दिन-विशेष-लेख-10 डिसेंबर, 1903: पियरे क्यूरी आणि मैरी क्यूरी यांना भौतिक शास्त्र

[Atul Kaviraje]

१९०३: पियरे क्यूरी और मैरी क्यूरी यांना भौतिक शास्त्रातील नोबल पुरस्कार मिळाला.

10 डिसेंबर, 1903: पियरे क्यूरी आणि मैरी क्यूरी यांना भौतिक शास्त्रातील नोबेल पुरस्कार मिळाला-

इतिहासातील महत्त्वपूर्ण घटना: 10 डिसेंबर 1903 रोजी, भौतिक शास्त्रातील नोबेल पुरस्कार पियरे क्यूरी आणि मैरी क्यूरी यांना दिला गेला. या पुरस्काराने त्यांचा शास्त्रीय योगदान आणि रेडिओधर्मिता (radioactivity) क्षेत्रात केलेल्या क्रांतिकारी कामाचे महत्त्व मान्यता प्राप्त केली.

पियरे क्यूरी आणि मैरी क्यूरी:
पियरे क्यूरी (Pierre Curie) आणि मैरी क्यूरी (Marie Curie) हे दोघेही फ्रेंच शास्त्रज्ञ होते. पियरे क्यूरी हे एक भौतिकशास्त्रज्ञ होते, तर मैरी क्यूरी एक रसायनशास्त्रज्ञ आणि भौतिकशास्त्रज्ञ होत्या. त्यांच्या कामामुळे रेडिओधर्मिता (radioactivity) आणि त्या संबंधित अनेक शास्त्रीय क्षेत्रांमध्ये नवीन दृष्टीकोन खुला झाला.

भौतिक शास्त्रातील नोबेल पुरस्कार - 1903:
पियरे क्यूरी आणि मैरी क्यूरी यांना रेडिओधर्मिता या शोधासाठी नोबेल पुरस्कार देण्यात आला. याच शोधामुळे त्या काळात संपूर्ण विज्ञान क्षेत्रात एक महत्त्वाची क्रांती घडली. त्यांचं काम अणुच्या संरचनेला आणि त्याच्या विविध गुणधर्मांना समजून घेण्याच्या दिशेने महत्त्वपूर्ण पाऊल ठरलं.

रेडिओधर्मिता (Radioactivity):

पियरे आणि मैरी क्यूरी यांनी रेडिओधर्मिता या संकल्पनेला शोधले. रेडिओधर्मिता म्हणजे अणुंच्या अण्विक संरचनांमधून उत्सर्जन होणारी ऊर्जा आहे.
क्यूरी दांपत्याने या क्षेत्रात त्यांचे मूलभूत काम केले आणि विशेषत: रॅडियम आणि पोलोनियम या दोन्ही रेडिओधर्मी घटकांची ओळख करून दिली.

रेडिओधर्मिता शास्त्र:

पियरे क्यूरी आणि मैरी क्यूरी यांचे रेडिओधर्मिता विषयीचे शोध २०व्या शतकातील महत्त्वपूर्ण वैज्ञानिक योगदान ठरले. त्यांचं काम अणुशक्तीच्या समजाशी संबंधित बदल घडवण्याच्या दिशेने महत्त्वपूर्ण होते.
त्याचबरोबर, त्यांच्या कार्यामुळे रेडिओधर्मी उर्जेचा आरोग्यविषयक उपयोग आणि अणुशक्तीच्या शांतिकारी वापराबद्दल चर्चा सुरू झाली.

मैरी क्यूरी यांचे योगदान:
रेडिओधर्मी घटकांची शोध – मैरी क्यूरी ही पहिली महिला शास्त्रज्ञ होती जी नोबेल पुरस्काराने सन्मानित झाली. तिने रेडिओधर्मी घटक पोलोनियम आणि रॅडियम यांचा शोध लावला.
नोबेल पुरस्कार – मैरी क्यूरी हिने 1903 मध्ये पियरे क्यूरी आणि हेन्री बेकरल यांच्यासोबत भौतिक शास्त्रातील नोबेल पुरस्कार जिंकला. आणि 1911 मध्ये, रसायनशास्त्रातही नोबेल पुरस्कार मिळवला.

उदाहरणासह स्पष्टीकरण:
एक उदाहरण, रेडिओधर्मिता आणि तिच्या उपयोगाचा शोध घेतला. 20व्या शतकाच्या सुरुवातीला, रेडिओधर्मी घटकांच्या कार्यपद्धतीवर पियरे आणि मैरी क्यूरी यांचा शोध नवीन दिशेने घेऊन गेला. त्यांचे काम अणुशक्ती, केमिस्ट्री आणि रसायनशास्त्राच्या इतर शाखांमध्ये पुढील संशोधनाला चालना देण्यास कारणीभूत ठरले.

चित्रे आणि इमोजी:
🔬🧪: क्यूरी दांपत्याचा शास्त्रज्ञानातील योगदान.
👩�🔬📚: मैरी क्यूरीचे महत्त्वपूर्ण शास्त्रीय कार्य.
🏅🔬: 1903 मध्ये भौतिकशास्त्रातील नोबेल पुरस्कार.
💡🔋: रेडिओधर्मिता आणि अणुशक्तीचा वापर.
👩�🔬💖: महिलांना शास्त्रज्ञ म्हणून मान्यता मिळवण्याची प्रेरणा.

संदर्भ:
मैरी आणि पियरे क्यूरी यांचे योगदान आजही रेडिओधर्मी तंत्रज्ञानाच्या वापरासह, केमिकल आणि न्यूक्लियर विज्ञानातील शोधांमध्ये महत्त्वपूर्ण आहे. त्यांच्या कष्टपूर्ण कामामुळे शास्त्रज्ञांना नवे दृष्टीकोन मिळाले आणि 20व्या शतकाच्या शास्त्रीय उन्नतीत त्यांचा मोठा वाटा आहे.

निष्कर्ष:
10 डिसेंबर 1903 रोजी पियरे क्यूरी आणि मैरी क्यूरी यांना भौतिकशास्त्रातील नोबेल पुरस्कार मिळाल्यानंतर, रेडिओधर्मिता शास्त्रात एक नवीन युग सुरू झाले. त्यांनी आपल्या कार्याने केवळ शास्त्रज्ञांना नव्हे, तर मानवतेला अनेक नव्या शक्यता, तंत्रज्ञान आणि उपयोगांच्या दृष्टीने मार्गदर्शन केले. त्यांच्या योगदानामुळे आधुनिक विज्ञानाला एक नवा दृष्टिकोन प्राप्त झाला आहे.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-10.12.2024-मंगळवार.
===========================================