दिन-विशेष-लेख-३ डिसेंबर १९९१ रोजी कंबोडियामध्ये शांती करार करण्यात आला-1

[Atul Kaviraje]

कंबोडियात शांती करार (१९९１)-

३ डिसेंबर १९९१ रोजी कंबोडियामध्ये शांती करार करण्यात आला, ज्यामुळे दशकेभर चाललेल्या नागरिक युद्धाला थांबा मिळाला. यामुळे कंबोडियामध्ये शांतता स्थापन होण्याची प्रक्रिया सुरू झाली. 🕊�🤝

३ डिसेंबर – कंबोडियात शांती करार (१९९१)-

तारीख: ३ डिसेंबर १९९१

३ डिसेंबर १९९१ रोजी कंबोडिया मध्ये एक ऐतिहासिक शांती करार झाला, ज्यामुळे देशाच्या दशकेभर चाललेल्या नागरिक युद्धाचा थांब झाला. या शांती करारामुळे कंबोडियामध्ये शांतता स्थापन होण्याची प्रक्रिया सुरू झाली आणि देशाला पुन्हा एक स्थिर आणि शांत वातावरण मिळाले. या शांती कराराने कंबोडियाच्या इतिहासात एक नवीन पर्व सुरु केले, ज्यात संपूर्ण देशात युद्धाचे थांबणे, राजकीय व सामाजिक पुनर्निर्माण आणि आंतरराष्ट्रीय समुदायाच्या मदतीने शांतता स्थापन करण्याच्या प्रयत्नांची सुरुवात झाली.

कंबोडियातील नागरिक युद्ध आणि त्याचे परिणाम
कंबोडियामध्ये १९७५ ते १९७९ पर्यंत खमेर रूज (Khmer Rouge) च्या अराजक सरकारने देशात भयंकर नरसंहार केला, ज्यामुळे सुमारे २ मिलियन लोकांचे प्राण गमावले. खमेर रूज सरकारच्या अत्याचारांमुळे कंबोडियाची आर्थ‍िक, सामाजिक आणि सांस्कृतिक संरचना पूर्णपणे उद्ध्वस्त झाली. या अत्याचारानंतर, कंबोडियामध्ये शांती स्थापित होण्याच्या आशेने नागरिक युद्ध सुरू झाले, जे अनेक दशकांपर्यंत चालले. विविध राजकीय गट, आंतरराष्ट्रीय शस्त्रधारी गट, आणि विद्रोही यांच्यात संघर्ष सुरू राहिला.

या संघर्षाचे कारण मुख्यतः कंबोडियाच्या राजकीय सत्ता संघर्ष आणि आंतरराष्ट्रीय सत्ता परिषदा होत्या. १९८० च्या दशकात, कंबोडियाच्या युद्धग्रस्त प्रदेशात आंतरराष्ट्रीय शांती दूत पाठवले गेले, परंतु युद्धाचे दाहक परिणाम पूर्णपणे कमी झाले नाहीत.

शांती करार (१९९१):
१९९१ मध्ये, आंतरराष्ट्रीय समुदाय विशेषतः संयुक्त राष्ट्रसंघ (UN) च्या मदतीने, कंबोडियातील युद्ध थांबवण्याचे आणि शांतता स्थापित करण्याचे उपाय शोधण्यास सुरुवात केली. या प्रयत्नांचा परिणामी पेरिस शांती करार (Paris Peace Agreements) २३ ऑक्टोबर १९९१ रोजी झाल्याने, ३ डिसेंबर १९९१ रोजी कंबोडियामध्ये शांती करार लागू करण्यात आला.

पेरिस शांती कराराचे मुख्य उद्दीष्ट हे होते की, कंबोडियात सर्व प्रमुख संघर्ष करणाऱ्या गटांना एकत्र आणून निवडक सरकार स्थापन करणे, राजकीय आणि सामाजिक पुनर्निर्माण करणे, आणि शांतता स्थापनेसाठी पायाभूत कामे सुरू करणे. या करारामुळे कंबोडिया देशातील वाईट परिस्थितीला थांबवण्यात आणि त्याच्या नागरिकांना शांततेचे आणि सुरक्षा प्राप्त करण्यासाठी एक मार्ग तयार झाला.

शांती कराराच्या महत्त्वपूर्ण बाबी:
राजकीय पुनर्निर्माण: कंबोडियाच्या संविधानात नवीन राजकीय संरचना स्वीकारली गेली. हे संविधान १९९३ मध्ये लागू झाले आणि यामध्ये कंबोडियाच्या राज्यघटनेचे पुनर्निर्माण, सार्वत्रिक मताधिकार आणि लोकशाही शासन प्रणालीच्या स्थापनेसाठी महत्त्वपूर्ण कदम उचलले गेले.

संयुक्त राष्ट्र संघाचे योगदान: शांती करारानंतर, संयुक्त राष्ट्र संघ (United Nations) ने कंबोडियामध्ये संघर्ष विराम आणि शांतता स्थापनेसाठी यूएनटीएसी (UNTAC) [United Nations Transitional Authority in Cambodia] चा गठन केला. यामुळे कंबोडियाच्या आंतरराष्ट्रीय समुदायासोबत संबंध सुधारले आणि शांतता स्थापित करण्यासाठी अधिक प्रभावी पावले उचलली गेली.

नागरिक युद्धाचा थांब: शांती करारामुळे, कंबोडियात चाललेल्या नागरिक युद्ध आणि अराजकतेला ठाम थांबा मिळाला. कंबोडियाच्या युद्धग्रस्त प्रदेशात सुरू असलेल्या संघर्षाला देखील संपवण्यात यश मिळाले. विविध राजकीय गटांनी एकत्र येण्याची प्रक्रिया सुरू केली आणि संघर्ष विराम होण्याची संधी निर्माण झाली.

सैन्यांचे विघटन: कंबोडियातील प्रमुख सैनिकी गटांच्या सैन्यांचे विघटन करण्यात आले आणि शांती स्थापनेसाठी संयुक्त राष्ट्रांचे सैन्य कंबोडियामध्ये तैनात करण्यात आले.

मागील अत्याचारांची तपासणी: करारानुसार, कंबोडियातील युद्धाच्या गडबडींमध्ये सहभागी असलेल्या व्यक्तींच्या अत्याचारांची तपासणी करण्यात आली आणि त्यांच्यावर न्यायालयीन कारवाई करण्याचे प्रमाणपत्र दिले गेले.

आंतरराष्ट्रीय मदत: कंबोडियाच्या पुनर्निर्माण प्रक्रियेसाठी आंतरराष्ट्रीय समुदायाने मदतीचा हात दिला. आर्थिक मदतीचा ओघ, शक्तिशाली देशांची सहयोग आणि मानवाधिकारांच्या रक्षणासाठी बळकट केलेले संस्थात्मक पायाभूत सुविधा यामुळे कंबोडिया पुन्हा एक स्थिर देश बनण्याच्या दिशेने वाटचाल करू शकले.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-03.12.2024-मंगळवार.   
===========================================