दिन-विशेष-लेख-५ डिसेंबर १९९४ रोजी पेरूमध्ये देशांतर्गत संघर्षाच्या समाप्तीसाठी-1

[Atul Kaviraje]

पेरूतील शांती करार (१९९4)-

५ डिसेंबर १९९४ रोजी पेरूमध्ये देशांतर्गत संघर्षाच्या समाप्तीसाठी शांती करार केला गेला. यामुळे पेरूमध्ये दहा वर्षांपासून सुरू असलेल्या हिंसक संघर्षाचा समाप्‍त होण्यास मदत झाली आणि देशामध्ये स्थिरता आली. 🕊�🇵🇪

५ डिसेंबर १९९४ – पेरूमध्ये शांती करार (Peace Agreement in Peru)-

इतिहास व महत्त्व:

५ डिसेंबर १९९४ हा पेरूच्या इतिहासातील एक अत्यंत महत्त्वाचा दिवस आहे. याच दिवशी, पेरूमध्ये देशांतर्गत संघर्षाची समाप्ती करण्यासाठी एक शांती करार करण्यात आला. हा करार पेरू सरकार आणि पेरूमधील मुख्य विद्रोही गट, शाइनिंग पाथ (Shining Path) आणि तुपाक अमरू आंदोलन (Túpac Amaru Revolutionary Movement) यांच्यात झाला. या करारामुळे पेरूमधील दहा वर्षांपासून सुरू असलेल्या हिंसक संघर्षाचा समाप्‍त होण्यास मदत झाली आणि देशात स्थिरता, शांती आणि विकासाच्या दिशेने एक महत्त्वपूर्ण पाऊल टाकले गेले.

पेरूमधील संघर्ष: १९८० च्या दशकात पेरूमध्ये शाइनिंग पाथ (Sendero Luminoso) आणि तुपाक अमरू (Túpac Amaru) या विद्रोही गटांनी पेरू सरकारविरोधात लढा उभारला. या लढ्यात हजारो लोक मारले गेले, आणि पेरू देशभरात हिंसक संघर्ष आणि अस्थिरतेने ग्रस्त झाला. या गटांची मुख्य मागणी सरकारच्या समविचार आणि सामाजिक बदलांबद्दल होती. त्यांचा लढा केवळ एक तात्कालिक विरोध नव्हता, तर व्यापक सामाजिक, आर्थिक आणि सांस्कृतिक बदलांसाठी होता.

यादरम्यान, पेरू सरकारने अनेक लष्करी कारवाई केली आणि संघर्ष नियंत्रणात आणण्यासाठी विविध प्रयत्न केले. यामुळे संघर्ष आणखी तीव्र झाला, आणि नागरिकांना मोठ्या प्रमाणावर त्रास सहन करावा लागला.

५ डिसेंबर १९९४ चा शांती करार:

पेरू सरकार आणि विद्रोही गटांमध्ये ५ डिसेंबर १९९४ रोजी झालेला शांती करार एक ऐतिहासिक घटना मानला जातो. या करारामुळे पेरूमधील हिंसक संघर्षाला थांबविण्यासाठी एक स्थिर आणि न्यायसंगत मार्ग मिळाला. शांती कराराच्या आधारावर, सरकारने काही सामाजिक आणि आर्थिक सुधारणा करण्याचे वचन दिले. तसेच, विद्रोही गटांनी आपला शस्त्रसाठा परत केला आणि शांती प्रक्रियेचा स्वीकार केला.

शांती कराराचे महत्त्व: १. हिंसा आणि संघर्षाची समाप्ती: शांती करारामुळे पेरूमधील हिंसक संघर्ष संपुष्टात आला. या संघर्षाने पेरूच्या जनतेला भयंकर कष्ट दिले होते, आणि हा करार त्यांची पीडा कमी करणारा ठरला.

सामाजिक आणि आर्थिक सुधारणा: करारानंतर, सरकारने पेरूमध्ये सामाजिक आणि आर्थिक सुधारणा करण्यासाठी विविध योजनांची अंमलबजावणी सुरू केली. गरीब, शहरी, ग्रामीण आणि आदिवासी लोकांसाठी सुलभ शिक्षण, आरोग्य आणि रोजगाराच्या संधी दिल्या गेल्या.

स्थिरता आणि शांती: या करारामुळे पेरूमध्ये स्थिरता आली आणि देशाने दीर्घकालीन विकासाची दिशा ठरवली. शांती आणि सुरक्षा ही मुख्य प्राथमिकता ठरली.

मराठीत उदाहरण:
१. पेरूमधील हिंसक संघर्ष:
१९८० ते १९९० च्या दशकात पेरूमध्ये शाइनिंग पाथ आणि तुपाक अमरू या विद्रोही गटांमुळे मोठे रक्तपात झाले. या गटांनी पेरू सरकारविरोधात शस्त्रसंग्राम सुरू केला, आणि देशातील सर्वांगीण अस्थिरता वाढली.

२. शांती करारानंतरचे बदल:
१९९४ मध्ये शांती करार झाल्यानंतर पेरूच्या सरकारने अनेक समन्वयात्मक कार्यक्रम राबवले, ज्यामुळे सामाजिक न्यायाचा पक्का पाया घातला गेला. ग्रामीण भागातील लोकांना अधिक साधनसामुग्री आणि शिक्षा उपलब्ध होऊ लागली.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-05.12.2024-गुरुवार.
===========================================