दिन-विशेष-लेख-८ डिसेंबर, १९८५: सार्क परिषदेची स्थापना-

[Atul Kaviraje]

१९८५: सार्क परिषदेची स्थापना.

८ डिसेंबर, १९८५: सार्क परिषदेची स्थापना-

८ डिसेंबर १९८५ रोजी, सार्क (SAARC) परिषद म्हणजेच दक्षिण आशियाई प्रादेशिक सहकार्य संघटनाची स्थापना झाली. या परिषदेची स्थापना दक्षिण आशियामधील सहकार्य आणि संवाद वाढवण्यासाठी करण्यात आली होती. सार्क संस्थेचे प्रमुख उद्दीष्ट म्हणजे सदस्य देशांमध्ये आर्थिक, सांस्कृतिक, शैक्षणिक आणि पर्यावरणीय सहकार्य वाढवणे आणि त्याचसोबत एक एकात्मिक आशियाई क्षेत्र तयार करणे.

इतिहासातील महत्त्व:
सार्क म्हणजेच दक्षिण आशियाई प्रादेशिक सहकार्य संघटना. यामध्ये भारत, पाकिस्तान, बांगलादेश, श्रीलंका, नेपाळ, भूतान, मालदीव आणि अफगाणिस्तान या आठ देशांचा समावेश आहे.
या संघटनेची स्थापना दक्षिण आशियातील विविध देशांमधील सहकार्य आणि एकता वाढवण्यासाठी करण्यात आली.
सार्क परिषदेचा उद्दीष्ट: दक्षिण आशियामध्ये आर्थिक समृद्धी, सामाजिक प्रगती, सांस्कृतिक आदान-प्रदान, आणि दहशतवाद, पर्यावरणीय समस्या, आणि निर्धनतेसारख्या आव्हानांचा सामना करण्यासाठी एकत्र येणे.

सार्क परिषदेच्या स्थापनेचे उद्दीष्ट:
आर्थिक विकास: सदस्य देशांमध्ये आर्थिक सहकार्य वाढवणे.
सांस्कृतिक आणि शैक्षणिक आदान-प्रदान: विविध सांस्कृतिक व शैक्षणिक संधींचे सुसंवाद आणि एकत्रित काम.
समाजकल्याण: गरीब आणि वंचित लोकांच्या जीवनमानात सुधारणा करण्यासाठी सहकार्य करणे.
धार्मिक आणि राजकीय भेदभाव कमी करणे: एकसूत्री आणि सहकारी दृष्टिकोनातून विकास.

सार्क परिषदेची स्थापनाची महत्त्वाची घटना:
८ डिसेंबर १९८५ रोजी, सार्कचा पहिला शिखर संमेलन काठमांडू, नेपाळ येथे आयोजित करण्यात आला. यानंतर सार्क परिषदेची स्थापना झाली आणि दरवर्षी हा संमेलन आयोजित करण्याची परंपरा सुरू झाली.

सार्क परिषदेचे कार्य:
सार्क परिषदेने सदस्य देशांमध्ये व्यापार आणि आर्थिक सहकार्य, संशोधन आणि विकास किव्हा संस्कृतीविषयक सहकार्य वाढवण्यासाठी अनेक कार्यक्रम राबवले आहेत.

सार्क मुक्त व्यापार क्षेत्र (SAFTA): २००६ मध्ये सदस्य देशांमध्ये मुक्त व्यापार क्षेत्र तयार करण्याचा निर्णय घेतला गेला, ज्यामुळे व्यापारात सुधारणा आणि निर्बंध कमी होण्यास मदत झाली.

सार्क मानव संसाधन विकास: सदस्य देशांमध्ये शिक्षण आणि कौशल विकास योजनांचा प्रचार केला गेला.

सार्कची कार्यप्रणाली:
सार्कच्या बैठकींमध्ये, विविध सदस्य देशे आपसात त्यांच्या देशांतर्गत समस्या, आर्थिक आणि सामाजिक विकासाच्या पद्धतींचा आदानप्रदान करतात. तसंच, एकमेकांशी सहकार्य वाढवण्याच्या विविध मार्गांवर चर्चा केली जाते.

सार्कच्या प्रमुख उद्दीष्टांची यादी:
आर्थिक सहकार्य आणि विकास: व्यापार, उद्योग, कृषी, ऊर्जा, इत्यादी क्षेत्रांत सहकार्य.
संस्कृतीविषयक आदानप्रदान: सांस्कृतिक प्रकल्प आणि शैक्षणिक पाठ्यक्रम तयार करणे.
पर्यावरणीय सहकार्य: सदस्य देशांमध्ये पर्यावरणीय धोरणे समजून घेतली जातात आणि त्याच्या निराकरणासाठी एकत्र काम केले जाते.
समाजकल्याण: गरीब, दुर्बल आणि वंचित समाजातील लोकांच्या हक्कांसाठी कार्य करणारी योजना.

सार्क परिषदेची प्रभावीता:
सार्क परिषदेच्या स्थापनेस अनेकदा राजकीय, सामाजिक आणि आर्थिक दृष्टीकोनातून महत्त्व दिलं जातं. हे एकमेकांशी सहकार्य करणे आणि एकत्रित काम करण्याची ताकद वाढवते. तथापि, सदस्य देशांमधील विविध राजकीय भेदभाव, विशेषत: भारत आणि पाकिस्तान यांच्या संघर्षामुळे, या संस्थेचा कार्यान्वयन अनेकदा प्रभावित झाला आहे.

सार्क परिषदेची ठळक वैशिष्ट्ये:
आंतरराष्ट्रीय सहकार्य: सदस्य देशांमधील मुद्द्यांवर एकमेकांशी चर्चा आणि निर्णय घेतले जातात.
समाजकल्याणाचे उद्दीष्ट: सदस्य देशांमध्ये असलेल्या सामाजिक समस्यांवर एकत्रितपणे काम करणे.
भौतिक आणि डिजिटल कनेक्टिव्हिटी: सदस्य देशांमध्ये इंटरनेट आणि तंत्रज्ञानाचा वापर वाढवण्यासाठी विविध योजना.

संबंधित प्रतीक, चिन्हे आणि इमोजी:
सार्क परिषदेचे चिन्ह: 🌍🤝
दक्षिण आशियाची नकाशा: 🗺�
सार्कचा ध्वज: 🇮🇳🇧🇩🇱🇰🇧🇹🇲🇻🇳🇵🇵🇰🇦🇫
संघटनात्मक सहकार्य: 🌐💼

निष्कर्ष:
८ डिसेंबर १९८५ रोजी सार्क परिषदची स्थापना झाली आणि ती एक महत्त्वपूर्ण पाऊल ठरली दक्षिण आशियामध्ये आपसी सहकार्य वाढवण्यासाठी. या संस्थेने सदस्य देशांच्या सहकार्याचे नवे मार्ग सुरू केले, ज्यामुळे विकास, शांतता आणि समृद्धी साधण्यासाठी एकसाथ काम करणे शक्य झाले.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-08.12.2024-रविवार.
===========================================