कोविड-१९ नंतरचे आर्थिक सुधारणा-1

[Atul Kaviraje]

कोविड-१९ नंतरचे आर्थिक सुधारणा-

कोविड-१९ नंतरची आर्थिक सुधारणा: मराठी उदाहरणांसह संपूर्ण माहितीपूर्ण आणि विवेचनात्मक विस्तृत लेख-

परिचय:

कोविड-१९ महामारीने संपूर्ण जगाला हादरवून टाकले आणि त्याच्या परिणामस्वरूप एक भयंकर आर्थिक मंदी निर्माण झाली. देशभरात लॉकडाऊन लागू झाला, व्यवसाय ठप्प झाले, रोजगारावर गदा आली, आणि विविध क्षेत्रातील आर्थिक व्यवस्थेमध्ये मोठ्या प्रमाणावर तोडफोड झाली. या अत्यंत कठीण काळात प्रत्येक क्षेत्रातील सर्वच घटकांना आपल्या अस्तित्वासाठी संघर्ष करावा लागला. तथापि, कोविड-१९ नंतर जागतिक स्तरावर आणि भारतातही आर्थिक सुधारणा दिसून येऊ लागली आहे. या लेखात कोविड-१९ नंतरच्या आर्थिक सुधारणा, त्याचे प्रभाव, आणि त्यासाठी केलेले उपाय यांची सखोल चर्चा केली जाईल.

कोविड-१९ नंतरची आर्थिक सुधारणा: एक आढावा

कोविड-१९ महामारीने संपूर्ण जगाच्या आर्थिक व्यवस्थेला धक्का दिला, परंतु वेळेनुसार आणि सरकारी उपाययोजनांच्या मदतीने ही मंदी सुधारण्यास सुरवात झाली. महामारीच्या सुरुवातीला ज्या उद्योगांना आणि व्यापारांना गंभीर नुकसान झाले, त्यातील अनेकांनी आता या संकटावर मात केली आहे. सरकारने घेतलेली आर्थिक रिलीफ योजना, बंदी उठवण्याची पद्धत, आणि नवीन तंत्रज्ञानाच्या वापरामुळे मोठे बदल दिसून आले आहेत.

1. सरकारचे पॅकेज आणि रिलीफ योजना:
कोविड-१९ च्या प्रसारामुळे सरकारने अनेक आर्थिक पॅकेजेस आणि रिलीफ योजनांची घोषणा केली. भारत सरकारने आत्मनिर्भर भारत अभियान अंतर्गत ₹20 लाख कोटींच्या पॅकेजची घोषणा केली. यामध्ये छोट्या उद्योगांसाठी, कर्जासाठी सुलभ अटी, कृषी क्षेत्रासाठी सुधारणा आणि मोठ्या प्रमाणावर इन्फ्रास्ट्रक्चर प्रकल्पांचा समावेश होता.

उदाहरणार्थ, मुद्रा योजना अंतर्गत छोटे व्यवसायांना ₹50,000 कोटींहून अधिक कर्ज देण्यात आले. या पॅकेजामुळे छोटे उद्योग आणि शेतकरी यांना मोठा दिलासा मिळाला. यामध्ये शेतकऱ्यांसाठी डायरेक्ट बेनिफिट ट्रान्सफर (DBT) तसेच किसान क्रेडिट कार्ड (KCC) यांसारख्या योजनांचा समावेश करण्यात आला. प्रधानमंत्री गरीब कल्याण अन्न योजना अंतर्गत 80 कोटी गरीब लोकांना मोफत अन्नधान्य मिळवून दिले.

2. डिजिटल ट्रान्सफॉर्मेशन:
कोविड-१९ नंतर डिजिटल तंत्रज्ञानाने मोठ्या प्रमाणात पंख पसरले. लोकांच्या घरांमध्ये बसून ऑनलाईन व्यवहार करण्याचे प्रमाण वाढले. ऑनलाइन शिक्षण, इंटरनेट बँकिंग, ई-कॉमर्स, डिजिटल पेमेंट्स, आणि टेक-आधारित उद्योगांची वाढ होण्यास सुरवात झाली.

मराठी उदाहरण:
महाड तालुक्यातील एक छोटा व्यापारी जो कोरोनामुळे खूप हताश झाला होता, त्याने डिजिटल तंत्रज्ञानाचा वापर करून ऑनलाइन व्यापार सुरू केला. त्याने ई-कॉमर्स प्लेटफॉर्मचा वापर करत आणि सोशल मीडियाद्वारे लोकांपर्यंत पोहोचून आपला व्यवसाय वाढवला. यामुळे त्याच्या व्यवसायाला लक्षणीय फायदा झाला आणि त्याने आर्थिक सुधारणेत योगदान दिले.

3. रोजगार आणि आत्मनिर्भरता:
कोविड-१९ च्या सुरुवातीला रोजगाराच्या अभावाने अनेक लोकांना नुकसान सहन करावं लागलं. अनेक उद्योग बंद होऊन मोठ्या प्रमाणावर लोक बेरोजगार झाले. तथापि, सरकारने त्यांचे पुनर्वसन करण्यासाठी विविध उपाय योजना जाहीर केल्या. "म्हणजेच," त्यांना कौशल्य विकास प्रशिक्षण, नवीन व्यावसायिक संधी आणि स्वयंपूर्ण रोजगार करण्यासाठी मदतीचे पॅकेजेस दिली.

उदाहरणार्थ, स्किल इंडिया अंतर्गत लोकांना विविध प्रकारे रोजगार प्रशिक्षण दिले गेले, ज्यामुळे नोकरीच्या संधींमध्ये वाढ झाली. "मेक इन इंडिया" आणि "आत्मनिर्भर भारत" या योजनांनी लोकांना घरच्या घरी व्यवसाय सुरू करण्यासाठी प्रोत्साहित केलं.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-16.12.2024-सोमवार.
===========================================