दिन-विशेष-लेख-२५ नोव्हेंबर – महिला विरोधी हिंसाचाराच्या समाप्तीचा जागतिक दिवस-

[Atul Kaviraje]

International Day for the Elimination of Violence Against Women - A day dedicated to raising awareness about violence against women and girls and promoting efforts to eliminate it.

२५ नोव्हेंबर – महिला विरोधी हिंसाचाराच्या समाप्तीचा जागतिक दिवस-
(International Day for the Elimination of Violence Against Women)

संपूर्ण माहिती:

२५ नोव्हेंबर हा महिला विरोधी हिंसाचाराच्या समाप्तीचा जागतिक दिवस म्हणून पाळला जातो. हा दिवस महिलांसाठी आणि मुलींवरील होणाऱ्या हिंसाचारावर जागरूकता निर्माण करण्यासाठी आणि त्या हिंसाचाराच्या समाप्तीसाठी उपाययोजना करण्यासाठी समर्पित आहे. हा दिवस महिलांच्या अधिकारांचे संरक्षण करण्याचा आणि त्यांना सुरक्षित, समान आणि सन्मानजनक जीवन देण्याचा उद्देश ठेवतो.

इतिहास:
"महिला विरोधी हिंसाचाराच्या समाप्तीचा जागतिक दिवस" हा दिवस २००० मध्ये संयुक्त राष्ट्रांच्या महासभेने औपचारिकपणे मान्य केला. याआधी, २५ नोव्हेंबर हा दिवस डी.आर. कॅनेडियन संघटनांनी (Dominican Republic) १९६० मध्ये आयोजित केलेल्या विरोधी हिंसाचार आंदोलनानंतर ओळखला गेला.

मूलतः, हा दिवस लातिन अमेरिकेत आणि कॅरेबियन्समध्ये महिलांवरील हिंसाचार आणि अत्याचारांविरोधात लढण्यासाठी सुरू झाला. डोमिनिकन रिपब्लिकमध्ये तीन बहिणींच्या हत्येने हा दिवस ओळखला गेला. त्या तीन बहिणी - पाट्रिया, मिराबेल आणि मारिया तेरासा - या तीन महिलांना १९५० च्या दशकात त्यांच्या विरोधातील सरकारच्या अत्याचारांच्या विरोधात लढत असताना मरण पावले. त्यांचं बलिदान महिला अधिकारांसाठी संघर्षाचे प्रतीक बनले.

उद्दीष्टे:
महिलांवरील हिंसाचाराचा समग्र नाश करणे.
लिंग आधारित हिंसाचाराच्या विविध प्रकारांबद्दल जागरूकता निर्माण करणे.
महिलांना आणि मुलींना संरक्षण मिळवून देणे.
सर्व स्तरांवर महिलांच्या न्यायासाठी लढाई.
महिलांच्या शारीरिक, मानसिक आणि लैंगिक हिंसाचाराविरुद्ध जागरूकता निर्माण करणे.
महिला विरोधी हिंसाचाराचे प्रकार:
महिला विरोधी हिंसाचार हा अत्यंत विविध प्रकारे होऊ शकतो. त्यात समाविष्ट आहेत:

लैंगिक हिंसाचार (Sexual Violence):
बलात्कार, लैंगिक छळ, छेडछाड आणि अन्य शारीरिक अत्याचार.
मानसिक आणि भावनिक हिंसाचार (Emotional and Psychological Abuse):
मानसिक दबाव, शारीरिक अपमान, कुटुंब किंवा सहलीमध्ये शोषण, घरे बंद करणे इत्यादी.
घरगुती हिंसाचार (Domestic Violence):
पती किंवा कुटुंबीयांकडून होणारा शारीरिक, मानसिक, किंवा लैंगिक हिंसाचार.
मुलींवरील हिंसाचार (Violence Against Girls):
कच्च्या वयातील मुलींची लैंगिक शोषण, बालविवाह, आणि खूपच लहान वयात गर्भवती होणे.
व्यावसायिक शोषण (Workplace Harassment):
महिलांच्या कामाच्या ठिकाणी होणारा लैंगिक छळ, चाकरीतील भेदभाव, किंवा शोषण.
महिला विरोधी हिंसाचारावर नियंत्रणासाठी काय उपाययोजना कराव्यात?

कायदेशीर आणि संस्थात्मक समर्थन:

महिला विरोधी हिंसाचाराच्या निराकरणासाठी विधींच्या कठोर अंमलबजावणीची आवश्यकता आहे. महिलांसाठी सहाय्यक सेवा, कागदपत्रे आणि प्रतिवेदन प्रणाली असाव्यात.
महिला सुरक्षा कायदे कडक करणे आणि त्यांची अंमलबजावणी योग्य पद्धतीने करणे.
शिक्षण आणि जागरूकता:

महिलांविषयी असलेल्या भेदभाव आणि हिंसाचाराचे मानसिकतेचे शिक्षण समाजात वाढवणे.
शाळांमध्ये लहान वयात मुलांना लिंग समानता आणि मानवाधिकारांची शिकवण देणे.
महिलांसाठी आश्रय आणि सहकार्य:

महिलांसाठी आश्रयगृह आणि मानसिक सहकार्य उपलब्ध करणे, ज्यामुळे त्या सुरक्षितपणे हिंसाचारापासून दूर जाऊ शकतात.
महिलांच्या संप्रेषणासाठी गुप्त मदत रेषा (helplines) सुरु करणे.
महिलांसाठी रोजगार व सक्षमीकरण:

महिलांना स्वतःच्या पायावर उभे राहण्यासाठी शिक्षण, स्वावलंबन आणि रोजगाराच्या संधी देणे.
महिलांच्या आर्थिक स्वातंत्र्याची दृढता बनवणे, जे त्यांना हिंसाचारापासून मुक्त होण्यासाठी मदत करू शकते.
महिला विरोधी हिंसाचाराच्या समाप्तीच्या दिवशी महत्त्वाचे वैशिष्ट्य:
विविध ठिकाणी जागरूकता मोहीम, कार्यशाळा, संपोषण कार्यक्रम, आणि समाजसेवा संघटनांच्या वतीने कार्यक्रम आयोजीत केले जातात.
संविधानिक कार्यक्रम आणि सल्ला कार्यक्रम महिला अधिकारांची माहिती, संरक्षणासाठी नियम आणि कायदे इत्यादी लोकांपर्यंत पोहोचवतात.
जागतिक पातळीवर संगठने, सामाजिक कार्यकर्ते, आणि महिला आंदोलनकर्ते महिलांवरील हिंसाचाराच्या विरोधात एकत्र येऊन एकजुटीने आवाज उठवतात.

निष्कर्ष:
महिला विरोधी हिंसाचाराची समाप्ती हा एक महत्त्वपूर्ण मुद्दा आहे. २५ नोव्हेंबरचा दिवस महिलांच्या लढाईचा प्रतीक आहे. हा दिवस एकाच वेळी महिलांच्या बलिदान, समाजातील हिंसाचार विरुद्ध संघर्ष, आणि समानता व सुरक्षिततेची आवश्यकता यांना उजागर करतो. महिलांसाठी सुरक्षितता, समानता आणि मुक्तता या हक्कांसाठी संपूर्ण जगभर एकजुट होऊन कार्य करणे अत्यंत आवश्यक आहे.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-25.11.2024-सोमवार.
===========================================