मानवाधिकार आणि त्याअंतर्गत मानवाचे संरक्षण:-2

[Atul Kaviraje]

मानवाधिकार आणि त्याअंतर्गत मानवाचे संरक्षण:-

मानवाधिकारांची संरचना:

राष्ट्रीय स्तरावर संरक्षण:

कायदेशीर दृष्टिकोनातून, प्रत्येक देशाला मानवाधिकारांचा संरक्षण करण्याची जबाबदारी असते. अनेक देशांमध्ये संविधानात मानवाधिकारांचे उल्लंघन न होण्याची ग्वाही दिली जाते. उदाहरणार्थ, भारतीय संविधानाच्या भाग ३ मध्ये, नागरिकांना मूलभूत अधिकार दिले गेले आहेत, जसे की जीवनाचा अधिकार, समानतेचा अधिकार, वाचन, लेखन आणि बोलण्याचा अधिकार.

आंतरराष्ट्रीय स्तरावर संरक्षण:
आंतरराष्ट्रीय स्तरावर, संयुक्त राष्ट्रसंघाने १० डिसेंबर १९४८ रोजी मानवाधिकार सार्वभौम घोषणापत्र जारी केले. यामध्ये ३० मूलभूत अधिकारांचा समावेश आहे, ज्या सर्व देशांमध्ये मानवी सन्मानाची जपणूक करण्यासाठी लागू होतात. या घोषणापत्राचे पालन करणाऱ्या देशांना मानवाधिकारांच्या उल्लंघनाचे कृत्य कधीही स्वीकारता येत नाही.

मानवाधिकारांचे उल्लंघन:
मानवाधिकारांचे उल्लंघन होणे म्हणजे व्यक्तीच्या मूलभूत अधिकारांचा उल्लंघन करणे होय. हे अनेक प्रकारे होऊ शकते:

राजकीय पद्धती: आपले मत व्यक्त करण्याचा अधिकार हिरावला जातो, किंवा लोकशाही प्रक्रियांचे उल्लंघन केले जाते.

धार्मिक भेदभाव: कोणत्याही धर्म, जात, किंवा पंथाविरुद्ध अन्याय केला जातो.

लिंग भेदभाव: महिलांना, समलिंगी लोकांना किंवा इतर कमी दर्जाच्या लोकांना समान अधिकार मिळवण्याची संधी नाकारली जाते.

शारीरिक आणि मानसिक अत्याचार: लोकांना शारीरिक हिंसा, अत्याचार किंवा मानसिक अत्याचार सहन करावा लागतो.

निष्कर्ष:
मानवाधिकार हे प्रत्येक व्यक्तीच्या जीवनाचे मूलभूत आणि अपरिहार्य घटक आहेत. ते मानवतेचे, समाजाचे आणि प्रत्येक व्यक्तीच्या सन्मानाचे संरक्षण करतात. यामुळे लोकांमध्ये समानता, न्याय, आणि शांततेचे वातावरण निर्माण होते. विविध देशांमध्ये आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावर या अधिकारांची जपणूक करणे हे महत्त्वाचे आहे, जेणेकरून प्रत्येक व्यक्तीला सुरक्षित, प्रतिष्ठित आणि समानतेने वागण्याचा हक्क मिळू शकेल. मानवाधिकारांचे उल्लंघन न होण्यासाठी जागरूकता, शिक्षण, आणि खंबीर कायदेशीर संरक्षण अत्यंत आवश्यक आहे.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-24.12.2024-मंगळवार.
===========================================