कृष्ण आणि व्रजराजाची गोपाळकथा-

[Atul Kaviraje]

कृष्ण आणि व्रजराजाची गोपाळकथा-
(Krishna and the Story of King Nanda's Gokul)

कृष्ण आणि व्रजराजाची गोपाळकथा-
(कृष्णाचा गोकुळातील बाल्यकाळ)

कृष्णाचा जन्म मथुरेतील कारागृहात झाला. त्याचे पालक वसुदेव आणि देवकी होते. देवकीला आठवे जन्मे दोन-दोन गोधीचे शिशु मरण पावले होते. पण या वेळेस देवकीला एक अलौकिक संतान प्राप्त झाली. ही संतान जगाला शांती देईल, असे दिव्य भविष्य वचन होते. कंस, जो मथुरेचा अत्याचारी राजा होता, त्याने देवकीच्या पोटी होणाऱ्या या बालकावर हत्या करण्याची शपथ घेतली होती. त्याच्या या वाईट इराद्यामुळे वसुदेवाने कृष्णाला गोकुळच्या नंद व यशोदा यांच्या घरात नेले.

व्रजराज नंद आणि यशोदा हे दोन साधारण, पण प्रेमळ आणि धार्मिक व्यक्तिमत्व असलेले माता-पिता होते. कृष्ण त्यांच्या घरात आले आणि त्यांनी त्यांना एक अविस्मरणीय आनंद दिला. नंद महाराज, जे व्रजभूमीचे राजा होते, यशोदा आणि नंद यांच्या जीवनात कृष्णाच्या आगमनामुळे एक नवीन शांती आणि प्रेम निर्माण झाले. त्यांनी कृष्णाला सर्वाधिक प्रेम आणि आदर दिला.

1. कृष्णाचे गोकुळातील बाल्यकाळ
कृष्णाचे गोकुळमध्ये बाल्यकाळ अनेक चमत्कारी लीलांनी भरलेला होता. कृष्ण लहान असतानाच त्याने गोकुळवासीयांना अनेक चमत्कारी घटनांमध्ये सहभागी करून घेतले. त्याने गोकुळातील गोवर्धन पर्वत उचलला, आपल्या बोटावर माकडांचे दल काढले, तो दूध आणि माखन चोरी करत होता आणि त्याच्या लहान लहान लीलांनी गोकुळवासीयांना हरवून ठेवले.

गोपाळांची काठी आणि बांसुरीचा जादू
कृष्णाची सर्वात प्रसिद्ध लील म्हणजे बांसुरी वाजवताना तो गोकुळवासी गायांना घेऊन जात असे. त्याच्या बांसुरीच्या सुरांनी गोकुळवासीयांना मंत्रमुग्ध केले. कृष्णाच्या बांसुरीच्या मधुर सुरांमध्ये एक प्रकारची जादू होती, जी प्रत्येक प्राणी, पक्षी आणि वनस्पतीला आकर्षित करत असे. नंद आणि यशोदा कृष्णाच्या या प्रेमळ आणि चमत्कारी लीलांचा गर्व आणि आनंद वाटत होते.

गोवर्धन पर्वत उचलणे
गोकुळमध्ये एक मोठी संकटे आली होती, जेव्हा इंद्रदेवने जोरदार पाऊस घालण्याची शपथ घेतली. इंद्रदेवच्या या वादळामुळे गोकुळवासी घाबरले होते. पण कृष्णाने गोवर्धन पर्वत उचलला आणि त्याच्या हातावर तो पर्वत धरून गोकुळवासीयांना सुरक्षित आश्रय दिला. व्रजराज नंद आणि यशोदा यांना त्याच्या या चमत्कारी शक्तीवर विश्वास बसला. यशोदा म्हणाली, "कृष्ण तू माझा दीननाथ आहेस!".

2. कृष्णाच्या कुटुंबाचे प्रेम
नंद महाराज आणि यशोदा यांनी कृष्णाला आपल्या सर्व प्रेमाने वाढवले. कृष्णाच्या बाळपणीच्या क्रीडा, गोपाळांच्या खेळात आणि गोकुळातील सर्व गोष्टीत त्यांनी एक अद्वितीय प्रेम प्रकट केला. यशोदा कृष्णाला आपल्या हाकेला ओढत म्हणायची, "कृष्णा! तू खेळ करत असताना, सर्व गोष्टी लक्षात ठेवा, माझे कोमल चांगले बालक असावे." कृष्ण आणि यशोदा यांचे प्रेम हृदयाला चांगले समाधान देणारे होते.

व्रजराज नंद आपल्या लहान बाळ कृष्णावर गर्व करत, त्याचे कौतुक करत होते. नंद महाराज आपल्या गोकुळवासींना सांगत होते की, "कृष्ण हा एका दिव्य शक्तीचा वधू आहे आणि त्याच्या कलेने आणि कृपाने गोकुळवासीयांना मोठे लाभ होणार आहेत."

3. गोकुळवासीयांची भक्ति आणि भक्तिपंथ
कृष्णाच्या लहानपणीच्या लीलांचा गोकुळवासीयांनी मोठ्या भक्तीने अनुभव घेतला. गोकुळवासीय कृष्णाच्या प्रेमात हरवले आणि त्याच्या प्रत्येक लीलांना प्रेमाने अनुभवले. कृष्णाच्या व्रजराज आणि यशोदा यांच्यासोबतच्या संवादाने, गोकुळवासीयांनी हे लक्षात घेतले की, कृष्ण केवळ एक चमत्कारी व्यक्तिमत्व नाही तर तो जगाचा उद्धार करणारा एक पूर्ण देवता आहे.

कृष्णाच्या गोपाळकथा आणि लीलांच्या माध्यमातून, गोकुळवासीयांनी भक्तिपंथाचा उच्चार केला. त्यांचे जीवन कृष्णाच्या शिक्षेत, भक्ति आणि प्रेमाने समृद्ध झाले.

4. निष्कर्ष
कृष्ण आणि व्रजराजाची गोपाळकथा प्रेम, भक्ति, त्याग आणि ईश्वराच्या सहाय्याने जीवनाच्या उद्धारणाचा सुंदर आदर्श आहे. गोकुळमधील कृष्णाच्या बाल्यकाळातील लीलांनी गोकुळवासीयांना अनेक शंकांपासून मुक्त करून, त्यांना आध्यात्मिक शांती दिली. त्याच्या असंख्य कृत्यांनी नंद आणि यशोदा यांच्यासह गोकुळवासी हे विश्वासाने, प्रेमाने आणि भक्तिपंथाने समृद्ध झाले. या कथा आजही लोकांच्या मनात एक अद्वितीय प्रेरणा जागृत करतात.

गोकुळातील कृष्ण आणि नंद यांचे संबंध हे त्याग, भक्ती आणि प्रेमाचे आदर्श आहेत. कृष्णाच्या गोपाळकथेतून ही शिकवण मिळते की, ईश्वर सर्वत्र असतो, तो आपल्या भक्तांसोबत असतो, आणि त्याच्या कृपेमुळे जीवन सुखी, शांत आणि समृद्ध होते.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-27.11.2024-बुधवार.
===========================================