देव दीपावली – २ डिसेंबर, २०२४-

[Atul Kaviraje]

देव दिपावली-

देव दीपावली – २ डिसेंबर, २०२४-

देव दीपावली:-

देव दीपावली हा एक अत्यंत पवित्र आणि दिव्य उत्सव आहे, जो विशेषतः भारतातील हिंदू धर्मियांसाठी महत्त्वपूर्ण आहे. हा उत्सव मुख्यतः उत्तर भारतात आणि विशेषतः वाराणसी सारख्या स्थळांवर मोठ्या श्रद्धेने साजरा केला जातो. सामान्य दिवालीच्या उत्सवाच्या तुलनेत देव दीपावली हा एक विशेष दिन असतो, ज्यात देवतेची पूजा, दीपमालिका, आणि भव्य आरती केली जाते.

देव दीपावली म्हणजे काय?

देव दीपावली हा दिवाळीच्या दुसऱ्या दिवशी साजरा होणारा एक धार्मिक उत्सव आहे. 'देव दीपावली' म्हणजे 'देवांचा दिवाळी उत्सव' असं समजलं जातं. मुख्यत: याला भगवान शिव, विष्णू, गणेश आणि इतर देवतेंच्या आशीर्वादाचा दिवस मानला जातो. 'दीपावली' म्हणजे दीपांच्या मोठ्या शोभेचा उत्सव, पण देव दीपावली म्हणजे देवतेला विशेष रूपाने दीप अर्पण करून त्यांचा आशीर्वाद घेण्याचा दिवस.

देव दीपावलीच्या दिवशी विशेषतः गंगा नदीवर किंवा अन्य पवित्र स्थळांवर दीप जळवले जातात, कारण या दिवशी मानलं जातं की देवते पृथ्वीवर येतात आणि ते दिव्य तेजाने वातावरणात प्रवेश करतात. यामुळे वातावरण उजळून जातं आणि भक्तांच्या हृदयात एक पवित्र ऊर्जा प्रवेश करते.

देव दीपावलीची भक्तिभावपूर्ण महत्त्वपूर्ण पूजा:

देव दीपावलीची पूजा अत्यंत श्रद्धेने केली जाते. यामध्ये काही विशिष्ट विधी आणि क्रियाकलापांचा समावेश असतो:

१. दीपमालिका आणि आरती:
देव दीपावलीच्या दिवशी सर्व भक्त आपल्या घरांच्या समोरील किंवा पूजा कक्षात दीप जाळतात. गंगाजलाने स्नान करणे, आणि विशेषतः दीप अर्पण करून देवतेला प्रार्थना केली जाते. दीपमालिका तयार करून तिच्या आगमनाच्या दिवशी वातावरणातील पवित्रता आणि दिव्यता वाढवली जाते. पवित्र गंगा नदी किनारी दीपप्रज्वलन आणि आरती केली जाते, ज्यामुळे भक्तांच्या आत्म्यात एक दिव्य शांती आणि आनंद प्राप्त होतो.

२. गणेश, शिव आणि विष्णूची पूजा:
या दिवशी विशेषत: भगवान गणेश, भगवान शिव आणि भगवान विष्णूची पूजा केली जाते. या देवतेच्या पूजेने घरात सुख-शांती आणि समृद्धी येते, तसेच पापांचा नाश होतो आणि कुटुंबात आनंद आणि ऐश्वर्य येते. प्रत्येक पूजा करतांना त्या देवतेच्या मंत्रांचा उच्चारण, व्रत आणि अर्चा केली जाते.

३. संपूर्ण घरातील साफसफाई:
देव दीपावलीच्या निमित्ताने घरांची साफसफाई केली जाते. संपूर्ण घर स्वच्छ करून, कोपऱ्यांमध्ये दीप लावले जातात. यामुळे घरातील नकारात्मकता दूर होते आणि सकारात्मक ऊर्जा प्रवेश करते. घरात असलेली देवतांच्या प्रतिमा किंवा मूर्त्यांना नियमितपणे पूजले जाते.

४. गंगा स्नान आणि गंगा आरती:
गंगा नदीच्या काठी दीपमालिका लावून, गंगा आरती केली जाते. येथे बरेच भक्त एकत्र येऊन आपल्या मनातील सर्व दुःख आणि चिंता विसरून, देवलोकाच्या दिव्य प्रकाशात रमण करतात. यामुळे आध्यात्मिक उन्नती साधता येते.

देव दीपावलीतील भक्तिभाव आणि त्याचे प्रभाव:

देव दीपावली हा उत्सव केवळ एक बाह्य उत्सव नाही, तर तो आतून एक आध्यात्मिक जागृती आणि समृद्धीच्या प्रवासाचा भाग आहे. भक्त या दिवशी आपले सर्व पाप धुऊन टाकतात आणि आपली जीवनशैली बदलण्याचा प्रयत्न करतात. यामुळे त्यांचे जीवन एक नवीन दिशा घेतं.

आध्यात्मिक उन्नती:
देव दीपावली म्हणजे एक नवा प्रारंभ. या दिवशी भक्त आपल्या जीवनातील सर्व अंधकार दूर करून दिव्य प्रकाश प्राप्त करण्याचा संकल्प करतात. दीपांच्या तेजाने त्यांचे मन आणि हृदय पवित्र होतात. त्यांचं जीवन समृद्ध आणि शांतीपूर्ण होण्याचा मार्ग खुला होतो.

प्रेम आणि करुणा:
देव दीपावली हा दिवस केवळ वैयक्तिक उपास्य देवतेची पूजा करण्याचा दिवस नाही, तर दुसऱ्यांसाठी प्रेम आणि करुणा दाखवण्याचा दिवस आहे. भक्त दुसऱ्यांच्या दुखावर मात करणे आणि त्यांच्या जीवनात आनंद आणण्याचा प्रयत्न करतात. यामुळे एक सशक्त समाज निर्माण होतो.

उदाहरण:

एका भक्ताची कथा विचारात घ्या, ज्याने देव दीपावलीच्या दिवशी गंगा नदी काठी जाऊन पूजन केले. त्याने आपल्या जीवनातील सर्व अडचणी आणि चिंता विसरून गंगा आरती केली. त्याच्या मनात असलेली सर्व नकारात्मकता नष्ट झाली, आणि त्याला त्याच्या जीवनात एक सकारात्मक परिवर्तन दिसायला लागलं. त्याचे कुटुंब समृद्ध आणि ऐश्वर्याने भरलेले झाले. याने त्याला समजलं की देव दीपावली केवळ बाह्य प्रकाश नाही, तर तो अंतर्मनातील अंधकार नष्ट करणारा एक दिव्य प्रकाश आहे.

निष्कर्ष:

देव दीपावली हा उत्सव भक्तांच्या आध्यात्मिक उन्नतीसाठी एक महत्त्वपूर्ण दिवस आहे. या दिवशी दीपमालिका, पूजा, गंगा स्नान आणि आरती यांसारख्या विधींच्या माध्यमातून भक्त देवतेच्या कृपेची प्राप्ती करतात. देव दीपावली केवळ एक बाह्य उत्सव नाही, तर ती एक अंतर्मनातील दिव्यता शोधण्याची प्रक्रिया आहे. या उत्सवाने जीवनातील प्रत्येक अंधकार दूर होतो आणि भक्तांना मानसिक शांती, दिव्य अनुभव आणि सकारात्मक ऊर्जा मिळते. देव दीपावलीच्या दिवशी, प्रत्येक भक्ताने आपल्या जीवनात सत्य, प्रेम आणि दिव्यतेचा उजाळा करावा, अशी शुभेच्छा! ✨🙏

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-02.12.2024-सोमवार.     
===========================================