दिन-विशेष-लेख-५ डिसेंबर, १९७३: गेराल्ड फोर्ड यांनी अमेरिकेच्या ४० वे -1

[Atul Kaviraje]

१९७३: गेराल्ड फोर्ड यांनी अमेरिकेच्या ४० वे उपराष्ट्रपती म्हणून पदभार सांभाळला.

५ डिसेंबर, १९७३: गेराल्ड फोर्ड यांनी अमेरिकेच्या ४० वे उपराष्ट्रपती म्हणून पदभार सांभाळला-

५ डिसेंबर १९७३ रोजी, गेराल्ड फोर्ड यांनी अमेरिकेचे ४० वे उपराष्ट्रपती म्हणून पदभार स्वीकारला. गेराल्ड फोर्ड यांचा हा प्रवेश अमेरिकी इतिहासात एक महत्त्वपूर्ण टप्पा ठरला. त्यांचा अध्यक्षपदाच्या मार्गावर असलेला प्रवास, विशेषतः त्यांचा उपराष्ट्रपती म्हणून नियुक्त होण्याचा आणि नंतर अमेरिकेचे अध्यक्ष होण्याचा प्रसंग, अमेरिकी राजकारणातील अप्रत्याशित वळणांपैकी एक आहे. फोर्ड यांच्या कालावधीने अमेरिकेच्या राजकीय, सामाजिक आणि कूटनीतिक आघाडीवर गहन परिणाम केले.

संदर्भ:
१. गेराल्ड फोर्ड यांचा राजकीय जीवनप्रवास:
गेराल्ड फोर्ड यांचा जन्म १४ जुलै १९१३ रोजी नेब्रास्का मध्ये झाला आणि त्यांच्या राजकीय कारकिर्दीची सुरुवात १९४९ मध्ये अमेरिकी प्रतिनिधीसभेत झाली. त्यानंतर फोर्ड यांनी रिपब्लिकन पक्षाचे सदस्य म्हणून मोठे स्थान मिळवले. १९६५ मध्ये, ते अमेरिकी प्रतिनिधीसभेचे सदस्य होते, आणि १९६५ ते १९७३ पर्यंत त्यांनी या सभेत महत्त्वपूर्ण भूमिका निभावली.
२. १९७३ मध्ये उपराष्ट्रपती म्हणून फोर्ड यांची नियुक्ती:
१९७३ मध्ये, अमेरिकेचे तत्कालीन उपराष्ट्रपती स्पिरो टाग्ली यांच्यावर भ्रष्टाचाराचे आरोप झाले आणि त्यांना पदावरून राजीनामा देणे भाग पडले. त्यानंतर, अमेरिकेचे अध्यक्ष रिचर्ड निक्सन यांनी गेराल्ड फोर्ड यांना उपराष्ट्रपती म्हणून नियुक्त केले. फोर्ड यांची नियुक्ती एक अप्रत्याशित पण महत्वाची घटना होती, कारण त्यांना कमालीची लोकप्रियता आणि राजकीय कुवत होती, ज्यामुळे त्यांनी जास्त वेळ न घालता हे पद स्वीकारले.

५ डिसेंबर १९७३ रोजी, गेराल्ड फोर्ड यांनी अमेरिकेच्या ४० वे उपराष्ट्रपती म्हणून पदभार स्वीकारला. या दिनांकाने फोर्ड यांना एक विशिष्ट स्थान दिले, ज्यामुळे पुढे जाऊन त्यांना राष्ट्राध्यक्ष म्हणूनही कार्य करण्याची संधी मिळाली.

३. फोर्ड यांचे उपराष्ट्रपती म्हणून कार्यकाल:
गेराल्ड फोर्ड यांचा उपराष्ट्रपती म्हणून कार्यकाल अत्यंत संवेदनशील होता, कारण त्यावेळी वॉटरगेट कांड आणि रिचर्ड निक्सनच्या राजीनाम्याचे प्रसंग हे अमेरिकेच्या राजकारणात ज्या खूप मोठे वादळ निर्माण करत होते, त्याच्या पार्श्वभूमीवर त्यांना काम करावे लागले. फोर्ड यांचे कूटनीतिक आणि तात्काळ निर्णय हे त्यांच्यावरील विश्वास आणि लोकप्रियतेची परख ठरले.

१९७४ मध्ये, रिचर्ड निक्सन यांच्या वॉटरगेट कांडावरून आलेल्या दबावामुळे त्यांना राजीनामा द्यावा लागला, आणि गेराल्ड फोर्ड यांना अमेरिकेचे ३८ वे राष्ट्राध्यक्ष म्हणून शपथ घेण्याची संधी मिळाली. त्यांच्या राष्ट्राध्यक्षपदाच्या कालावधीत त्यांनी वॉटरगेट प्रकरणावर एक कठोर निर्णय घेतला, ज्यामुळे त्यांना पुढे जाऊन नंबर वन पॉलिटिकल पर्सनॅलिटी म्हणून ओळखले गेले.

गेराल्ड फोर्ड यांची उपराष्ट्रपती म्हणून भूमिका:
१. संविधानिक महत्व:
फोर्ड यांच्या उपराष्ट्रपती म्हणून नियुक्तीला संविधानिक महत्व होते, कारण २५व्या सुधारणा नुसार उपराष्ट्रपती या पदावर नियुक्ती फक्त राज्यपतीच्या स्वीकृतीनेच केली जाऊ शकते. त्यांना हे पद अतिशय महत्वाच्या कालावधीत मिळाले, कारण १९७३ मध्ये स्पिरो टाग्ली च्या भ्रष्टाचाराच्या प्रकरणामुळे उपराष्ट्रपतीपद रिकामे झाले होते.
२. राजकीय वातावरण:
१९७३ च्या दशकाच्या सुरुवातीस, अमेरिकेचे राजकारण अत्यंत तणावग्रस्त होते. वॉटरगेट कांड ने लोकशाहीत विश्वास कमी केला होता. फोर्ड यांची नियुक्ती म्हणजे राजकीय स्थैर्य, राष्ट्रपती निक्सनचा आधार, आणि लोकांच्या विश्वासाचे प्रतीक बनले.
३. कूटनीतिक धोरणे:
फोर्ड यांचे उपराष्ट्रपती म्हणून धोरणात्मक कृत्ये विशेषतः अमेरिकी विदेश धोरणात प्रभावी ठरले. त्यांनी अमेरिकेच्या युद्धविरोधी धोरणांवर एक मजबूत नवा दृष्टिकोन दिला आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावर देशाचे हित साधण्यासाठी कटिबद्ध राहिले.

प्रतीक आणि चित्रे (Emojis):
🇺🇸 (अमेरिकेचा ध्वज) – अमेरिकेतील राजकीय आणि संविधानिक परिवर्तन
🏛� (राज्यसभा) – गेराल्ड फोर्ड यांचे राजकीय जीवन आणि राष्ट्रपतीपदावर जाण्याची प्रक्रिया
🤝 (सहकार्य) – फोर्ड आणि निक्सन यांचे सहकार्य आणि उपराष्ट्रपती म्हणून फोर्ड यांची भूमिका
📝 (साक्ष आणि निर्णय) – गेराल्ड फोर्ड यांच्या निर्णयांची तीव्रता, ज्यामुळे त्यांचे नेतृत्व मजबूत झाले

संदर्भ:
"Gerald Ford: An American Political Biography" (गेराल्ड फोर्ड: अमेरिकन राजकारणी जीवन)
"Watergate and the Presidency of Richard Nixon" (वॉटरगेट आणि रिचर्ड निक्सनचे अध्यक्षपद)
"The Impact of Gerald Ford's Presidency on American Politics" (गेराल्ड फोर्डच्या राष्ट्राध्यक्षपदाचा अमेरिकन राजकारणावर प्रभाव)

निष्कर्ष:
५ डिसेंबर १९७३ रोजी गेराल्ड फोर्ड यांनी अमेरिकेचे ४० वे उपराष्ट्रपती म्हणून पदभार स्वीकारला, आणि त्यानंतर ते अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष म्हणूनही कार्यरत झाले. या नियुक्तीने अमेरिकेच्या राजकीय परिस्थितीला स्थिरता दिली, आणि फोर्ड यांना एक महत्त्वपूर्ण कूटनीतिक नेता म्हणून ओळखले गेले. त्यांच्या नेतृत्वाने अमेरिकेच्या राजकारणाला नवीन दिशा दिली आणि इतिहासात त्यांचा ठसा अंकित केला.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-05.12.2024-गुरुवार.
===========================================