सफला एकादशी - 26 डिसेंबर 2024-

[Atul Kaviraje]

सफला एकादशी-

सफला एकादशी - 26 डिसेंबर 2024-

- या दिवशीचे महत्त्व आणि भक्तिभावपूर्ण विवेचन

सफला एकादशी ही हिंदू पंचांगानुसार प्रत्येक वर्षी पौष महिन्याच्या शुद्ध एकादशीला साजरी केली जाते. ही एकादशी विशेषत: भगवान विष्णू च्या उपास्य रूपांची पूजा, व्रत आणि उपवासनासाठी अत्यंत महत्त्वाची मानली जाते. सफला एकादशी, ज्या दिवशी भक्तगण व्रत धारण करून पापमुक्ती व भगवान विष्णूच्या कृपेची प्राप्ती करण्यासाठी तीव्र भक्तिभावाने व्रत करतात, त्याचा विशेषत: धार्मिक आणि आध्यात्मिक महत्त्व आहे.

सफला एकादशीचे धार्मिक महत्त्व
सफला एकादशी हा एक व्रत आहे जो विशेषत: भक्तांच्या मनामध्ये श्री विष्णूच्या उपास्य रूपाची भक्तिपुर्ण उपासना करायला प्रोत्साहित करतो. या दिवशी विष्णू भगवानाचे पूजन करून, उपवासी रहायचे, भक्तिपूर्वक मंत्रजाप, प्रार्थना आणि पवित्र ग्रंथांचे श्रवण करणे यांचा समावेश असतो. याप्रमाणे व्रत धारण करणाऱ्यांना पापमुक्ती, मोक्ष आणि ईश्वराच्या आशीर्वादांची प्राप्ती होते, अशी मान्यता आहे.

सफला एकादशीचे व्रत पवित्र, ताजेतवाने आणि भक्तिपुर्ण असते, ज्या दिवसाला मनुष्य आपल्या जीवनातील दोष व पाप दूर करून पवित्रता प्राप्त करतो. या दिवशी भगवान विष्णूच्या चरणांमध्ये नतमस्तक होणे, आणि त्यांच्या कृपेचा अनुभव घेणे ही मुख्य ध्येय असते. त्यानंतर प्रत्येक भक्त आपल्या व्रताच्या माध्यमातून आत्मा आणि शरीरातील अशुद्धता दूर करण्याचा प्रयत्न करतो.

सफला एकादशीचे व्रत कसे करावे?
सफला एकादशीच्या दिवशी व्रत घेणाऱ्या भक्तांनी काही महत्त्वाच्या गोष्टींचा पालन करावा लागतो:

उपवास आणि निर्जला व्रत:
सफला एकादशीच्या दिवशी पाणी न घेताच उपवासी रहायचे असते. व्रताच्या वेळेस मन शांत, शुद्ध आणि एकाग्र ठेवण्यासाठी उपवास महत्त्वाचा मानला जातो.

भगवान विष्णूचे पूजन:
या दिवशी विष्णू भगवानाच्या विविध रूपांची पूजा केली जाते. विशेषतः "ऊं नमो भगवते वासुदेवाय" ह्या मंत्राचा जप भक्तिपूर्वक केला जातो.

मंत्रजाप व प्रार्थना:
व्रत करणार्‍यांनी "हरे राम हरे राम हरे कृष्ण हरे कृष्ण" हा मंत्र तसेच श्री विष्णूच्या 108 नामांचा जप केला जातो.

पुस्तकांचे वाचन आणि श्रवण:
श्रीमद्भगवद्गीता किंवा विष्णु सहस्त्रनाम यासारख्या पवित्र ग्रंथांचे वाचन, श्रवण हे मनोवृत्तीला शुद्ध करते आणि भक्तांना आध्यात्मिक उन्नती देते.

दानपुण्याचे महत्त्व:
सफला एकादशीला गरीबांना अन्न, वस्त्र, व्रत किंवा धन दान देण्याचे महत्त्वही सांगितले जाते. यामुळे पुण्याची प्राप्ती होते आणि जीवनातील कष्ट कमी होतात.

सफला एकादशीचे आध्यात्मिक महत्त्व
सफला एकादशी, केवळ धार्मिक आणि पवित्र कर्मांचा उत्सव नाही, तर हा एक व्यक्तिमत्वाचा, आत्मशुद्धीचा आणि आत्मज्ञान प्राप्त करण्याचा मार्ग देखील आहे. या दिवशी उपवासी रहून, साधक व्रतधारण करणारा व्यक्ति आपल्या सर्व वासनांना दूर करतो, आणि केवळ भगवान विष्णूच या सर्व संसाराच्या सूत्रधार आहेत याची शरणागती घेतो. भक्ताला विष्णूच्या भक्‍तीत एक शाश्वत आनंद आणि शांती मिळते.

शुद्धतेच्या या प्रक्रियेत मनुष्य मानसिक, शारीरिक आणि आध्यात्मिक दृष्ट्या शुद्ध होतो. त्यामुळे सफला एकादशीला केला गेलेला व्रत साधकाच्या जीवनात एक नवीन वळण घेऊन येतो. त्याला मानसिक शांती, आत्मशुद्धता आणि भगवान विष्णूच्या कृपेचे आशीर्वाद मिळतात.

सफला एकादशीचे उदाहरण
एक प्रसिद्ध उदाहरण म्हणजे, ध्रुव महाराज यांचे व्रत. त्यांनी बालपणीच सफला एकादशीचे व्रत केले आणि भगवान विष्णूच्या दर्शनाने त्यांचे जीवन बदलले. त्याने अथक भक्तिपूर्वक व्रत धारण केले, आणि शेवटी भगवान विष्णूने त्याला दर्शन देऊन त्याच्या जीवनाचे उद्धार केले. या उदाहरणातून आपण शिकतो की, सफला एकादशीला केलेले व्रत आणि भगवान विष्णूची उपासना त्याच्या जीवनात मोठा परिवर्तन घडवू शकते.

सफला एकादशीच्या दिवशीचे संदेश
"सफला एकादशी ही पापमुक्ती आणि आशीर्वादांची प्राप्ती करण्याचा सर्वोत्तम दिवस आहे. हा दिवस आपल्या जीवनातील असंख्य अडचणींना पार करून एक नवीन दिशा दर्शवतो. जीवनाच्या सर्व संकटांवर विजय मिळवण्यासाठी आणि आत्मज्ञान प्राप्त करण्यासाठी सफला एकादशीचा व्रत धरणे अत्यंत फायदेशीर ठरते."

सारांश
सफला एकादशी, एक अत्यंत पवित्र दिवस आहे, जो भक्तांच्या जीवनातील सर्व पाप आणि शाप दूर करतो. या दिवशी केलेले व्रत, उपवासी रहाणे, भगवान विष्णूच्या उपास्य रूपांची पूजा, प्रार्थना आणि शुद्ध विचार हे आपल्या जीवनात सकारात्मक बदल घडवतात. त्यामुळे हा दिवस केवळ धार्मिक दृष्टिकोनातून नाही, तर मानसिक आणि आध्यात्मिक उन्नतीसाठी देखील अत्यंत महत्त्वपूर्ण आहे.

शुभ सफला एकादशी!
आपण सर्वांनी या दिवशी आत्मा आणि शरीराची शुद्धता प्राप्त करून भगवान विष्णूच्या आशीर्वादांची प्राप्ती करा आणि जीवनाला एक नवीन दिशा द्या. 🙏🌸

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-26.12.2024-गुरुवार.
===========================================