"श्री गणेशाय नमः"

[Atul Kaviraje]

"श्री गणेशाय नमः" हा मंत्र गणेश देवतेला नमन करणारा अत्यंत पवित्र मंत्र आहे. गणेश देवतेची पूजा करण्यासाठी आणि त्याच्या आशीर्वादासाठी हा मंत्र सर्वप्रथम उच्चारला जातो. गणेशजी ज्ञान, बुद्धी, विघ्न निवारण, आणि समृद्धीचे दैवत मानले जातात, त्यामुळे या मंत्राचा विशेष महत्त्व आहे.

आता, मराठी भक्तिकविता म्हणजे त्या कविता ज्या देवतेच्या प्रति प्रेम, भक्ति आणि नमन व्यक्त करतात. भक्तिकाव्यांत कवी आपला अंतःकरण उघडून परमेश्वराच्या साक्षात्काराची इच्छा, त्याच्यावर प्रेम आणि निस्वार्थ भक्ति व्यक्त करतात.

उदाहरणार्थ, "श्री गणेशाय नमः" वर आधारित एक मराठी भक्तिकविता:

कविता:-

श्री गणेशाय नमः, वंदन तुझ्या चरणी,
सिद्धिविनायक, भक्तवत्सल, करीत आहे निरंतर प्रार्थना,
तुझ्या आशीर्वादाने होईल सर्व विघ्न नष्ट,
तुझ्या कृपेने मिळेल ज्ञान आणि सुख!

कवितेचा अर्थ: ही कविता गणेशजीच्या महिम्याचे आणि त्याच्या भक्तांसाठी असलेल्या कृपेचे वर्णन करते. कवि गणेशजीच्या चरणांमध्ये नतमस्तक होऊन त्याच्या आशीर्वादाची प्रार्थना करत आहेत. सिद्धिविनायक म्हणजे जो सर्व विकार आणि विघ्नांना नष्ट करतो. कविता सांगते की, गणेशजीच्या आशीर्वादाने सर्व समस्यांचे निराकरण होईल आणि ज्ञान आणि सुख प्राप्त होईल.

भक्तिकाव्याचा उद्देश:

भक्तिकाव्याचे मुख्य उद्दिष्ट देवतेचे भजन, त्याच्यावर प्रेम आणि भक्ती व्यक्त करणे आहे. यामध्ये भक्त देवतेच्या महिमा, शक्ती आणि कृपेचा अनुभव घेतात. मराठी भक्तिकवितांमध्ये देवतेची पूजा, त्याचे गुण, आणि त्याच्या आशीर्वादाचा महत्त्व सांगितला जातो.

--अतुल परब
--दिनांक-03.12.2024-मंगळवार.   
===========================================