दिन-विशेष-लेख-६ डिसेंबर, १९७१: भारताने बांगलादेशला मान्यता दिल्यामुळे पाकिस्तान

[Atul Kaviraje]

१९७१: भारताने बांगलादेशला मान्यता दिल्यामुळे पाकिस्तानने भारताशी राजनैतिक संबंध तोडले.

६ डिसेंबर, १९७१: भारताने बांगलादेशला मान्यता दिल्यामुळे पाकिस्तानने भारताशी राजनैतिक संबंध तोडले-

इतिहासातील महत्त्वपूर्ण घटना:
६ डिसेंबर १९७१ रोजी भारताने बांगलादेशला स्वतंत्र राष्ट्र म्हणून मान्यता दिली. यामुळे पाकिस्तानने भारताशी आपल्या राजनैतिक संबंधांना तोडले. ही घटना भारताच्या इतिहासात एक मोठे वळण ठरली, कारण यामुळे भारतीय उपमहाद्वीपातील भौगोलिक आणि राजकीय परिस्थितीत मोठा बदल झाला.

पृष्ठभूमी:
पाकिस्तान आणि बांगलादेश: बांगलादेश आधी पश्चिम पाकिस्तानचा एक भाग होता आणि त्याला पूर्व पाकिस्तान म्हणून ओळखले जात होते. १९७१ मध्ये बांगलादेशमध्ये भारतीय सैन्याच्या मदतीने स्वतंत्रतेसाठी संघर्ष सुरू होता.
बांगलादेश स्वतंत्रता युद्ध: बांगलादेशच्या स्वतंत्रतेसाठी सुरु झालेल्या लढाईला बांगलादेश मुक्ती संग्राम (Bangladesh Liberation War) असे नाव देण्यात आले. भारताने बांगलादेशच्या स्वतंत्रतेला पूर्णपणे समर्थन दिले होते.
१९७१ भारत-पाकिस्तान युद्ध: बांगलादेशच्या स्वतंत्रतेसाठी सुरू झालेल्या युद्धात भारताने बांगलादेशच्या संघर्षाला मदत केली, ज्यामुळे भारत-पाकिस्तान युद्ध (India-Pakistan War) स्फोटले. या युद्धात भारतीय सैन्याने पाकिस्तानला पराभव केला, आणि बांगलादेशला स्वतंत्रता मिळवून दिली.

६ डिसेंबर १९७१: राजनैतिक परिणाम:
६ डिसेंबर १९७१ रोजी, भारताने बांगलादेशला एक स्वतंत्र राष्ट्र म्हणून मान्यता दिली. यामुळे पाकिस्तानने भारताशी राजनैतिक संबंध तोडले.
पाकिस्तानने भारताच्या या निर्णयाचा विरोध केला आणि त्यानंतर भारत आणि पाकिस्तान यांच्यातील तणाव आणखी वाढला.
बांगलादेशच्या स्वतंत्रतेसाठी पाकिस्तानच्या विरोधाच्या परिणामस्वरूप, भारताने त्या प्रदेशातील स्थितीला सशक्तपणे पाठिंबा दिला.
महत्त्वाचे संदर्भ आणि घडामोडी:

भारताचे समर्थन: भारताने बांगलादेशला समर्थन दिले, ज्यामुळे बांगलादेशच्या स्वतंत्रतेचा मार्ग मोकळा झाला. १९७१ मध्ये भारतीय सैन्याने बांगलादेशच्या मुक्ती संग्रामात भाग घेतला आणि पाकिस्तानच्या सैन्याचा पराभव केला.
पाकिस्तान-भारत संबंध: पाकिस्तानने भारताचे या निर्णयावर विरोध करत, ६ डिसेंबर १९७१ रोजी आपले राजनैतिक संबंध तोडले.
बांगलादेशच्या विजयाची घोषणा: बांगलादेशची स्वतंत्रता १६ डिसेंबर १९७१ रोजी पाकिस्तानच्या सैन्याच्या पराभवासोबत अधिकृतपणे घोषित झाली.

प्रमुख घटक:
भारत-पाकिस्तान युद्ध (१९७१): भारत आणि पाकिस्तान यांच्यातील हा युद्ध बांगलादेशच्या मुक्तीच्या लढ्याचा एक महत्त्वाचा भाग होता. भारताच्या मदतीमुळे बांगलादेशला स्वातंत्र्य मिळाले आणि पाकिस्तानचा एक मोठा पराभव झाला.
आंतरराष्ट्रीय मान्यता: भारताने बांगलादेशला मान्यता दिल्यामुळे अनेक देशांनी बांगलादेशच्या स्वतंत्रतेला मान्यता दिली.

महत्वपूर्ण उद्धरण:
"भारताने बांगलादेशला मान्यता दिल्यानंतर, पाकिस्तानने भारताशी राजनैतिक संबंध तोडले, आणि या निर्णयाने भारतीय उपमहाद्वीपातील राजकीय चित्रात ऐतिहासिक बदल घडवला."

उदाहरण:

संदर्भ: "६ डिसेंबर १९७१ रोजी भारताने बांगलादेशला स्वतंत्र राष्ट्र म्हणून मान्यता दिली, आणि पाकिस्तानने भारताशी राजनैतिक संबंध तोडले."
चित्रे आणि प्रतीक:
चित्रे:

भारत आणि बांगलादेशची ध्वजांची सामूहिक चित्रे: भारत आणि बांगलादेशचे ध्वज, ते एकमेकांपासून स्वतंत्र राष्ट्र म्हणून उदयास आलेले आहेत.
१९७१ भारत-पाकिस्तान युद्धाचे ऐतिहासिक चित्रे: भारतीय सैन्य आणि बांगलादेशी सैन्याच्या साह्याने पाकिस्तानच्या सैन्याचा पराभव झालेल्या दृश्यांचे चित्र.
प्रतीक:

🇮🇳 (भारताचा ध्वज)
🇧🇩 (बांगलादेशचा ध्वज)
🇵🇰 (पाकिस्तानचा ध्वज)
✊ (स्वतंत्रतेचा प्रतीक)

इमोजी:

💥 (युद्ध आणि संघर्षाचा प्रतीक)
🌍 (आंतरराष्ट्रीय मान्यता)
🎖� (स्वातंत्र्य आणि विजयाचे प्रतीक)
🕊� (शांती आणि शांततेचा प्रतीक)

निष्कर्ष:
६ डिसेंबर १९७१ रोजी भारताने बांगलादेशला स्वतंत्र राष्ट्र म्हणून मान्यता दिली, ज्यामुळे पाकिस्तानने भारताशी राजनैतिक संबंध तोडले. या निर्णयामुळे बांगलादेशला स्वतंत्रता मिळवण्याच्या मार्गावर प्रगती झाली आणि भारत-पाकिस्तान संबंधांमध्ये मोठे बदल झाले. १९७१ च्या युद्धाने भारतीय उपमहाद्वीपाच्या राजकीय नकाशावर एक ऐतिहासिक चळवळ निर्माण केली.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-06.12.2024-शुक्रवार.
===========================================