दिन-विशेष-लेख-२६ नोव्हेंबर - महिला अत्याचार निर्मूलनासाठी आंतरराष्ट्रीय दिवस

[Atul Kaviraje]

International Day for the Elimination of Violence Against Women - This day aims to raise awareness and promote efforts to combat violence against women (note: this day is observed on November 25, but related discussions may continue).

२६ नोव्हेंबर - महिला अत्याचार निर्मूलनासाठी आंतरराष्ट्रीय दिवस (International Day for the Elimination of Violence Against Women)

महिला अत्याचार निर्मूलनासाठी आंतरराष्ट्रीय दिवस हा दिवस दरवर्षी २५ नोव्हेंबर रोजी साजरा केला जातो, ज्यामध्ये महिलांविरुद्ध होणाऱ्या अत्याचारांच्या निर्मूलनासाठी जागरूकता निर्माण केली जाते. हा दिवस संयुक्त राष्ट्रसंघाने १९९९ साली घोषित केला आणि त्याचे मुख्य उद्दीष्ट महिलांविरुद्ध होणाऱ्या हिंसाचाराविषयी जागरूकता वाढवणे आणि त्याविरुद्ध कडक उपाययोजना घेणे आहे. यद्यपि हा दिवस २५ नोव्हेंबरला साजरा केला जातो, तरी काही ठिकाणी या संदर्भातील चर्चा २६ नोव्हेंबरपर्यंत सुरू राहते, कारण हा विषय महत्त्वपूर्ण आहे आणि महिलांविरुद्ध होणाऱ्या हिंसाचारावर जागरूकता वाढवणे आवश्यक आहे.

या दिवसाचे उद्दिष्ट
महिला अत्याचार निर्मूलनासाठी आंतरराष्ट्रीय दिवसाचा मुख्य उद्दीष्ट म्हणजे महिलांविरुद्ध होणाऱ्या हिंसाचाराची समस्या ओळखणे आणि त्याविरोधात जागरूकता निर्माण करणे. या दिवसाच्या माध्यमातून:

महिलांवरील हिंसाचाराच्या विविध प्रकारांबद्दल जागरूकता निर्माण केली जाते.
महिलांना त्यांच्या अधिकारांबद्दल आणि संरक्षणाच्या उपायांबद्दल माहिती दिली जाते.
विविध पातळ्यांवर महिला अत्याचाराच्या प्रतिबंधासाठी विविध धोरणं, कायद्यांमध्ये सुधारणा करण्यासाठी प्रोत्साहन दिलं जातं.
समाजातील सर्व घटकांमध्ये महिलांविरुद्ध होणाऱ्या हिंसाचाराविषयी चर्चा सुरू केली जाते, आणि या अत्याचारांच्या विरोधात एकजूट तयार केली जाते.

महिलांविरुद्ध होणाऱ्या हिंसाचाराचे प्रकार
महिलांविरुद्ध होणारे हिंसाचार केवळ शारीरिकच नाही तर मानसिक, भावनिक आणि लैंगिक असू शकतात. यामध्ये समाविष्ट आहेत:

शारीरिक हिंसाचार: महिलांवर शारीरिक अत्याचार, मारहाण, शारीरिक छळ, इत्यादी.
मानसिक/भावनिक हिंसाचार: महिलांचा मानसिक छळ, तोंडाने अपमान करणे, बदनामी करणे, इत्यादी.
लैंगिक हिंसाचार: बलात्कार, छेडछाड, बलात्काराचे आणि लैंगिक अत्याचाराचे इतर प्रकार.
आर्थिक हिंसाचार: महिलांना आर्थिकदृष्ट्या हजेरी न देणे, त्यांच्यावर आर्थिक निर्भरता लादणे.
घरेलू हिंसाचार: घरातल्या सहलीवर शारीरिक आणि मानसिक अत्याचार करणे.
सामाजिक हिंसाचार: महिलांच्या अधिकारांची दुरवापर, त्यांना बाहेरच्या समाजामध्ये शोषित करणे किंवा त्यांचा अपमान करणे.

या दिवसाचा महत्त्व
१. जागरूकता वाढवणे: हा दिवस महिला अत्याचाराच्या इतर पैलूंवर चर्चा करण्यासाठी आणि महिलांवरील हिंसाचाराच्या महत्त्वाकांक्षी समस्येबद्दल जागरूकता वाढवण्यासाठी एक संधी प्रदान करतो. महिलांविरुद्ध होणाऱ्या हिंसाचाराच्या समस्येवर चर्चा करून अधिक लोकांपर्यंत हे संदेश पोहोचवता येतात.

२. कायदेशीर उपायांची आवश्यकता: हा दिवस महिलांसाठी कायदेशीर संरक्षण, सुरक्षिततेच्या उपायांसाठी आवाज उठवण्यासाठी महत्त्वाचा ठरतो. सर्व स्तरांवर महिलांविरुद्ध होणाऱ्या हिंसाचाराच्या प्रकरणांवर कडक कारवाई करण्यासाठी सरकारी धोरणे आणि कायदे बनवणे आवश्यक आहे.

३. समाजातील बदल घडवणे: हिंसाचाराच्या विरोधात जागरूकता निर्माण करणे फक्त महिलांसाठीच नाही, तर समाजाच्या प्रत्येक वर्गासाठी महत्त्वाचे आहे. महिलांच्या प्रतिष्ठेचे, अधिकारांचे आणि मानवी हक्कांचे संरक्षण करणे ही समाजातील सर्व व्यक्तींवरून जबाबदारी आहे.

४. सुरक्षेची भावना निर्माण करणे: या दिवशी महिलांना त्यांच्या अधिकारांविषयी माहिती दिली जाते आणि त्यांना सुरक्षा मिळविण्यासाठी सहाय्याची कल्पना दिली जाते. हे महिलांना मानसिक आणि शारीरिक सुरक्षा देण्यास मदत करते.

कसे साजरा करावा?
१. जागरूकता कार्यक्रम आयोजित करा: शाळा, महाविद्यालये, नोकरी ठिकाणी आणि सामाजिक संस्था या दिवसाच्या निमित्ताने महिला हिंसाचाराविरुद्ध जागरूकता कार्यक्रम आयोजित करू शकतात.

समर्थन व्यासपीठे तयार करा: महिलांवरील हिंसाचाराच्या बाबतीत चर्चा करणे, त्यावर उपाय सांगणे, आणि कुटुंबासोबत विविध कार्यक्रम आयोजीत करणे.

महिलांना माहिती देणे: महिला अत्याचाराविषयी महिलांना अधिक माहिती देणे, त्यांना त्यांच्या अधिकारांची ओळख करून देणे आणि कायदेशीर पद्धतीने संरक्षण घेण्याचे मार्गदर्शन करणे.

सामाजिक माध्यमाचा वापर: सोशल मिडियावर महिलांविरुद्ध होणाऱ्या अत्याचारांविरोधातील संदेश पसरवणे, महिलांच्या अधिकारांची माहिती देणे, आणि हिंसाचाराच्या विरोधात आवाज उठवणे.

चळवळींचा भाग व्हा: या दिवशी महिलांविरुद्ध होणाऱ्या हिंसाचाराच्या निर्मूलनासाठी राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय चळवळींमध्ये सहभागी होणे.

निष्कर्ष
२६ नोव्हेंबर - महिला अत्याचार निर्मूलनासाठी आंतरराष्ट्रीय दिवस हा दिवस महिलांच्या संरक्षणासाठी जागरूकता निर्माण करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण आहे. महिलांवर होणाऱ्या हिंसाचाराचा उच्छेद करण्यासाठी या दिवसाचा उपयोग करणे, समाजातील प्रत्येक व्यक्तीला महिलांच्या अधिकारांची आणि सुरक्षिततेची जागरूकता देणे अत्यंत आवश्यक आहे. हा दिवस एकत्र येण्याचा, एकजूट होण्याचा आणि महिलांविरुद्ध होणाऱ्या हिंसाचाराच्या समस्या सोडवण्यासाठी प्रयत्न करण्याचा दिवस आहे.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-26.11.2024-मंगळवार.
===========================================