दिन-विशेष-लेख-४ डिसेंबर, २००८: रोमिला थापर यांना क्लूज पुरस्कारासाठी निवडले गेले

[Atul Kaviraje]

२००८: मध्ये लोकप्रिय रोमिला थापर यांना क्लूज पुरस्कारासाठी निवडल्या गेले.

४ डिसेंबर, २००८: रोमिला थापर यांना क्लूज पुरस्कारासाठी निवडले गेले-

संदर्भ:
४ डिसेंबर २००८ रोजी, भारताच्या प्रसिद्ध इतिहासकार रोमिला थापर यांना क्लूज पुरस्कार (Clough Prize) साठी निवडले गेले. हा पुरस्कार त्यांच्या उत्कृष्ट ऐतिहासिक संशोधनासाठी आणि भारतीय इतिहासाच्या अभ्यासातील योगदानासाठी दिला जात होता. रोमिला थापर हे भारतीय इतिहासाचे प्रख्यात शास्त्रज्ञ आहेत, ज्यांनी भारतीय इतिहासाच्या विविध पैलूंवर विचार मांडले आणि अत्यंत वादग्रस्त आणि गहन विषयांवर लिखाण केले आहे.

रोमिला थापर यांचे ऐतिहासिक योगदान:
रोमिला थापर ह्या भारतीय इतिहासकार म्हणून अत्यंत प्रसिद्ध आहेत. त्यांचे प्रमुख कार्य प्राचीन भारतीय इतिहास आणि संस्कृतीवरील संशोधनांवर आधारित आहे. त्यांच्या विचारांनी भारतीय इतिहासाच्या परंपरागत दृष्टिकोनात आणि विविध अभ्यासक्रमांमध्ये क्रांतिकारी बदल केले आहेत.

रोमिला थापर यांची शैक्षणिक कारकीर्द:
रोमिला थापर यांचा जन्म ३० नोव्हेंबर १९३१ रोजी झाला. त्यांनी दिल्ली विश्वविद्यालय आणि ऑक्सफर्ड युनिव्हर्सिटी मध्ये शिक्षण घेतले. थापर यांची लेखनशैली, संशोधन व विचारांचा दृषटिकोन हे सर्व भारतीय इतिहासाच्या क्षेत्रात एक नवा प्रकाश आणणारे होते.

महत्त्वाचे कार्य:
त्यांचे 'इतिहासाच्या प्रारंभिक काळातील भारत' आणि 'आधीच सांस्कृतिक परंपरा' यांसारख्या संशोधनपूर्ण ग्रंथ भारतीय इतिहासातील नवीन मापदंड ठरले. थापर यांनी भारतीय इतिहासाच्या आधुनिक आणि प्राचीन कादंब-यांच्या साक्षीने ऐतिहासिक घटकांचा अभ्यास केला.

समाजातील स्थान:
थापर यांच्या कार्याची महत्त्वाची बाब म्हणजे, त्या ज्या विषयावर काम करत होत्या, त्यात चांगले संशोधन व नवीन दृषटिकोन तयार करणे. तसेच त्यांनी ऐतिहासिक घटनांचा वृतांत सुस्पष्टपणे मांडला. त्यांच्याच संशोधनामुळे भारतीय इतिहासातील विविध प्रश्न आणि समस्यांवर नवीन प्रकाश टाकला गेला.

क्लूज पुरस्कार आणि रोमिला थापर यांचे योगदान:
क्लूज पुरस्कार हा एक अत्यंत प्रतिष्ठित पुरस्कार आहे, जो शास्त्रज्ञांना, संशोधकांना आणि साहित्यकारांना दिला जातो, ज्यांनी त्यांच्या क्षेत्रात उल्लेखनीय काम केले आहे. रोमिला थापर यांना २००८ साली हा पुरस्कार प्रदान करण्यात आले, त्यांच्या भारतीय इतिहासाच्या क्षेत्रातील योगदानासाठी. त्यांच्या या पुरस्काराच्या निवडीने त्यांचा अभ्यास आणि त्यांच्या विचारांचा समाजावर होणारा प्रभाव एक वेळा सिद्ध केला.

क्लूज पुरस्कार एक प्रकारे त्यांच्या कार्याची आणि शास्त्रज्ञानाची मान्यता होती. रोमिला थापर यांचे कार्य केवळ भारतातच नव्हे, तर आंतरराष्ट्रीय स्तरावरही मोठ्या प्रमाणात ओळखले जाते. त्यांना विविध शंस्कार आणि इतर पुरस्कारांनी देखील सन्मानित केले आहे.

रोमिला थापर यांचे प्रभाव आणि विचार:
रोमिला थापर यांचे ऐतिहासिक दृष्टिकोन आणि विचार अत्यंत गहन आहेत. त्या इतिहासाच्या विविध पैलूंवर अभ्यास करत असताना:

प्राचीन भारताचा इतिहास: थापर यांच्या संशोधनाने प्राचीन भारताच्या संस्कृती, धार्मिकता, समाजव्यवस्था, आणि अर्थशास्त्राचे विविध आयाम उलगडले.

आधुनिक भारतातील बदल: त्या भारतीय समाजाच्या बदलत्या परिस्थितीवर देखील भाष्य करतात.

विवादास्पद प्रश्नांवर विचार: भारतीय इतिहासाच्या विविध मुद्द्यांवर त्यांचे विचार वादग्रस्त ठरले. त्यांनी जातिवाद, धर्मनिरपेक्षता, आणि पद्धतशीर इतिहास यावर चर्चा केली आहे.

समाजाच्या विविध भागात ऐतिहासिक विचार: थापर यांनी केवळ प्राचीन भारताचेच नव्हे, तर भारताच्या इतिहासातील विविध घटकांचे संशोधन केले आणि त्यांद्वारे आपल्या समाजाच्या विविध भागांचे विवेचन केले.

रोमिला थापर यांची प्रेरणा:
रोमिला थापर यांचे कार्य भारतीय इतिहासकार आणि शास्त्रज्ञांना प्रेरणा देणारे ठरले. त्यांचा विश्वास होता की इतिहास हा केवळ भूतकाळाचा इतिहास नसून, तो वर्तमान आणि भविष्याशी संबंधित असतो. त्यांना लोकांच्या मते आणि ऐतिहासिक लेखनांच्या संदर्भात एक नवीन दृषटिकोन विकसित करण्याची खूप आवड होती.

निष्कर्ष:
रोमिला थापर यांना ४ डिसेंबर २००८ रोजी क्लूज पुरस्कार मिळाल्यामुळे त्यांच्या इतिहासकार म्हणून केलेल्या कार्याची महत्त्वपूर्ण मान्यता मिळाली. या पुरस्काराने केवळ त्यांचे कार्यच गौरवले नाही, तर त्यांना भारतीय इतिहासाच्या क्षेत्रातील एक अग्रणी विचारवंत म्हणून ओळख मिळाली. थापर यांच्या कामामुळे भारतीय इतिहासाची नवी ओळख आणि ते मागील काळापासून सध्याच्या काळापर्यंत कसा बदलला हे स्पष्ट होण्यास मदत झाली.

चिन्हे आणि प्रतीक:
📚 इतिहासकार - रोमिला थापर यांचे कार्य
🏅 क्लूज पुरस्कार - रोमिला थापर यांना दिला गेलेला सन्मान
🇮🇳 भारतीय इतिहास - थापर यांनी भारतीय इतिहासावर केलेला अभ्यास
🌍 आंतरराष्ट्रीय प्रभाव - थापर यांचे आंतरराष्ट्रीय स्तरावर काम
✍️ संशोधन - त्यांच्या ऐतिहासिक लेखनाचे महत्त्व

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-04.12.2024-बुधवार. 
===========================================