२ डिसेंबर, १९७६: फिडेल कॅस्ट्रो क्यूबाचे अध्यक्ष झाले-

[Atul Kaviraje]

१९७६: फिडेल कॅस्ट्रो क्यूबाचे अध्यक्ष झाले-

२ डिसेंबर, १९७६: फिडेल कॅस्ट्रो क्यूबाचे अध्यक्ष झाले-

२ डिसेंबर १९७६ हा दिवस क्यूबा देशाच्या राजकारणात एक ऐतिहासिक टप्पा ठरला. याच दिवशी फिडेल कॅस्ट्रो क्यूबाच्या अध्यक्षपदावर नियुक्त झाले. कॅस्ट्रो यांच्या नेतृत्वाखाली क्यूबा हा देश जागतिक राजकारणात आणि विशेषतः सोविएट युनियन आणि पश्चिम देशांमध्ये एक महत्त्वपूर्ण स्थान निर्माण करायला सक्षम झाला. त्यांच्या अध्यक्षतेमध्ये क्यूबाने अनेक सामाजिक, आर्थिक आणि राजकीय सुधारणांसह एक साम्यवादी राष्ट्र म्हणून स्वतःची ओळख निर्माण केली.

ऐतिहासिक संदर्भ:
फिडेल कॅस्ट्रो (Fidel Castro) हे क्यूबाचे अत्यंत प्रभावी नेते होते, जे १९५९ साली क्यूबात क्रांती करून देशाच्या राजकारणात नवा सूर आणला. कॅस्ट्रो यांची क्यूबा क्रांती (Cuban Revolution) जगभरात प्रसिद्ध आहे, ज्यामध्ये त्यांनी तत्कालीन तानाशाही शासक फुल्गेन्सियो बतिस्ता याला पाडून क्यूबाला एक साम्यवादी शासन दिले. कॅस्ट्रो यांचा नेतृत्वकर्ता म्हणून एक ठाम वागणूक होती, जे क्यूबामध्ये "कम्युनिझम" आणि "समाजवाद" यांचे संरक्षण करण्यास कटिबद्ध होते.

२ डिसेंबर १९७६ रोजी कॅस्ट्रो क्यूबाचे अध्यक्ष म्हणून नेमले गेले. कॅस्ट्रो यांनी आपल्या नेतृत्वाखाली क्यूबात औद्योगिकीकरण, शैक्षणिक सुधारणांचे महत्त्व, आरोग्य सेवांची अ‍ॅक्सेस वाढवली आणि क्यूबा समाजवादाच्या मार्गावर पुढे नेले.

कॅस्ट्रो यांचे अध्यक्ष होण्याचे महत्त्व:
१. क्यूबाचे साम्यवादी परिवर्तन: कॅस्ट्रो यांच्या अध्यक्षतेनंतर, क्यूबा देश साम्यवादी राष्ट्र म्हणून प्रसिद्ध झाला. त्यांनी सोविएट युनियन च्या समर्थनातून आपल्या देशाच्या आर्थिक आणि सामाजिक धोरणात बदल केले. क्यूबामध्ये शोषणमुक्त समाज आणि समाजवादी ध्येय ही केंद्रस्थानी ठेवले गेले.

२. शिक्षण आणि आरोग्य क्षेत्रातील सुधारणा: कॅस्ट्रो यांच्या अध्यक्षतेत क्यूबाने शिक्षण आणि आरोग्य क्षेत्रात प्रचंड सुधारणा केल्या. क्यूबामध्ये सर्वांसाठी शिक्षण आणि मुक्त आरोग्यसेवा हे दोन्ही देशाच्या प्रमुख धोरणांमध्ये समाविष्ट झाले.

३. क्यूबा - अमेरिकेतील तणाव: कॅस्ट्रो यांच्या अध्यक्षतेच्या सुरुवातीच्या काळात क्यूबा आणि अमेरिका यांच्यातील संबंध अत्यंत तणावपूर्ण होते. १९६२ मध्ये क्यूबा मिसाईल संकट (Cuban Missile Crisis) यामुळे जगभरात मोठे राजकीय तणाव निर्माण झाले. कॅस्ट्रो यांच्या साम्यवादी धोरणांमुळे अमेरिका आणि क्यूबामध्ये द्वंद्व होता.

४. सोविएट युनियनसह संबंध: कॅस्ट्रो यांचे सोविएट युनियन सोबत चांगले संबंध होते, आणि सोविएट युनियन क्यूबाचे मुख्य आर्थिक आणि लष्करी सहाय्यक होते. यामुळे क्यूबा अमेरिकेच्या वर्चस्वावर तोंड देत जगभरात साम्यवादी विचारांचे प्रचारक बनला.

कॅस्ट्रो यांचे नेतृत्व आणि क्यूबाचा जागतिक प्रभाव:
फिडेल कॅस्ट्रो यांचा नेतृत्वकारक म्हणून जगभरात अनेक संदर्भ आहेत. त्यांनी क्यूबा क्रांतीची एक झळ त्याचवेळीच नाही तर दीर्घकालीन प्रभाव म्हणून ठेवली. कॅस्ट्रो यांचे नेतृत्व, त्यांचे साम्यवादी तत्त्वज्ञान आणि विरोधकांच्या दबावाखाली देशाचे स्वातंत्र्य राखण्याच्या ध्येयामुळे क्यूबा अनेक दशकांपासून जागतिक राजकारणात एक महत्त्वपूर्ण स्थान राखून राहिला.

त्यांचे नेतृत्व म्हणजे:

क्यूबा क्रांतीची प्रगती: कॅस्ट्रो यांचे नेतृत्व क्यूबा क्रांतीच्या विचारधारेचा प्रगतीशीलतेचा प्रतीक बनले.
अमेरिका विरोध: कॅस्ट्रो अमेरिकेच्या विरोधात उभे राहून क्यूबाला सोविएट युनियनचा एक महत्त्वाचा सहयोगी बनवले.
सामाजिक सुधारणा: शैक्षणिक, आरोग्य आणि इतर क्षेत्रांत क्यूबामध्ये मोठ्या प्रमाणात सुधारणा घडवल्या.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-02.12.2024-सोमवार.     
===========================================