दिन-विशेष-लेख-11 डिसेंबर, १९४६: स्पेन या देशाला संयुक्त राष्ट्र संघाने निलंबित

[Atul Kaviraje]

१९४६: स्पेन या देशाला संयुक्त राष्ट्र संघाने निलंबित केले.

11 डिसेंबर, १९४६: स्पेन या देशाला संयुक्त राष्ट्र संघाने निलंबित केले-

ऐतिहासिक महत्त्व:
11 डिसेंबर १९४६ रोजी, स्पेन या देशाला संयुक्त राष्ट्र संघ (United Nations) द्वारा निलंबित करण्यात आले. दुसऱ्या महायुद्धानंतर जगभरात बरीच राजकीय आणि सामाजिक उलथापालथ झाली होती. संयुक्त राष्ट्र संघाच्या स्थापनेच्या काही वर्षांमध्ये, सदस्य देशांच्या अंतर्गत आणि बाह्य धोरणांवर लक्ष ठेवणे आणि जगातील शांतता आणि सुरक्षा राखणे हे मुख्य उद्दिष्ट होते. स्पेनचे शासन, त्या काळात जनरल फ्रान्सिस्को फ्रँको यांच्या नेतृत्वाखाली असलेल्या तंत्रवादावर आधारित होतं, जे संयुक्त राष्ट्र संघाच्या उद्देशांसाठी अनुकूल ठरत नव्हते.

संदर्भ:
स्पेन १९४५ मध्ये संयुक्त राष्ट्र संघाचा सदस्य बनण्यासाठी अर्ज केला होता, पण त्यावेळी त्याच्या तंत्रवादी सरकारामुळे त्याच्या सदस्यत्वाला अडथळा आला. संयुक्त राष्ट्र संघाने त्याचे सदस्यत्व नाकारले होते आणि त्यानंतर १९४६ मध्ये त्याला निलंबित केले.

स्पेनच्या निलंबनाची कारणे:
फ्रँकोंचे सैनिकी शासन: १९३९ मध्ये, जनरल फ्रान्सिस्को फ्रँको यांनी स्पेनमधील रिपब्लिक सरकारला हद्दपार करून सैनिकी राजवट स्थापली होती. या राजवटीला इतर लोकतांत्रिक राष्ट्रांपासून विरोध होता.

लोकशाहीचा अभाव: फ्रँकोंच्या राजवटीत लोकशाही प्रक्रियेचा अभाव होता. मिडिया आणि नागरिकांच्या हक्कांवर कडेकोट नियंत्रण ठेवले जात होते. हे संयुक्त राष्ट्र संघाच्या मान्यताप्राप्त मानवी हक्कांच्या उल्लंघनाशी संबंधित होते.

संयुक्त राष्ट्र संघाच्या मूलभूत मूल्यांची विरोध: संयुक्त राष्ट्र संघाचे उद्दिष्ट लोकशाही, मानवाधिकार, आणि सामूहिक सुरक्षेवर आधारित होते. स्पेनचे शासन याच्या विरोधात जात होते.

इतर देशांचा विरोध: फ्रँकोच्या शासनाला युरोप आणि अन्य जागतिक नेत्यांकडून विरोध होत होता. त्यांनी स्पेनला आणखी एक वाईट प्रतिमा दिली, ज्यामुळे स्पेनचे युनायटेड नेशन्समधून सदस्यत्व नाकारले गेले.

१९४६ मध्ये स्पेनच्या निलंबनाचा परिणाम:
स्पेनच्या निलंबनामुळे त्याला संयुक्त राष्ट्र संघाच्या निर्णय प्रक्रियेतील सक्रिय भागीदार होण्याची संधी मिळाली नाही. त्याच वेळी, फ्रँकोच्या सरकारने आंतरराष्ट्रीय स्तरावर राजनयिक दबाव सहन केला आणि पुढे युनायटेड नेशन्ससह इतर आंतरराष्ट्रीय संस्थांमध्ये प्रवेश करण्यासाठी त्यांना खूप काळ प्रतीक्षा करावी लागली.

नंतरची घटना:
१९७५ मध्ये, फ्रँकोच्या मृत्यूनंतर स्पेनमध्ये एक नविन लोकतांत्रिक संक्रमण घडले आणि संविधानात्मक राजव्यवस्था स्थापन झाली. यानंतर स्पेनने संयुक्त राष्ट्र संघाच्या सदस्यत्वाची पुन्हा दावं केली आणि १९८२ मध्ये ते पुन्हा सदस्य म्हणून स्वीकारले गेले.

महत्वाची बिंदू:
जनरल फ्रान्सिस्को फ्रँको: स्पेनचे सैनिकी शासक, ज्याच्या नेतृत्वाखाली स्पेनमध्ये तंत्रवाद लागू केला गेला होता.

संयुक्त राष्ट्र संघ: १९४५ मध्ये स्थापन झालेली जागतिक संस्था, जी शांती, सुरक्षा, मानवाधिकार आणि विकासासाठी काम करते.

लोकशाहीचा अभाव: फ्रँकोच्या शासनाखाली लोकशाही मूल्यांची गळती झाली होती आणि नागरिकांच्या हक्कांना गळती लागली होती.

उदाहरण:
संयुक्त राष्ट्र संघाचे मूल्य: १९४५ मध्ये स्थापन झालेल्या संयुक्त राष्ट्र संघाच्या चार्टरमध्ये सदस्य देशांच्या लोकशाही आणि मानवी हक्कांचे संरक्षण करण्याचे वचन दिले होते.

स्पेनचे १९८२ मध्ये पुनर्रुप सदस्यत्व: १९७५ मध्ये फ्रँकोच्या मृत्यूनंतर स्पेनमध्ये लोकशाही पुनर्निर्मिती झाली आणि त्यानंतर त्याला संयुक्त राष्ट्र संघामध्ये सामील होण्याची संधी मिळाली.

चित्रे, प्रतीक आणि इमोजी:
🇪🇸 स्पेनचे ध्वज: स्पेनच्या राष्ट्रीय ध्वजाचे चित्र, ज्यावर लाल आणि पिवळ्या रंगाचे पट्टे आहेत.

🏛� संयुक्त राष्ट्र संघाचे चिन्ह: युनायटेड नेशन्सचा प्रतीक चिन्ह, ज्यात पृथ्वीच्या नकाशाच्या चारही दिशांचा आढावा घेतला जातो.

⚖️ आंतरराष्ट्रीय न्याय आणि शांती: युनायटेड नेशन्सच्या तत्त्वांच्या प्रतीकासाठी न्यायाचे किंवा शांतीचे चिन्ह.

🕊� शांतीचे प्रतीक: संयुक्त राष्ट्र संघाच्या कार्यासाठी शांतीचे प्रतीक.

⛔ निलंबन: युनिसेफच्या कामकाजापासून किंवा सदस्य देशांच्या निलंबनाच्या संदर्भात एक निषेधाचे चिन्ह.

निष्कर्ष:
११ डिसेंबर १९४६ रोजी स्पेन ला संयुक्त राष्ट्र संघाने निलंबित केले, हे एक महत्त्वपूर्ण ऐतिहासिक घटना होती. फ्रँकोंच्या तंत्रवादी आणि सैनिकी शासनामुळे स्पेनच्या सदस्यत्वाला वाव मिळाला नाही. या निर्णयामुळे संपूर्ण युरोप आणि इतर आंतरराष्ट्रीय समाजाने त्याच्या लोकशाही विरोधी धोरणांना नाकारले.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-11.12.2024-बुधवार.
===========================================