खंडोबा यात्रा – साखळी, कडलास, तालुका-सांगोला (८ डिसेंबर २०२४)

[Atul Kaviraje]

खंडोबा यात्रा-साखळी, कडलास, तालुका-सांगोला-

खंडोबा यात्रा – साखळी, कडलास, तालुका-सांगोला (८ डिसेंबर २०२४)

खंडोबा यात्रा महाराष्ट्रातील एक अत्यंत महत्त्वपूर्ण धार्मिक कार्यक्रम आहे, जो विविध भागांमध्ये मोठ्या श्रद्धेने साजरा केला जातो. ८ डिसेंबर २०२४ रोजी, साखळी आणि कडलास (तालुका सांगोला) येथील खंडोबा यात्रा विशेष महत्त्वाची असणार आहे. खंडोबा हे महाराष्ट्रातील प्रमुख देवते आहेत आणि त्यांची पूजा व यात्रा भक्तिपंथी आणि सांस्कृतिक दृष्टिकोनातून अत्यंत महत्त्वाची ठरते.

खंडोबा – देवतेचे महत्त्व:

खंडोबा हे हिंदू धर्मातील एक महत्त्वाचे आणि लोकप्रिय देवता आहेत. ते विशेषतः महाराष्ट्र, कर्नाटका, तेलंगणा आणि आंध्र प्रदेश इत्यादी प्रदेशांमध्ये पूजले जातात. खंडोबा हे शिव देवतेच्या रूपात मानले जातात. त्यांना विशेषतः संतांचे रक्षक, पाळक आणि धर्माचा प्रकटकर्ता मानले जाते. खंडोबाची पूजा विशेषतः पाडवी, राक्षसवध, शांतिकारक, व्रतांचे पालन करणारे देवता या रूपात केली जाते.

खंडोबा यांना माळकरी, मलकर, कुंभार, शेतकरी इत्यादी समुदायांचा patron god मानला जातो आणि विविध प्रकारच्या शारीरिक व मानसिक संकटांचा निवारण करणारे मानले जाते.

खंडोबा यात्रा – साखळी, कडलास:

साखळी आणि कडलास या दोन्ही ठिकाणी ८ डिसेंबर रोजी खंडोबा यात्रेची तयारी चाललेली आहे. साखळी आणि कडलास हे दोन्ही खंडोबांच्या पवित्र स्थळांमध्ये समाविष्ट आहेत आणि येथे दरवर्षी श्रद्धाळू लोकांचा मोठा जमाव एकत्र होतो. या यात्रेला मोठ्या प्रमाणावर भक्तजन, धार्मिक आणि सांस्कृतिक व्यक्ती, तसेच सर्व प्रकारचे समाजांचे लोक एकत्र येतात. या ठिकाणी एकात्मता आणि भावनिक उंचीवर भक्ती साधली जाते.

यात्रेचा मुख्य उद्देश आहे खंडोबाची पूजा आणि त्याच्याशी संबंधित धार्मिक कार्ये. भक्तजन दिव्य शक्तीचे आशीर्वाद मिळवण्यासाठी या यात्रेला उपस्थित राहतात. यामध्ये लोकांना ताज्या धान्यांच्या बास्केटसारख्या धार्मिक वस्तूंचे पूजन, दीपमालिका, व्रतांचे पालन आणि इतर धार्मिक कार्यक्रम साजरे करणे जाते.

यात्रा अंतीम दिवशी खंडोबा देवतेचे विशाल रथ आणि मिरवणुकीचे आयोजन केले जाते, ज्यामध्ये भक्तजन पंढरपूर किंवा अन्य धार्मिक स्थळांवरून पंढरपूर व्रताची शेवटची पूजा करतात.

खंडोबा यात्रेचे धार्मिक महत्त्व:

खंडोबा यात्रा जैन, हिंदू आणि अन्य समाजातील लोकांसाठी एक धार्मिक व सांस्कृतिक पर्व आहे. यामध्ये खंडोबाची पूजा केल्याने भक्तांच्या जीवनातील सर्व विघ्नांचे निवारण होते, तसेच शांती, सुख आणि समृद्धी प्राप्त होते. खंडोबा देवतेची उपासना शांतिकारक असून, भक्तांचे जीवन पवित्र आणि आनंदी बनवते.

खंडोबा यात्रा आणि भक्ति भाव:

खंडोबा यात्रा ही एक भक्तिपंथी प्रथा आहे. या यात्रेत भक्तीभाव अत्यंत महत्त्वाचा आहे. भक्त एकात्मतेने आणि प्रेमाने देवतेचे पूजन करतात आणि त्यांच्या जीवनात समृद्धी आणण्यासाठी आशीर्वाद प्राप्त करतात. खंडोबाच्या पूजेने त्याच्या भक्तांच्या मनातील शांती, प्रेम आणि विश्वास वृद्धिंगत होतो. विविध समुदायांचे एकत्र येणे, परस्पर श्रद्धा व भक्तीचा आदानप्रदान, हे खंडोबा यात्रेचे महत्त्वपूर्ण अंग आहे.

सांस्कृतिक दृष्टिकोन:

खंडोबा यात्रा केवळ धार्मिक कार्यक्रम नसून, ती सांस्कृतिक उत्सव देखील आहे. यामध्ये विविध संगीताचे कार्यक्रम, लोककला, नृत्य, आणि पारंपरिक खेळांची देखील आयोजन केली जाते. भक्त एकत्र येऊन या सणाचा आनंद घेतात आणि धार्मिक व सांस्कृतिक परंपरांचे पालन करतात.

खंडोबा यात्रा:

खंडोबा यात्रेचा संपूर्ण कालखंड भक्तांच्या आणि समुदायाच्या जीवनावर एक अद्वितीय प्रभाव सोडतो. यामुळे श्रद्धा व आस्थेचे बळ मिळते, आणि समाजातील विविध जाती, धर्म, व हकीकत यांना एकत्र आणून, सामाजिक एकतेची भावना बळकट होते.

निष्कर्ष:

८ डिसेंबर २०२४ रोजी खंडोबा यात्रा – साखळी, कडलास (सांगोला) यांचे आयोजन अत्यंत महत्त्वपूर्ण आहे. भक्तांच्या भक्ति भावाने भरलेल्या या यात्रेमध्ये खंडोबाच्या पूजेचा, प्रार्थनेचा आणि त्याच्या आशीर्वादाचा अनुभव घेणारा प्रत्येक भक्त एक सकारात्मक आणि आध्यात्मिक उन्नती साधतो. हे उत्सव जैन व हिंदू धर्मातील समुदायासाठी एकतामध्ये बांधण्याचे आणि धार्मिक शुद्धतेचे प्रतीक आहे.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-08.12.2024-रविवार.
===========================================