दिन-विशेष-लेख-२९ डिसेंबर १९५१ रोजी, नेपाळमधील स्वतंत्रता संग्राम सुरू झाला.

[Atul Kaviraje]

नेपाळमध्ये 'स्वतंत्रता संग्राम' सुरू (१९५१)-

२९ डिसेंबर १९५१ रोजी, नेपाळमधील स्वतंत्रता संग्राम सुरू झाला. यामुळे नेपाळमधील राजकारण आणि समाजाची दिशा बदलली, आणि देशाच्या स्वातंत्र्याच्या दृष्टीने महत्त्वाची घटना घडली. 🏞�🇳🇵

नेपाळमध्ये 'स्वतंत्रता संग्राम' सुरू (१९५१)

२९ डिसेंबर १९५१ रोजी, नेपाळमध्ये स्वतंत्रता संग्राम सुरू झाला. या संघर्षामुळे नेपाळमधील राजकारण आणि समाजाची दिशा बदलली, तसेच देशाच्या स्वातंत्र्याच्या दृष्टीने महत्त्वाची घटना घडली.

१. परिचय:
नेपाळ १९५० च्या दशकात प्रचंड राजकीय असंतोषातून जात होता. या काळात नेपाळमध्ये राजशाहीचे वर्चस्व होते, आणि लोकशाहीला प्रवेश मिळवण्यासाठी संघर्ष सुरू झाला. १९५१ मध्ये नेपाळमध्ये एक मोठा राजकीय उलथापालथ घडली, ज्यामुळे नेपाळच्या स्वातंत्र्य चळवळीला गती मिळाली.

२. मुख्य मुद्दे:
राजकीय असंतोष आणि संघर्ष: १९४७ मध्ये भारताने स्वातंत्र्य मिळवल्यानंतर, नेपाळमध्ये देखील ब्रिटिश साम्राज्याचे प्रभाव कमी झाले होते, परंतु तेथील राजकीय स्थिती तेवढीच पेचपूर्ण होती. नेपाळमध्ये राजशाही आणि सर्वसामान्य लोकांमध्ये ताणतणाव होता. लोकशाहीची मागणी जोरदार झाली होती आणि याच मागणीला धार देत १९५१ मध्ये स्वतंत्रता संग्रामाची सुरूवात झाली.

नेपाळमधील सुधारणा: १९५१ मध्ये, नेपाळमधील प्रमुख राजकीय शक्तींनी, विशेषतः नेपाळी कम्युनिस्ट पक्ष आणि नेपाळी काँग्रेस पार्टीने राजशाहीविरुद्ध एकत्र येऊन विद्रोह सुरू केला. यामुळे राजा त्रिभुवन यांनी राजीनामा दिला आणि नेपाळमध्ये पहिली लोकशाही सरकार स्थापन झाली. या घटनेने नेपाळच्या राजकारणात मोठा बदल घडवला.

स्वातंत्र्य आणि विकासाची दिशा: या संघर्षामुळे नेपाळमध्ये लोकशाही व्यवस्थेची स्थापना झाली. राजशाहीच्या मक्तेदारीतून बाहेर पडत नेपाळने एक स्वतंत्र आणि सशक्त लोकशाही राज्य म्हणून आपली दिशा बदलली. यामुळे ना फक्त राजकारण, पण समाज आणि संस्कृती मध्येही महत्त्वपूर्ण बदल घडले.

महत्त्वाचे नेते: त्रिभुवन बिर बिक्रम आणि बीपी कोइराला यांसारखे नेते या संघर्षाचे प्रमुख चेहरे होते. त्यांनी संघर्षाच्या नेतृत्वाने नेपाळला स्वातंत्र्य दिले आणि राजशाही व्यवस्थेच्या अंताची घोषणा केली.

३. विरोध आणि आव्हाने:
स्वतंत्रता संग्रामाच्या काळात काही लोकांना या आंदोलनाचा विरोध होता, विशेषतः राजशाहीचे समर्थक आणि काही धार्मिक गट. ते नेपाळच्या प्राचीन परंपरांना धक्का पोहोचवणार्या सुधारणांना विरोध करत होते. तथापि, या संघर्षाने नेपाळच्या भवितव्याची दिशा ठरवली.

४. निष्कर्ष आणि समारोप:
नेपाळमधील स्वतंत्रता संग्राम हा एक ऐतिहासिक टप्पा होता, ज्यामुळे देशाने एक स्वतंत्र आणि लोकशाही सरकार प्राप्त केले. यामुळे नेपाळचे राजकीय, सामाजिक आणि सांस्कृतिक जीवन अधिक सशक्त आणि समृद्ध झाले. १९५१ च्या संघर्षानंतर नेपाळमध्ये अनेक राजकीय आणि सामाजिक बदल घडले, आणि आजच्या दिनानुसार त्याची महत्त्वपूर्ण भूमिका कायम आहे.

📚 संदर्भ:
"नेपाळच्या स्वातंत्र्य संग्रामाची गाथा"
"नेपाळातील लोकशाही चळवळीचे महत्त्व"

🏞�🇳🇵 सिंबॉल्स: 🏞�🇳🇵✊

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-29.12.2024-रविवार.
===========================================