दिन-विशेष-लेख-29 नोव्हेंबर, 1516: फ्रांस आणि स्वित्झर्लंड यांच्यात फ्रीबर्ग

[Atul Kaviraje]

१५१६: फ्रांस आणि स्वित्झर्लंड या दोन राष्ट्रांनी फ्रीबर्ग च्या शांतता प्रस्तावावर सह्या केल्या होत्या.

29 नोव्हेंबर, 1516: फ्रांस आणि स्वित्झर्लंड यांच्यात फ्रीबर्ग शांतता करारावर सह्या-

परिचय:
29 नोव्हेंबर, 1516 रोजी फ्रांस आणि स्वित्झर्लंड या दोन राष्ट्रांनी फ्रीबर्ग शांतता करार (Treaty of Freiburg) वर सह्या केल्या होत्या. हा करार स्वित्झर्लंडच्या फ्रीबर्ग शहरात झाला आणि याचे महत्त्व खासकरून स्वित्झर्लंडच्या सुरक्षेसाठी व त्याच्या परराष्ट्र धोरणासाठी होतं. हा करार फ्रान्स आणि स्वित्झर्लंड यांच्यातील संघर्षांवर थांबवण्यासाठी करण्यात आला आणि स्वित्झर्लंडला एक स्वतंत्र आणि तटस्थ देश म्हणून अस्तित्वात ठेवण्यासाठी मदत केली.

इतिहास:
15 व्या शतकाच्या उत्तरार्धात, स्वित्झर्लंड आणि फ्रांस यांच्यात अनेक लढाया आणि संघर्ष झाले होते. स्वित्झर्लंड त्यावेळी एक संघटित आणि विविध कॅंटनमध्ये विभागलेला देश होता. काही कॅंटन फ्रान्सच्या बाजूने लढत होते, तर काही स्वतंत्र राहू इच्छित होते. स्वित्झर्लंडला सामरिक दृष्टिकोनातून महत्त्वाच्या भौगोलिक स्थानामुळे अनेक वेळा परकीय शक्तींच्या हस्तक्षेपाचा सामना करावा लागला.

स्वित्झर्लंडचे अनेक कॅंटन (राज्ये) विविध आंतरराष्ट्रीय संघर्षांमध्ये सामील होते. 1515 मध्ये फ्रांस आणि स्वित्झर्लंड यांच्यातील संघर्ष अधिक तीव्र झाला होता, विशेषतः स्वित्झर्लंडच्या सैनिकांची परकीय युद्धात भागीदारी आणि फ्रान्ससोबतच्या वादांमुळे. 1515 मध्ये स्वित्झर्लंडला फ्रान्सकडून पराभव मिळाल्याने त्याच्या सर्व कॅंटनांनी एकमेकांशी सहकार्य करण्याचा निर्णय घेतला.

फ्रीबर्ग शांतता करार:
29 नोव्हेंबर 1516 रोजी स्वित्झर्लंड आणि फ्रान्स यांनी एक शांतता करार केला ज्यामुळे या संघर्षांना अंत येऊ शकला. फ्रीबर्ग शांतता कराराच्या अटींनुसार:

स्वित्झर्लंडला स्वातंत्र्य व संरक्षण: स्वित्झर्लंड आपल्या स्वातंत्र्याचा आणि सुरक्षेचा संरक्षण करण्यास सक्षम असेल.
सैनिकी धोरण: स्वित्झर्लंडने फ्रान्सशी लढाईत भाग घेणे थांबवले, परंतु त्यांनी फ्रान्सला काही प्रमाणात लष्करी मदतीची वचनबद्धता दिली.
संधीपूर्ण सहकार्य: या करारामुळे स्वित्झर्लंड आणि फ्रांस यांच्यात आपसी संधीपूर्ण सहकार्य वाढले, ज्यामुळे त्या दोन्ही देशांच्या हितसंबंधांना सुरक्षितता मिळाली.

महत्त्व:
या कराराचा ऐतिहासिक महत्त्व म्हणजे:

स्वित्झर्लंडची तटस्थता आणि स्वतंत्रता: 1516 च्या फ्रीबर्ग शांतता करारामुळे स्वित्झर्लंडच्या कॅंटनांच्या संघटनेला एक महत्त्वाची सुरक्षा मिळाली. यामुळे स्वित्झर्लंड आपल्या आंतरराष्ट्रीय संबंधांमध्ये तटस्थ राहू शकले, आणि त्याला एक स्वतंत्र राज्य म्हणून आपली ओळख कायम ठेवता आली.
फ्रान्सचे सामरिक फायदे: फ्रान्सला या करारामुळे स्वित्झर्लंडमध्ये आपली प्रभावी भूमिका राखता आली. स्वित्झर्लंडच्या सैन्याची मदत घेणं, फ्रान्ससाठी यशस्वी ठरलं. या करारामुळे फ्रान्सला स्वित्झर्लंडच्या सैन्याच्या मदतीची आवश्यकता कमी झाली, ज्यामुळे तो अधिक सुरक्षित होऊ शकला.
उदाहरण:

स्वित्झर्लंडचे सैनिकी संघटन:
स्वित्झर्लंडच्या कॅंटनांनी एकत्र येऊन स्वित्झर्लंडला एक मजबूत सैनिकी संघटन बनवले. हे सामरिक दृष्टिकोनातून एक महत्त्वपूर्ण घटक ठरले.

फ्रान्सच्या साम्राज्य विस्ताराच्या योजनांसाठी उपयोगी:
फ्रान्सच्या राजवटीला स्वित्झर्लंडच्या सहयोगाची आवश्यकता होती, आणि यामुळे फ्रान्सला काही सैनिकी मदत मिळाली. स्वित्झर्लंडला स्वत:चा प्रभाव आणि स्वातंत्र्य राखता आले.

निष्कर्ष:
फ्रीबर्ग शांतता करार 1516 मध्ये स्वित्झर्लंड आणि फ्रान्स यांच्यात झालेल्या एक महत्त्वपूर्ण ऐतिहासिक करारापैकी एक होता. या करारामुळे स्वित्झर्लंडच्या सुरक्षेला आणि स्वतंत्रतेला अधिक बळ मिळाले, तसेच त्याच्या आंतरराष्ट्रीय धोरणाला एक आधार मिळाला. यामुळे स्वित्झर्लंडचे सैन्य आणि फ्रान्ससोबतचे संबंध अधिक स्थिर झाले, आणि स्वित्झर्लंडला भविष्यकाळात आपले तटस्थतेचे धोरण कायम ठेवण्यास मदत झाली.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-29.11.2024-शुक्रवार.
===========================================