दिन-विशेष-लेख-२० डिसेंबर – भारत आणि पाकिस्तान दरम्यान शिमला करार (१९७२)-

[Atul Kaviraje]

भारत आणि पाकिस्तान दरम्यान शिमला करार (१९७२)-

२० डिसेंबर १९७२ रोजी, भारत आणि पाकिस्तान यांनी शिमला करारावर स्वाक्षरी केली. यामुळे दोन्ही देशांच्या संबंधांमध्ये एक शांतता आणि संवाद सुरू करण्यात आली. 🕊�🤝

२० डिसेंबर – भारत आणि पाकिस्तान दरम्यान शिमला करार (१९७२)-

परिचय: २० डिसेंबर १९७२ रोजी, भारत आणि पाकिस्तान यांनी शिमला करार (Shimla Agreement) वर स्वाक्षरी केली. हा करार दोन देशांच्या ऐतिहासिक संघर्षांमध्ये एक महत्त्वाचा टप्पा ठरला. शिमला कराराने भारत आणि पाकिस्तान दरम्यान शांतता, संवाद आणि द्विपक्षीय संबंधांच्या पुनर्निर्माणासाठी एक ठोस आधार तयार केला. यामुळे, दोन देशांमधील युद्धानंतरचे संबंध सुधारले आणि भविष्यकाळातील संघर्ष टाळण्याच्या दृषटिकोनातून एक सकारात्मक दिशा मिळाली.

इतिहास आणि संदर्भ:

१९७१ मध्ये भारत आणि पाकिस्तान यांच्यात भारतीय स्वातंत्र्य संग्राम आणि पाकिस्तानचे विभाजन यांचा परिणामस्वरूप भारत-पाकिस्तान युद्ध झाला होता. युद्धानंतर, १९७२ मध्ये, दोन्ही देशांमध्ये शांतता आणि स्थिरता स्थापनेसाठी शिमला करारावर स्वाक्षरी करण्यात आली. हे करार भारताचे पंतप्रधान इंदिरा गांधी आणि पाकिस्तानचे पंतप्रधान झुल्फिकार अली भुट्टो यांच्या नेतृत्वात झाले. या कराराच्या अंतर्गत, दोन्ही देशांनी युद्धाच्या परिणामस्वरूप ओलांडलेल्या सीमा आणि किल्ले यावर चर्चा केली.

मुख्य मुद्दे:

शांतता आणि संवादाचा प्रवाह:
शिमला कराराने भारत आणि पाकिस्तान यांच्यात संवादाची सुरूवात केली. या करारामुळे, दोन्ही देशांमधील राजकीय तणाव कमी होण्यास मदत झाली आणि सामंजस्य निर्माण होण्याचा मार्ग मोकळा झाला.

कश्मीरसह सीमा विवाद:
शिमला करारामध्ये कश्मीरसह सीमा विवादावर चर्चा करण्याचे आणि दोन्ही देशांनी संघर्ष टाळण्याचे वचन दिले. या कराराच्या माध्यमातून, कश्मीर मुद्याचे समाधान यथासांग चर्चेद्वारे करण्याचा मार्ग दाखवला.

युद्ध बंदी आणि सैन्य परताव:
शिमला करारानुसार, युद्धविराम करणे आणि दोन्ही देशांतील सैन्य परत घेणे आवश्यक ठरले. यामुळे, दोन्ही देशांना सैन्य कमी करण्याची आणि शांतता स्थापण्याची संधी मिळाली.

द्विपक्षीय संबंधांचे पुनर्निर्माण:
या करारात, भारत आणि पाकिस्तान यांच्यातील द्विपक्षीय संबंध पुन्हा बळकट करण्याचा निर्णय घेतला. यामुळे दोन्ही देशांच्या आर्थिक, राजकीय आणि सांस्कृतिक संबंधांची सुधारणा होण्याची आशा व्यक्त करण्यात आली.

संघर्ष टाळण्याचा संकल्प:
शिमला कराराने, दोन्ही देशांनी संघर्ष टाळण्याचे आणि चर्चेद्वारे समस्यानिवारण करण्याचे वचन दिले.

संदर्भ:

भारतीय सरकार आणि पाकिस्तान सरकारचे ऐतिहासिक दस्तऐवज
शिमला कराराची पार्श्वभूमी आणि त्या काळातील जागतिक राजकारण

निष्कर्ष:

शिमला कराराने २० डिसेंबर १९७२ रोजी भारत आणि पाकिस्तान यांच्यातील राजकीय आणि सैन्य संबंध सुधारण्यासाठी एक महत्त्वपूर्ण पाऊल टाकले. या करारामुळे दोन देशांमधील शांतता आणि संवाद वाढला आणि भविष्यकाळात संघर्ष टाळण्यासाठी एक सकारात्मक दिशा घेण्यात आली. शिमला कराराने दोन्ही देशांमध्ये शांतता स्थापन करण्याच्या दृषटिकोनातून एक आदर्श ठेवला. 🕊�🤝

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-20.12.2024-शुक्रवार.
===========================================