दिन-विशेष-लेख-30 नोव्हेंबर, राष्ट्रीय वैद्यकीय सेवा दिवस (National Medical

[Atul Kaviraje]

राष्ट्रीय वैद्यकीय सेवा दिवस - ३० नोव्हेंबर हा "राष्ट्रीय वैद्यकीय सेवा दिवस" म्हणून पाळला जातो, ज्यामध्ये वैद्यकीय सेवेतील कर्मचाऱ्यांचा सन्मान केला जातो.

30 नोव्हेंबर, राष्ट्रीय वैद्यकीय सेवा दिवस (National Medical Services Day)-

पार्श्वभूमी:

30 नोव्हेंबर हा दिवस "राष्ट्रीय वैद्यकीय सेवा दिवस" (National Medical Services Day) म्हणून पाळला जातो. या दिवशी भारतातील वैद्यकीय क्षेत्रातील डॉक्टर, नर्सेस, परिचारिका, व औषधनिर्मात्यांसह इतर सर्व वैद्यकीय कर्मचाऱ्यांचा सन्मान केला जातो. विशेषतः, 30 नोव्हेंबर हा दिवस भारतीय वैद्यकीय सेवा (Indian Medical Service - IMS) च्या स्थापनेला समर्पित आहे.

भारताच्या वैद्यकीय सेवकांची भूमिका केवळ उपचार देण्यापुरतीच मर्यादित नाही, तर त्यांच्या कामामुळे समाजाच्या स्वास्थ्य व्यवस्थेचा पाया मजबूत होतो. वैद्यकीय सेवा हा एक अत्यंत प्रतिष्ठित आणि संवेदनशील क्षेत्र आहे. त्यात डॉक्टर, नर्सेस, औषध निर्माता, परिचारिका यांचा महत्त्वपूर्ण सहभाग असतो, ज्यांच्या अथक परिश्रमामुळे समाजाचे स्वास्थ्य सुरक्षित राहते.

राष्ट्रीय वैद्यकीय सेवा दिवसाची स्थापना:

30 नोव्हेंबर, १८६१ रोजी भारतीय वैद्यकीय सेवा (Indian Medical Service) स्थापन करण्यात आली होती. भारतीय वैद्यकीय सेवा, ब्रिटिश राजवटीच्या काळात, भारतीय उपखंडात वैद्यकीय सेवा पुरवणाऱ्या डॉक्टर आणि वैद्यकीय कर्मचार्यांचे एक संघटन म्हणून कार्यरत होती. त्यानंतर, या दिवसाचे महत्त्व लक्षात घेता, ३० नोव्हेंबर हा दिवस राष्ट्रीय वैद्यकीय सेवा दिवस म्हणून पाळला जातो, ज्यामध्ये भारतीय वैद्यकीय सेवेतील समर्पित कर्मचार्यांचा गौरव केला जातो.

30 नोव्हेंबर आणि वैद्यकीय क्षेत्रातील योगदान:

वैद्यकीय क्षेत्रातील महत्त्व: वैद्यकीय क्षेत्रातील कर्मचाऱ्यांचा समाजातील भूमिका अत्यंत महत्त्वाची आहे. डॉक्टर, नर्सेस, परिचारिका, फार्मासिस्ट, आणि इतर वैद्यकीय कर्मचाऱ्यांनी आपल्या कार्यक्षेत्रात केलेले योगदान अमूल्य आहे. कोरोना महामारीच्या काळात विशेषतः त्यांच्या सेवेचे महत्त्व अधिक वाढले, ज्यामुळे ते अग्रस्थानी होते. वैद्यकीय कर्मचाऱ्यांच्या कष्टांमुळेच समाज आणि राष्ट्राच्या आरोग्याचे रक्षण केले जाते.

समाजातील वैद्यकीय सेवेचे महत्त्व: वैद्यकीय सेवेचे महत्त्व फक्त उपचारांपर्यंत मर्यादित नाही. हे रोग निवारण, जागरूकता निर्माण करणे, आणि आरोग्य क्षेत्रातील नवकल्पनांची अंमलबजावणी करणे, यासाठी खूप महत्त्वपूर्ण आहे. अनेक वैद्यकीय संस्थांनी सार्वजनिक आरोग्याच्या बाबतीत सकारात्मक बदल घडवून आणले आहेत.

वैद्यकीय सेवा कर्मचाऱ्यांचा सन्मान: राष्ट्रीय वैद्यकीय सेवा दिवस या दिवशी, वैद्यकीय क्षेत्रातील सर्व कर्मचाऱ्यांना सन्मान दिला जातो. डॉक्टर, नर्स, परिचारिका, आणि इतर कर्मचारी यांना प्रशंसा, पुरस्कार, आणि त्यांच्या कामासाठी कृतज्ञता व्यक्त केली जाते. हा दिवस, त्यांच्या सेवा आणि समर्पणाची दखल घेण्यासाठी एक संधी ठरतो.

महामारी दरम्यान योगदान: 2020 च्या COVID-19 महामारीच्या काळात, वैद्यकीय सेवा कर्मचारी हे अग्रणी योद्धे होते. त्यांनी अत्यंत कष्टप्रद परिस्थितीत सेवा दिली, रुग्णालयांमध्ये राहून, जीवन धोक्यात टाकून, रुग्णांच्या उपचारासाठी, तसेच वयस्कर लोकांसाठी आवश्यक सेवा दिली. त्यांचे योगदान आपल्या समाजाच्या आरोग्य रक्षणासाठी अनमोल आहे.

महत्वपूर्ण व्यक्ती व घटनाक्रम:

भारतीय वैद्यकीय सेवा (IMS) हा भारतीय डॉक्टरांचा एक प्रमुख संघटन होता, जो १८६१ मध्ये ब्रिटिश कालखंडात स्थापत्य झाला.
आज देखील IMS च्या ऐतिहासिक धाग्यातून अनेक सेवा आणि उद्दिष्टे पुढे येत आहेत.
राष्ट्रीय वैद्यकीय सेवा दिवस वर वैद्यकीय क्षेत्रातील कर्मचाऱ्यांचा सन्मान केल्याने त्यांच्या कार्याचे महत्त्व आणि समाजातील त्यांच्या योगदानाची ओळख होते.

सारांश:

30 नोव्हेंबर हा दिवस राष्ट्रीय वैद्यकीय सेवा दिवस म्हणून पाळला जातो. या दिवशी वैद्यकीय क्षेत्रातील कर्मचाऱ्यांचा सन्मान केला जातो. भारतीय वैद्यकीय सेवा (IMS) ची स्थापना १८६१ मध्ये झाली होती आणि त्यानंतर आज पर्यंत, वैद्यकीय सेवा क्षेत्रात अनेक बदल झाले आहेत. डॉक्टर, नर्सेस, परिचारिका, आणि इतर वैद्यकीय कर्मचारी हे समाजाच्या स्वास्थ्याच्या रक्षणासाठी आणि जीवनाच्या गुणवत्ता सुधारण्यासाठी महत्त्वपूर्ण योगदान देत आहेत. राष्ट्रीय वैद्यकीय सेवा दिवस हा दिवस त्यांच्या समर्पणाचे आणि कष्टांचे मोल ओळखण्याचा आहे.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-30.11.2024-शनिवार.
===========================================