दिन-विशेष-लेख-३ डिसेंबर, १८१८ – इलिनॉय अमेरिकेचे २१ वे राज्य बनले-

[Atul Kaviraje]

१८१८: इलिनॉय अमेरिकेचे २१ वे रान्य बनले-

३ डिसेंबर, १८१८ – इलिनॉय अमेरिकेचे २१ वे राज्य बनले-

तारीख: ३ डिसेंबर, १८१८

३ डिसेंबर १८१८ रोजी इलिनॉय (Illinois) हा अमेरिकेचे २१ वे राज्य बनला. या राज्याच्या राज्यारोहणाने अमेरिकेच्या पश्चिमेकडील विस्तारास चालना दिली आणि संयुक्त राज्यांच्या ऐतिहासिक विकासात एक महत्त्वाचा टप्पा ठरला. इलिनॉय राज्याचे राज्य बनण्याने अमेरिका वाद-विवाद, सामाजिक बदल आणि विस्ताराच्या मार्गावर आणखी एक पाऊल टाकले.

इलिनॉय राज्याची ऐतिहासिक पार्श्वभूमी:
इलिनॉय राज्य हे मध्य-पश्चिम अमेरिका मधील एक महत्त्वाचे राज्य आहे. १८वीं शतकाच्या उत्तरार्धात, इलिनॉय राज्य इंग्रजी कॉलनीचा भाग असताना, ते लुइझियाना खरेदीनंतर एक महत्त्वाचे भूभाग बनले. १७६३ मध्ये इंग्रजांनी फ्रान्सकडून या प्रदेशाची सत्ता मिळवली होती, आणि नंतर १७८७ मध्ये अमेरिकेच्या उत्तरपश्चिम प्रदेशाच्या प्रदेशावर या राज्याचा समावेश झाला.

इलिनॉयची प्रारंभिक वस्ती वाणिज्य आणि शेतीवर आधारित होती. १८व्या शतकाच्या अखेरीस, या राज्यात व्यापारिक आणि कृषी क्षेत्राची दृष्टीने महत्त्वपूर्ण प्रगती झाली होती. यामुळे ३ डिसेंबर १८१८ रोजी राज्याच्या राज्यपालाने त्याच्या राज्यपदाची शपथ घेतली आणि इलिनॉय एक स्वतंत्र राज्य म्हणून अमेरिकेत सामील झाले.

इलिनॉयच्या राज्य बनण्याची प्रक्रिया:
इलिनॉयने १७८७ मध्ये अमेरिकन उत्तरपश्चिम प्रदेशाच्या कायद्यानुसार एका स्थायी राज्याचा दर्जा मिळवला. राज्य बनने एक महत्वाचा ऐतिहासिक घटनाक्रम होता, कारण यामुळे राजकीय आणि सामाजिक संरचना बदलली.

१९ व्या शतकाच्या प्रारंभात, इलिनॉय प्रांतामध्ये कृषी आणि व्यापाराचा मोठा विस्तार झाला. त्यावेळी प्रचंड लोकसंख्या आणि कृषी उत्पादनामुळे हा प्रांत वाढीला लागला. अनेक नवीन वसाहती आणि शहरे उभारली गेली. ह्याच काळात अमेरिकेतील राजकीय संघर्ष आणि मुलायम शेतकऱ्यांचे संघर्ष सुरू होते, त्यामुळे इलिनॉय राज्याच्या स्थापनेला महत्त्व आले.

इलिनॉय राज्याच्या सामील होण्याचे महत्त्व:
१. पश्चिमेकडील विस्तार:

इलिनॉय राज्याच्या स्थापनेने अमेरिकेच्या पश्चिमेकडील विस्ताराचा एक महत्त्वाचा टप्पा पूर्ण केला. यामुळे अमेरिकेच्या पश्चिमी विस्ताराची प्रक्रिया गतीला आली, आणि त्या कडे लक्ष देणे महत्त्वाचे ठरले.
२. राजकीय संघर्ष:

अमेरिकेत दासप्रथा आणि स्वातंत्र्य यावर मोठे राजकीय संघर्ष होते. इलिनॉय राज्याची स्थापनेची प्रक्रिया आणि त्याचे स्थान या काळात दासप्रथा विरोधी लढाईच्या संदर्भात महत्त्वपूर्ण ठरले. इलिनॉय राज्याच्या स्थापना नंतर, राज्यातील अनेक प्रमुख नेत्यांनी दासप्रथेच्या विरोधात आवाज उठवला आणि संयुक्त राज्यांच्या भविष्याच्या दृष्टीने महत्त्वपूर्ण भूमिका पार केली.
३. विकसनशील अर्थव्यवस्था:

इलिनॉयमध्ये कृषी आणि उद्योग ह्याच क्षेत्रात मोठा विकास झाला. शेतकरी वर्ग, अन्न व उत्पादन उद्योग, तसेच वाहतूक व्यवस्था ह्या सर्वांचा मोठ्या प्रमाणावर विकास झाला.
४. शहरीकरण आणि शिक्षण:

१८१८ मध्ये राज्य बनल्यानंतर, इलिनॉयमध्ये शहरांची स्थापना झाली आणि शाळा व शिक्षण संस्था उभारली गेली. यामुळे इलिनॉयतील जीवनशैलीत मोठे परिवर्तन घडले.
इलिनॉय राज्याचे राज्य बनल्यानंतरचे महत्त्वपूर्ण घटना:
१८३२ मध्ये इलिनॉय राज्यातील "Black Hawk युद्ध": हा संघर्ष मूलनिवासी अमेरिकन लोक आणि इलिनॉय राज्याचे सैन्य यांच्यात झाला. यामुळे राज्याच्या सीमांवर असलेल्या मूलनिवासी अमेरिकन लोकांच्या अस्तित्वाची संकट उभी राहिली.

१८४७ मध्ये शिकागो शहराचा स्थापना: शिकागो शहर हे इलिनॉयच्या आर्थिक केंद्र म्हणून प्रसिद्ध झाले आणि नंतर ते अमेरिकेतील एक प्रमुख आर्थिक आणि व्यापारिक केंद्र बनले.

अब्दुल गॅरफिल्डची अध्यक्षपद निवडणूक: इलिनॉय राज्याच्या शिकागो शहरमध्ये, १८८१ मध्ये जेम्स अब्दुल गॅरफिल्ड यांची अध्यक्षपदी निवड करण्यात आली. यामुळे इलिनॉयचा राजकीय प्रभाव आणखी वाढला.

इलिनॉय राज्याचे सांस्कृतिक आणि ऐतिहासिक महत्त्व:
इलिनॉय राज्याच्या स्थापनेनंतर, अनेक सांस्कृतिक घडामोडींना चालना मिळाली. यामध्ये संगीत, कला, आणि साहित्य ह्यांचा समावेश होतो. अमेरिकेतील सामाजिक चळवळींमध्ये देखील इलिनॉय राज्याचा मोठा सहभाग होता, आणि त्या काळात दासप्रथा निर्मूलन, महिला हक्क आणि नागरी अधिकारांसाठी लढा दिला गेला.

सांस्कृतिक किल्ला - शिकागो:
शिकागो शहराचे योगदान केवळ राज्यापुरतेच मर्यादित नव्हते, तर अमेरिकेच्या सांस्कृतिक, आर्थिक आणि ऐतिहासिक क्षेत्रातही मोठे योगदान आहे. शिकागो विश्व प्रदर्शन (१८९३) आणि शिकागो स्कूल ऑफ आर्किटेक्चर यामुळे या शहराची प्रतिष्ठा अधिक वाढली.

चित्रे आणि चिन्हे:
🗺� 🇺🇸 🌾🏛�

🖼� इलिनॉय राज्याचे ध्वज
🖼� शिकागो शहराचे आकाशदृष्य
📜 अमेरिका आणि इलिनॉय राज्याची स्थापना

संदर्भ:
State of Illinois - Wikipedia
History of Illinois - Britannica

निष्कर्ष:
३ डिसेंबर, १८१८ रोजी इलिनॉय राज्याचे अमेरिकेच्या २१ व्या राज्य म्हणून समावेश झाला. यामुळे पश्चिमेकडील अमेरिकेच्या विस्तारला गती मिळाली आणि राजकीय, सामाजिक आणि आर्थिक बदल घडले. इलिनॉयच्या स्थापनेनंतर, अनेक महत्वपूर्ण घटनांमध्ये त्याचे योगदान राहिले आहे. राज्याच्या विविध विकासात्मक प्रक्रियांमध्ये, इलिनॉयने कृषी, शहरीकरण, आणि सांस्कृतिक समृद्धीमध्ये महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-03.12.2024-मंगळवार.   
===========================================