दिन-विशेष-लेख-२६ नोव्हेंबर, १९६७: लिस्बन शहरात ढगफुटी – ४५० लोकांचा मृत्यू-

[Atul Kaviraje]

१९६७: मध्ये लिस्बन शहरात ढगफुटी झाल्यामुळे ४५० लोकांना जीव गमवावा लागला होता.

२६ नोव्हेंबर, १९६७: लिस्बन शहरात ढगफुटी – ४५० लोकांचा मृत्यू-

२६ नोव्हेंबर, १९६७ रोजी पुर्तगालच्या लिस्बन शहरात एक भयानक नैसर्गिक आपत्ती घडली, ज्यामुळे ४५० लोकांचा मृत्यू झाला आणि हजारो लोकांना गंभीर इजा पोहोचली. या घटनेला "ढगफुटी" (Cloudburst) किंवा अत्यधिक पावसाळी पाण्याचा द्रुतपणे पडलेला पुर (flash flood) असे संबोधले गेले. लिस्बनमधील या भयंकर ढगफुटीने संपूर्ण शहरात भीती आणि हाहाकार माजवला.

ढगफुटीची घटना
ढगफुटी हा एक अत्यंत तीव्र पाऊस होता जो अचानक, मोठ्या प्रमाणावर आणि अत्यधिक जलप्रवाहासोबत पडतो. लिस्बन शहरात झालेली ढगफुटी एका अवाढव्य पावसामुळे निर्माण झाली होती, ज्यामुळे जलस्तर झपाट्याने वाढला आणि नदीकाठ, गल्ल्या आणि रस्त्यांमध्ये पुरसदृश परिस्थिती निर्माण झाली. या पावसामुळे पाणी रस्त्यांवर वळण घेऊन धावत होते, आणि ज्यामुळे अनेक घरं, दुकानं, आणि इमारतींचे मोठे नुकसान झाले.

या घटनेचे परिणाम
४५० लोकांचा मृत्यू: या ढगफुटीमुळे जवळपास ४५० लोकांचा मृत्यू झाला. अनेक लोक पुरामुळे घरांच्या अंतर्गत सापडले आणि त्यांना वाचवण्याची कोणतीही संधी न मिळाल्यामुळे त्यांचा जीव गमवावा लागला.

आजार आणि जखमा: या आपत्तीत हजारो लोक जखमी झाले. अनेक लोकांना गंभीर इजा झाल्या, आणि पुरामुळे घरांची, दुकानांची आणि सार्वजनिक इमारतींची पडझड झाली. रस्त्यांवर असलेल्या वाहनांचं मोठं नुकसान झालं आणि अनेक जण वाहतुकीत अडकले.

प्राकृतिक आपत्तीचा नुकसान: ढगफुटीमुळे पाणी इतके वेगाने धावले की, शहरात अनेक भाग पाण्याखाली गेले होते. त्यातले काही भाग संपूर्णपणे विस्कळीत झाले आणि काही प्रमुख रस्ते आणि इमारती पाण्याखाली गेला. हे नुकसान थांबवण्यासाठी स्थानिक प्रशासनाने तातडीने मदतीचा हात पुढे केला.

नैसर्गिक आपत्तीचा परिणाम: या नैसर्गिक आपत्तीने पुर्तगालमध्ये सार्वजनिक आरोग्य सेवा, पुनर्वसन, आणि आपातकालीन मदतीच्या बाबतीत मोठ्या आव्हानांना सामोरे जावे लागले. स्थानिक प्रशासन आणि सैन्य दलाने मदतकार्य सुरू केलं, मात्र नुकसानीचे प्रमाण खूप मोठं होतं.

कारणे आणि प्रभाव
या ढगफुटीच्या घटना सामान्यतः एका विशिष्ट प्रदेशात अतिशय तीव्र आणि दीर्घ काळ पावसामुळे होते. लिस्बनमध्ये ही ढगफुटी होण्याचे कारण म्हणजे तेथे असलेल्या हवामानाच्या बदलांनी वातावरणातील आर्द्रतेचे प्रमाण खूप वाढवले होते. या पावसामुळे लहान नद्या आणि नाल्यांचे पाणी अचानक वाढले आणि शहरातील खालील भागात वळून गेले.

निष्कर्ष
२६ नोव्हेंबर, १९६७ मध्ये लिस्बनमध्ये झालेली ढगफुटी ही एक भयानक नैसर्गिक आपत्ती होती ज्यामुळे ४५० लोकांचा मृत्यू झाला. या घटनेने स्थानिक प्रशासन, नागरिक आणि समग्र समाजाला मोठे धडे दिले. तीव्र हवामानाचे परिणाम, जलप्रदूषण आणि नद्या व नाल्यांची देखरेख ही या घटनेच्या मुख्य कारणांमध्ये होती. या भयानक घटनेमुळे पुर्तगालने आपत्कालीन व्यवस्थापन आणि पुनर्वसन कामे सुधारण्यात महत्त्वपूर्ण पाऊल उचलले.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-26.11.2024-मंगळवार.
===========================================