बुद्धाचे ‘चार आर्य सत्य’ - भक्ति कविता-

[Atul Kaviraje]

बुद्धाचे 'चार आर्य सत्य' - भक्ति कविता-

बुद्धाच्या शिकवणीचे सत्य महान,
दीन-दुबळ्यासाठी त्याने दिलं जीवनदान।
चार आर्य सत्य तो सांगतो महान ,
जीवनाचे गूढ उलगडत त्याने दाखवला मार्ग खास।

पहिले सत्य - दुःखाचं अस्तित्व
दुःख हे सृष्टीचे एक अपरिहार्य सत्य,
जन्म, मृत्यु, दुख आणि वेदना हे त्याचे घटक प्रतीक।
आशा आणि अपेक्षांचे दारिद्र्य,
जीवनात येणार दुःख हे खरे आहे सच्चे।

हे दुःख तुमचं भाग्य, यशाचं प्रतिबिंब,
तुम्ही ते समजून स्वीकारा, संकटाच्या टोकावर उभे राहा।
दुःख आपलेच आहे, त्याला तोंड द्या,
बुद्धाच्या शिकवणीने समजून उमजून जगा।

दुसरे सत्य - दुःखाचे कारण
दुःखाचे कारण, त्याचे मूल म्हणजे "तृष्णा",
ही ती आसक्ती, जे काही मिळवू इच्छिता।
पारंपरिक सुखाच्या मागे धावा ,
तृष्णेचा मागोवा घेत जाऊन संसाराच्या जाळ्यात अडका ।

दुनिया, धन, प्रतिष्ठा आणि मानवी आकांक्षा,
सर्व यांना सुख समजून घेतो, पण असतो  फसवा झंझाळा।
त्यामुळे दुःख होतं, तेच त्याचे कारण,
तृष्णेची कामना भयानक, आपल्यावर राहते आणि हरण करते मन।

तिसरे सत्य - दुःखावर उपाय
दुःखावर उपाय तो, निर्वाण सिध्दांत,
तृष्णेपासून मुक्त होऊन आत्मा होईल मुक्तांत।
राग, द्वेष, लोभ आणि अहंकार,
त्यांना दूर करून सापडेल शांतीचा ठाव।

आत्मनिर्भरता आणि साधना घेणारा,
विचारांची गती थांबवून तो साधक होईल शुद्ध आणि सरल।
हीच जीवनाची हकीकत आहे, बोधिसत्त्व होईल,
शांती आणि मुक्ती प्राप्त करणार, तोच सच्चा मार्ग दाखवणार।

चौथे सत्य - मार्ग समजून जाता
ध्यान, समाधी, प्रज्ञा, हेच बुद्धाचे व्रत,
दुःखापासून मुक्त होण्याचा तोच सर्वोत्तम मंत्र।
अष्टांगिक मार्ग घेत जाऊन, योग्य ज्ञान मिळवून,
तृष्णापासून मुक्त होण्याचा पाया घालावा, तेच सत्याचं यशस्वी ध्येय होईल।

प्रामाणिक साधना, शांति, आणि संयमाची आवश्यकता,
बुद्धाच्या शिकवणीमध्येच आहेत जीवनाच्या  साक्षात्काराची साक्ष्यता।
तेच सत्य पाहून, तिथेच मिळेल शांतता,
ध्यान आणि समर्पणाने माणसाला मिळेल मुक्तता।

शेवटचा  शरण - बुद्धाचा सन्मान
ध्यानात गहिरी  शांती मिळवून जाऊ,
बुद्धाच्या शिकवणीच्या प्रकाशात नेहमीच राहू।
चार आर्य सत्यांचा अभ्यास करा, त्यातच जीवनाचा उच्चतम रस्ता आहे,
तृष्णा व वेदना दूर करा, आणि सत्याच्या मार्गावर चला।

बुद्धाच्या शिकवणीने जीवन होईल पार,
मुक्ति आणि शांती मिळवून देतील  परिपूर्ण विचार।
म्हणून हर एकाला म्हणावे, हो बुद्धाचे भक्त,
तेच जीवनाचे चांगले शिक्षण, तोच जीवनाचा सच्चा मार्ग।

जय बुद्ध ! जय बुद्धाच्या सत्याचा।

--अतुल परब
--दिनांक-18.12.2024-बुधवार.
===========================================