दिन-विशेष-लेख-७ डिसेंबर, भारत आणि पाकिस्तानमध्ये युद्धाची संभाव्यता (१९७१)-

[Atul Kaviraje]

भारत आणि पाकिस्तानमध्ये युद्धाची संभाव्यता (१९७१)-

७ डिसेंबर १९७१ रोजी, भारत आणि पाकिस्तान मध्ये भारताच्या लष्करी कारवाईची तयारी केली जात होती, ज्यामुळे भारत-पाकिस्तान युद्ध चा मार्ग खुला झाला. यामुळे भारत आणि पाकिस्तानमध्ये १९७१ चे युद्ध सुरू झाले आणि त्याच वेळेस बांगलादेशाची निर्मिती झाली. 🇮🇳🇵🇰⚔️

७ डिसेंबर, भारत आणि पाकिस्तानमध्ये युद्धाची संभाव्यता (१९७१)-

७ डिसेंबर १९७१ रोजी, भारत आणि पाकिस्तानमध्ये युद्धाच्या संभाव्यतेवर ताण निर्माण झाला, ज्यामुळे भारत-पाकिस्तान युद्ध जवळ आले. या दिवशी भारतीय सैन्याने पाकिस्तानच्या सीमेजवळ लष्करी कारवाईला सुरूवात केली, ज्यामुळे भारत आणि पाकिस्तानमध्ये युद्ध सुरू झाले. यामुळे एक ऐतिहासिक घटना घडली, जी बांगलादेशाच्या निर्मितीच्या दिशेने एक महत्त्वपूर्ण टप्पा ठरली.

भारत-पाकिस्तान युद्धाची पार्श्वभूमी:
बांगलादेशाचा उदय: १९७१ च्या युद्धाचे प्रमुख कारण म्हणजे बांगलादेशाच्या स्वातंत्र्यासाठी पाकिस्तानी सैन्याने बांगलादेशमधील बंगाली नागरिकांवर अत्याचार सुरू केले होते. बंगालच्या लोकांमध्ये स्वातंत्र्याची प्रेरणा निर्माण झाली आणि त्यांनी पाकिस्तानच्या विरोधात आवाज उठवला.

पाकिस्तानचा विरोध: पाकिस्तानने बांगलादेशाच्या स्वतंत्रतेसाठीच्या लढ्याला दडपले. हे अत्याचार आणि पाकिस्तानी सैन्याचे दडपशाही वागणूक जगभरात लक्षात आले आणि बांगलादेशी लोकांनी भारताकडे मदतीसाठी हात जोडले.

भारताचा हस्तक्षेप: भारताने बांगलादेशी लोकांच्या संघर्षाला समर्थन देताना, पाकिस्तानविरुद्ध सैन्य कारवाई करण्याचा निर्णय घेतला. ३ डिसेंबर १९७१ रोजी पाकिस्तानने भारतावर हल्ला केला, ज्यामुळे युद्ध सुरू झाले.

७ डिसेंबर १९७१ चा महत्त्वाचा दिवस:
७ डिसेंबर १९७१ रोजी भारताने पाकिस्तानच्या पश्चिम सीमेला हल्ला करत लष्करी कारवाई सुरू केली. या दिवशी भारतीय लष्कराने पाकिस्तानच्या हवाई दलावर जोरदार हल्ला केला, जो पाकिस्तानच्या लष्करी दलासाठी मोठा धक्का ठरला. हे युद्ध तात्काळ पाकिस्तानच्या विरोधात झडले, आणि भारतीय सैन्याला विजय मिळवणे सुनिश्चित झाले.

वाढती ताण आणि युद्धाची लांबी: भारत-पाकिस्तान युद्ध १३ दिवस चालले, १६ डिसेंबर १९७१ रोजी पाकिस्तानच्या जनरल आयुब खान यांनी भारताशी शरणागती स्वीकारली, आणि बांगलादेशाच्या निर्मितीला अनुमती दिली.

बांगलादेशाची निर्मिती:
स्वतंत्र बांगलादेश: भारताच्या सैन्य हस्तक्षेपामुळे बांगलादेशाला स्वातंत्र्य मिळालं. याला बांगलादेश युद्ध किंवा लिबरेशन वॉर असं म्हटलं जातं. पाकिस्तानचे सैन्य तुटले आणि बांगलादेशाच्या नागरिकांना स्वातंत्र्य मिळवण्याची संधी मिळाली. बांगलादेश १६ डिसेंबर १९७१ रोजी औपचारिकपणे स्वतंत्र झाला.
भारत-पाकिस्तान युद्धाचे महत्त्व:
मजबूत भारतीय सैन्य: भारताच्या लष्करी सामर्थ्य आणि संघटनात्मक क्षमता यामुळे भारताने पाकिस्तानच्या सैन्याचा पराभव केला.

प्रभाव: यामुळे पाकिस्तानचे तुकडे पडले आणि बांगलादेश नावाच्या नवीन राष्ट्राचा उदय झाला. यामुळे भारतीय उपखंडाच्या ऐतिहासिक भू-राजकीय स्थितीत बदल झाला.

जागतिक स्तरावर प्रभाव: या युद्धामुळे जगभरात भारतीय सैन्याची ताकद आणि पाकिस्तानच्या सैन्याचे सामर्थ्य यांच्यातील फरक लक्षात आले. या युद्धामुळे भारतीय सैन्याच्या रणनीती, युद्ध कौशल्य आणि एकत्रित कार्यशक्तीला जागतिक स्तरावर महत्त्व मिळाले.

संदर्भ:
पाकिस्तानचे पराभव: पाकिस्तानच्या सेनापती जनरल आयुब खान आणि त्याचे लष्करी अधिकारी भारतीय सैन्यापुढे नत-मस्तक झाले. भारतीय सैन्याने भारतीय उपमहाद्वीपात एक महत्त्वपूर्ण विजय मिळवला.

भारताचे नेतृत्व: भारताचे पंतप्रधान इंदिरा गांधी आणि भारतीय लष्करी अधिकाऱ्यांच्या रणनीतीने या युद्धाला निर्णायक टप्प्यावर नेले. त्याच्या नेतृत्वाने भारताच्या विजयास मदत केली.

उदाहरणे आणि प्रतीक:
🇮🇳 - भारताच्या सामर्थ्याचे प्रतीक
🇵🇰 - पाकिस्तानाच्या पराभवाचे प्रतीक
⚔️ - युद्धाचा संघर्ष
🌍 - जागतिक स्तरावर युद्धाचा प्रभाव
🏆 - भारताचा विजय आणि बांगलादेशाची निर्मिती
🕊� - शांतीची स्थापना आणि स्वातंत्र्य

निष्कर्ष:
७ डिसेंबर १९७१ रोजी सुरू झालेल्या भारत-पाकिस्तान युद्धाने एक महत्त्वपूर्ण ऐतिहासिक वळण घेतलं. या युद्धामुळे भारताने पाकिस्तानचे सामर्थ्य पराजित करून बांगलादेशाला स्वातंत्र्य मिळवून दिलं. या युद्धाच्या नंतर भारतीय उपखंडाच्या भू-राजकीय संरचनेत एक महत्त्वपूर्ण बदल झाला, ज्याचा परिणाम आजपर्यंत कायम राहिला आहे.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-07.12.2024-शनिवार.
===========================================