दिन-विशेष-लेख-26 नोव्हेंबर, 2008: पाकिस्तान पुरस्कृत अतिरेकी संघटना

[Atul Kaviraje]

२००८: पाकिस्तान पुरस्कृत अतिरेकी संघटना 'लष्कर-ए-तैय्यबा'ने मुंबईत ठिकठिकाणी अतिरेकी हल्ले केले.

26 नोव्हेंबर, 2008: पाकिस्तान पुरस्कृत अतिरेकी संघटना 'लष्कर-ए-तैय्यबा'चा मुंबईतील अतिरेकी हल्ला-

26 नोव्हेंबर, 2008 हा दिवस भारतीय इतिहासातील एक दुर्दैवी आणि शोकांतिक घटना म्हणून कायमचा नोंदवला गेला आहे. त्या दिवशी, पाकिस्तान पुरस्कृत अतिरेकी संघटना 'लष्कर-ए-तैय्यबा' ने मुंबईतील प्रमुख ठिकाणी आतंकी हल्ले केले. या हल्ल्यामुळे मुंबईत मोठा संहार झाला, अनेक निरपराध नागरिकांचा मृत्यू झाला आणि संपूर्ण देश हादरला.

हल्ल्याची घटना:
हल्लेखोरांचा समुद्रमार्गे प्रवेश: 26 नोव्हेंबर, 2008 रोजी 10 अतिरेकी समुद्रमार्गे मुंबईत दाखल झाले. ते पाकिस्तानातून आले होते. त्यांना स्मॉल बोटच्या माध्यमातून समुद्राद्वारे मुंबईत प्रवेश मिळाला आणि ते इतर ठिकाणी हल्ला करण्यासाठी पसरले.

हल्ल्याच्या प्रमुख ठिकाणी: हल्लेखोरांनी ताज हॉटेल, ओबेरॉय ट्रायडंट हॉटेल, नरीमन हाऊस, आणि छत्रपती शिवाजी महाराज टर्मिनस (CST) रेल्वे स्थानक यांसारख्या प्रमुख ठिकाणी हल्ले केले. या ठिकाणी गोळीबार, स्फोट आणि आतंकी कारवाई सुरू करण्यात आली.

ताज हॉटेल आणि ओबेरॉय ट्रायडंट हॉटेल:
हल्लेखोरांनी ताज हॉटेल आणि ओबेरॉय ट्रायडंट हॉटेलमध्ये प्रवेश केला आणि तिथे उपस्थित असलेल्या नागरिकांना बंधक बनवले. हल्लेखोरांनी हॉटेलमध्ये मोठ्या प्रमाणावर गोळीबार केला आणि अज्ञात स्थानिकांना जखमी केले. हल्लेखोरांनी विदेशी नागरिकांना लक्ष्य केले आणि बध्दक घेतले.

नरीमन हाऊस:
नरीमन हाऊस इमारतीत एक ज्यू कुटुंबाच्या सदस्यांना बंधक बनवण्यात आले. हल्लेखोरांनी इमारतीत प्रवेश केला आणि तिथे काही जणांना मारले.

सीएसटी रेल्वे स्थानकावर हल्ला:
CST रेल्वे स्थानकावर हल्लेखोरांनी गोळीबार सुरू केला. यामध्ये अनेक रेल्वे प्रवासी गंभीरपणे जखमी झाले आणि अनेकांचे मृत्यू झाले.

हल्ल्याचा परिणाम:
मृत्यू आणि जखमी:
हल्ल्यात 164 लोकांचा मृत्यू झाला आणि 300 पेक्षा जास्त लोक जखमी झाले. मृतांमध्ये भारतीय नागरिक तसेच परदेशी नागरिक होते. यामध्ये अमेरिकन, ब्रिटिश, ऑस्ट्रेलियन आणि इतर देशांचे नागरिकही समाविष्ट होते.

भारतीय सुरक्षा यंत्रणांची चोख प्रतिक्रिया:
भारतीय सुरक्षा यंत्रणा आणि जवानांनी हल्ल्याचा प्रतिवाद केला. राष्ट्रीय सुरक्षा गार्ड (NSG), महाराष्ट्र पोलिस आणि इतर सुरक्षा यंत्रणांनी सामूहिकपणे दहशतवाद्यांना नष्ट करण्यासाठी कार्य केले. तीन दिवसांचा संघर्ष करण्यात आला, ज्यात अनेक सुरक्षा कर्मचारी, कमांडो आणि पोलिसांनी आपल्या जीवाचा त्याग केला.

आंतरराष्ट्रीय प्रतिक्रिया:
या हल्ल्याने आंतरराष्ट्रीय समुदायाचा ठराविक प्रतिसाद प्राप्त केला. अनेक देशांनी या हल्ल्याचा निषेध केला आणि भारताच्या सुरक्षा यंत्रणांच्या साहसाचे कौतुक केले. तसेच, या हल्ल्याने पाकिस्तान सरकारवरील दबाव आणला, कारण हल्लेखोर पाकिस्तानातून आले होते.

हल्ल्याचा महत्त्वाचा मुद्दा: "लष्कर-ए-तैय्यबा" संघटना
लष्कर-ए-तैय्यबा:
हल्ला करणारी लष्कर-ए-तैय्यबा ही एक पाकिस्तान स्थित दहशतवादी संघटना आहे. या संघटनेचा मूल उद्देश काश्मीरमध्ये संघर्ष वाढवणे आणि भारतात दहशतवादी हल्ले करणे आहे. 2008 च्या मुंबई हल्ल्याचा मुख्य आरोपी म्हणून लष्कर-ए-तैय्यबा चे सदस्य ओळखले गेले.

संघटनेचा भारतावरील हल्ल्यांचा इतिहास:
लष्कर-ए-तैय्यबा कडून भारतात 2001 चा पार्लमेंट हल्ला, 2006 चा मुंबई ट्रेन बॉम्ब स्फोट आणि 2008 च्या मुंबई हल्ल्याचा प्रमुख भाग होते. या संघटनेचा इरादा भारताच्या देशविरोधी कारवायांच्या माध्यमातून इथे दहशत पसरवण्याचा होता.

निष्कर्ष
26 नोव्हेंबर, 2008 च्या मुंबई हल्ल्याने भारतासह संपूर्ण जगाला दहशतवादाच्या भयाणतेची जाणीव करून दिली. हा हल्ला केवळ एका शहरातील किंवा देशातील घटना नव्हती, तर संपूर्ण मानवतेसाठी मोठा धक्का होता. या हल्ल्याने भारताच्या सुरक्षा यंत्रणांच्या कार्यक्षमतेवर प्रकाश टाकला आणि हल्ल्याच्या उच्छृंखलतेविरुद्ध लढण्यासाठी आंतरराष्ट्रीय सहकार्याचे महत्त्व स्पष्ट केले.

यामध्ये भारताच्या सुरक्षा दलांच्या साहस आणि शौर्य ने संपूर्ण जगाला दहशतवादाविरुद्ध लढा देण्याची प्रेरणा दिली. मुंबई हल्ल्यानंतर दहशतवादविरोधी धोरणांमध्ये सुधारणा करण्यात आली आणि सुरक्षा यंत्रणांच्या कार्यपद्धतीत बदल घडवले गेले.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-26.11.2024-मंगळवार.
===========================================