दिन-विशेष-लेख-26 नोव्हेंबर, 2008: मुंबईतील दहशतवादी हल्ला (26/11)-

[Atul Kaviraje]

26 नोव्हेंबर, 2008: मुंबईतील दहशतवादी हल्ला (26/11)-

26 नोव्हेंबर, 2008 हा दिवस भारतीय इतिहासातील अत्यंत दुर्दैवी आणि शोकांतिक घटना म्हणून नोंदवला जातो. या दिवशी मुंबईमध्ये दहशतवाद्यांनी आत्मघाती हल्ला केला, ज्यात ताज हॉटेल, ओबेरॉय ट्रायडंट हॉटेल, आणि नरीमन हाऊस यांसारख्या प्रमुख ठिकाणी अचानक हल्ला करून अनेक निरपराध नागरिकांना बंधक बनवले. दहशतवाद्यांचा हा हल्ला तीन दिवस चालला, आणि त्यात अनेक लोकांचा मृत्यू झाला. भारतीय सुरक्षा यंत्रणांनी आणि जवानांनी यावर चोख प्रतिउत्तर देत हल्लेखोरांना नष्ट करून बंधकांना मुक्त केले.

हल्ल्याची घटना
दहशतवादी हल्ला: 26 नोव्हेंबर, 2008 रोजी दहशतवाद्यांच्या गटाने समुद्रमार्गे मुंबईत प्रवेश केला. यामध्ये एकूण 10 दहशतवादी होते, जे पाकिस्तानातून आले होते. त्यांनी मुंबईतील प्रमुख हॉटेल्स, रेस्टॉरंट्स, आणि लोकप्रिय सार्वजनिक ठिकाणी हल्ला केला. त्यात ताज हॉटेल, ओबेरॉय ट्रायडंट हॉटेल, आणि नरीमन हाऊस यांचा समावेश होता.

ताज हॉटेल मध्ये हल्ला: दहशतवाद्यांनी ताज महल हॉटेलमध्ये प्रवेश केला, जे मुंबईतील एक अत्यंत प्रतिष्ठित हॉटेल आहे. तेथे त्यांनी सार्वजनिक ठिकाणी गोळीबार सुरू केला आणि बंधकं बनवली. हल्लेखोरांनी अनेक लोकांना बन्धक बनवले, काही जणांना मारले आणि काही जणांना जखमी केले.

ओबेरॉय ट्रायडंट हॉटेल:
त्याच वेळी, दुसऱ्या गटाने ओबेरॉय ट्रायडंट हॉटेलमध्ये हल्ला केला. तिथेही बध्दकांना घेतले आणि हल्लेखोरांनी त्यांना शारीरिक व मानसिक त्रास दिला.

नरीमन हाऊस:
मुंबईच्या नरीमन हाऊस इमारतीतही दहशतवाद्यांनी हल्ला केला. तेथे एका ज्यू कुटुंबाचे सदस्य बंधक बनवले गेले.

हल्ल्याचा प्रतिवाद
भारतीय सुरक्षा यंत्रणा: हल्ल्याच्या वेळी, भारतीय राष्ट्रीय सुरक्षा गार्ड (NSG), महाराष्ट्रातले कमांडो, मुंबई पोलिस, आणि इतर सुरक्षा यंत्रणांनी अत्यंत धैर्याने आणि कुशलतेने दहशतवाद्यांना प्रत्युत्तर दिले. मुंबई पोलिसांचे अति-धैर्यपूर्ण नेतृत्व, विशेषतः आत्मा गोंजाल्विस आणि हेमंत करकरे यांचा समावेश असलेल्या पोलिसांनी हल्लेखोरांशी लढा दिला.

तीन दिवसांचा संघर्ष: दहशतवाद्यांशी लढताना, भारतीय सुरक्षा यंत्रणांना तीन दिवसांचा संघर्ष करावा लागला. ताज हॉटेल, ओबेरॉय ट्रायडंट, आणि नरीमन हाऊस मध्ये बंधकांना मुक्त करण्यात जवानांनी आपले प्राण गमावले.

दहशतवाद्यांचा पराभव: अखेरीस, सुरक्षा दलांनी हल्लेखोरांचा पराभव केला. ऑपरेशन ब्लॅक थंडर आणि ऑपरेशन एटीएम च्या अंतर्गत NSG कमांडो आणि महाराष्ट्र पोलिसांच्या सहकार्याने, ताज हॉटेल आणि इतर ठिकाणांहून बंधकांना मुक्त केले.

हल्ल्याचे परिणाम
प्राणहानी: या हल्ल्यात 164 लोकांचा मृत्यू झाला, आणि 300 पेक्षा जास्त लोक जखमी झाले. मृतांमध्ये देशातील नागरिक तसेच परदेशी नागरिक होते, ज्यात आमेरिकन, ब्रिटिश, इतर देशांच्या नागरिकांचा समावेश होता.

आंतरराष्ट्रीय प्रतिक्रिया: या हल्ल्याने जगभरातून आतंकी हल्ल्याच्या विरोधात एकजूट निर्माण केली. विविध देशांनी भारताशी सहकार्य करण्याची तयारी दर्शवली, तसेच भारताने दहशतवादाविरोधी धोरणांच्या दृषटिकोनातून अधिक कठोर निर्णय घेतले.

सुरक्षा यंत्रणा आणि धोरणांमध्ये सुधारणा: या हल्ल्यानंतर भारतीय सुरक्षा यंत्रणा आणि आतंकी संरक्षण धोरणांमध्ये मोठ्या प्रमाणात सुधारणा करण्यात आल्या. तसेच, मुंबईत आतंकवादाच्या वटवृक्षाला तोडून काढण्याचे अनेक पाउल उचलण्यात आले. सीमा सुरक्षा, समुद्री सुरक्षेतील सुधारणा, आणि नागरिकांच्या सुरक्षेबाबत जागरूकता वाढविणे यावर काम सुरू झाले.

निष्कर्ष
26 नोव्हेंबर 2008 हा दिवस भारतासाठी आणि खासकरून मुंबईसाठी एक धक्का ठरला. या हल्ल्याने संपूर्ण जगाला दहशतवादाच्या भीषणतेची जाणीव करुन दिली. भारतीय सुरक्षा यंत्रणांनी आणि पोलिसांनी ज्या प्रकारे या हल्ल्याला प्रतिउत्तर दिले आणि बंधकांना मुक्त केले, त्यावर त्यांचे अत्यधिक साहस आणि शौर्य उजागर झाले. यामध्ये भारतीय सुरक्षा दलाचे त्याग आणि धैर्य नक्कीच अभिमानास्पद आहे.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-26.11.2024-मंगळवार.
===========================================