दिन-विशेष-लेख-२४ नोव्हेंबर, १९४४ – दुसरे महायुद्ध: ८८ अमेरिकन विमानांनी टोकियोवर

[Atul Kaviraje]

१९४४: दुसरे महायुद्ध – ८८ अमेरिकन विमानांनी टोकियोवर तुफानी बॉम्बवर्षाव केला.

२४ नोव्हेंबर, १९४४ – दुसरे महायुद्ध: ८८ अमेरिकन विमानांनी टोकियोवर तुफानी बॉम्बवर्षाव केला-

संपूर्ण माहिती:

२४ नोव्हेंबर, १९४४ हा दिवस दुसऱ्या महायुद्धाच्या इतिहासात एक महत्त्वपूर्ण घटना म्हणून नोंदवला जातो, कारण या दिवशी ८८ अमेरिकन ब-हाबोम्बर्स (B-29 Superfortress bombers) ने टोकियो (जपानची राजधानी) शहरावर तुफानी बॉम्बवर्षाव केला. या हवाई हल्ल्याला "ऑपरेशन मीट" (Operation Meetinghouse) म्हणून ओळखले जाते, आणि हा हल्ला दुसऱ्या महायुद्धातील एक निर्णायक आणि विध्वंसक हल्ला ठरला.

ऑपरेशन मीट आणि बॉम्बवर्षाव:
ऑपरेशन मीट हा एक हवाई हल्ला होता जो अमेरिकेच्या लष्करी हवाई दलाने जपानच्या राजधानी टोकियोवर केला. ह्या हल्ल्याचं मुख्य उद्दीष्ट होतं – जपानच्या सैन्याची आणि औद्योगिक शक्तीची नासमझणीने नष्ट करणे, तसेच युद्धाच्या आर्थिक आधारावर तग धरून ठेवलेल्या जपानी सत्तेचे काढणे.

८८ B-29 बमवर्षक विमाने यामध्ये सामील होती, ज्यांनी जपानवर जास्तीत जास्त तेलाचे बंब (incendiary bombs) फेकले. या बंबांनी जपानच्या शहरांमध्ये प्रचंड आग भडकवली आणि त्यातून शहराची मोठ्या प्रमाणात हानी झाली.

टोकियोवर झालेल्या या हल्ल्यात तीव्र आग आणि स्फोट होऊन शहराच्या बर्याच भागांना गंभीर नुकसान झाले. यामुळे टोकियोतील अनेक सामान्य नागरिक मृत्युमुखी पडले आणि शहराच्या बांधकामांची मोठ्या प्रमाणात नासमझी झाली.

ऑपरेशन मीटच्या प्रभावीतेचे कारण:
ऑपरेशन मीटच्या हल्ल्याने जपानच्या युद्धाच्या सामर्थ्यावर प्रभाव टाकला आणि तो हल्ला दुसऱ्या महायुद्धातलं एक निर्णायक टोक ठरला. यामध्ये काही महत्वाचे घटक होते:

आग आणि नाश:
बॉम्बने जपानच्या औद्योगिक क्षेत्रातील महत्त्वाच्या केंद्रांना नष्ट केले, ज्यामुळे जपानची युद्धाची क्षमता आणि संरक्षण उपकरणांच्या निर्मितीवर मोठा परिणाम झाला. यामुळे जपानची युद्धाची तयारी बिघडली.

नागरिकांचे नुकसान:
या हल्ल्यात हजारों लोकांचे जीव गेले. ब-हाबोम्बर्सने ज्या प्रकारे बॉम्बवर्षाव केला, त्यात प्रचंड आग लागली होती. त्यामुळे मोठ्या प्रमाणावर सामान्य नागरिकांचे जिवित गेले आणि काही लोकांचे घरंही नष्ट झाली.

जपानच्या मनोबलावर परिणाम:
अशा प्रकारच्या हल्ल्याने जपानच्या जनतेच्या मनोबलावर मोठा परिणाम केला. एकतर युद्धाच्या प्रतिकूल परिस्थितीचे एक प्रमाण म्हणून हल्ल्याचा परिणाम झाला, आणि जपानच्या नेतृत्वाला या युद्धात अधिक गंभीर निर्णय घेणे भाग पडले.

हल्ल्यानंतरचा परिणाम:
ऑपरेशन मीटच्या या हल्ल्याने जपानच्या औद्योगिक क्षेत्रावर आणि सामाजिक संरचनेवर एक प्रचंड धक्का दिला. ह्या हल्ल्याचे परिणाम पुढे जाऊन जपानच्या समर्पणासाठी महत्त्वाचे ठरले. दुसऱ्या महायुद्धाच्या शेवटच्या टप्प्यात, अमेरिकेने नागासाकी आणि हिरोशिमा वर अण्वस्त्रांचा हल्ला केला, आणि यामुळे जपानला समर्पण करणे भाग पडले.

अशा प्रकारे, २४ नोव्हेंबर, १९४४ चा टोकियोवर बॉम्बवर्षाव एक महत्त्वाचा टप्पा होता, ज्यामुळे जपानच्या लष्करी, औद्योगिक, आणि सामाजिक संरचनेला मोठा धक्का बसला आणि दुसऱ्या महायुद्धाच्या शेवटाला गती मिळाली.

निष्कर्ष:
२४ नोव्हेंबर १९४४ च्या हल्ल्याने जपानच्या लष्करी सामर्थ्यावर परिणाम केला आणि दुसऱ्या महायुद्धाच्या ऐतिहासिक संदर्भात महत्त्वपूर्ण ठरला. हल्ला अमेरिकेच्या हवाई दलाने केल्यामुळे जपानच्या भौगोलिक, सामरिक आणि मानसिक स्थितीवर परिणाम झाला. ऑपरेशन मीटने त्याकाळी जपानच्या उग्र सैन्याला किमान पराभवाची टक्कर दिली.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-24.11.2024-रविवार.
===========================================