दिन-विशेष-लेख-02 JANUARY, 1642 – गॅलिलियो गॅलिली यांचे निधन (इटली)-

[Atul Kaviraje]

1642 – Galileo Galilei Dies (Italy)-

Italian astronomer and physicist Galileo Galilei, known for his pioneering work with the telescope and support of the heliocentric model, passed away in Florence.

1642 – गॅलिलियो गॅलिली यांचे निधन (इटली)
इटलीतील खगोलशास्त्रज्ञ आणि भौतिकशास्त्रज्ञ गॅलिलियो गॅलिली, ज्यांनी दूरदर्शनाच्या वापरावर पहिले काम केले आणि हेलिओसेंट्रिक मॉडेलचे समर्थन केले, ते फ्लॉरेन्समध्ये निधन झाले.

02 JANUARY, 1642 – गॅलिलियो गॅलिली यांचे निधन (इटली)-

परिचय:
गॅलिलियो गॅलिली, एक इटालियन खगोलशास्त्रज्ञ, भौतिकशास्त्रज्ञ आणि गणितज्ञ, २ जानेवारी १६४२ रोजी फ्लॉरेन्स, इटलीमध्ये निधन झाले. गॅलिलियोला "मॉडर्न सायन्सचा पिता" म्हणून ओळखले जाते कारण त्याने खगोलशास्त्र, भौतिकशास्त्र आणि प्रयोगात्मक विज्ञानात महत्त्वपूर्ण योगदान दिले. त्याने दूरदर्शनच्या वापराचा शोध लावला आणि खगोलशास्त्रातील हेलिओसेंट्रिक (सूर्य केंद्रित) मॉडेलाचे समर्थन केले, ज्यामुळे सध्याच्या वैज्ञानिक दृष्टिकोनाचा पाया रचला.

महत्त्वाची ऐतिहासिक घटना:
दूरदर्शनाचा वापर: गॅलिलियोने टेलिस्कोपचा वापर करून आकाशातील ग्रह, चंद्र, आणि इतर खगोलीय वस्तूंचा अभ्यास केला. त्याच्या या शोधामुळे खगोलशास्त्रामध्ये क्रांतिकारी बदल झाले.

हेलिओसेंट्रिक मॉडेल: गॅलिलियोने कोपरनिकसच्या हेलिओसेंट्रिक मॉडेलचे समर्थन केले. त्याने सूर्याला केंद्र मानून पृथ्वी आणि इतर ग्रह त्याभोवती फिरतात, हे सिद्ध करण्यासाठी निरीक्षणे केली.

चंद्राचे निरीक्षण: गॅलिलियोने चंद्राच्या पृष्ठभागावर असलेल्या पर्वत आणि खाचांचे निरीक्षण केले, ज्यामुळे चंद्रावरील भौतिक स्थितीचे आकलन पुढे आले.

पाण्याचे उतरण: गॅलिलियोने पाणी आणि इतर द्रव्यांच्या हलचालींचा अभ्यास केला आणि भौतिकशास्त्राच्या नवनवीन सिद्धांतांची मांडणी केली.

महत्वाची घटना:
गॅलिलियोच्या कार्यामुळे विज्ञानाच्या इतिहासात एक मोठा टर्निंग पॉइंट आला. त्याच्या कार्यामुळे त्याच्या काळातील चर्चेतील धार्मिक विश्वासांमध्ये मोठा वाद झाला. चर्चाने हेलिओसेंट्रिक मॉडेलचे विरोध केले आणि गॅलिलियोला "निंदनीय" ठरवले. त्याच्या या कामामुळे खगोलशास्त्र आणि भौतिकशास्त्राचे पुनर्निर्माण झाले.

मुख्य मुद्दे:
गॅलिलियोचे कार्य: गॅलिलियोने "दूरदर्शनाचा" वापर करून आकाशात केलेले निरीक्षणे वैज्ञानिक दृष्टिकोनासाठी महत्त्वपूर्ण ठरली. त्याने एक नवा शोध लावला, ज्यामुळे पृथ्वीच्या स्थितीविषयी नवे विचार निर्माण झाले.

हेलिओसेंट्रिक मॉडेलचे समर्थन: गॅलिलियोने सूर्य केंद्रित विश्वाच्या सिद्धांताला खगोलशास्त्रात सिद्ध केलं, जे त्या काळात मोठा वादास कारणीभूत ठरलं.

विज्ञानातील क्रांती: गॅलिलियोचा शोध आधुनिक विज्ञानाच्या विकासासाठी महत्त्वपूर्ण ठरला. त्याच्या कार्यामुळे पाश्चात्य विज्ञानाची दिशा बदलली आणि विज्ञानाचे प्रस्थापित धोरण विद्यमान झाले.

विवेचन:
गॅलिलियो गॅलिलीच्या कार्यामुळे निसर्गाची शिकण्याची पद्धत बदलली. त्याच्या प्रयोगात्मक आणि निरीक्षणात्मक पद्धतीने पाश्चात्य शास्त्राचा विकास केला. गॅलिलियोचे खगोलशास्त्र आणि भौतिकशास्त्रातील योगदान अनमोल आहे. त्याच्या निरीक्षणांनी सूर्याची स्थिती, ग्रहांची गती, चंद्रावरचे पर्वत आणि द्रवगतिकीच्या सिद्धांतावर नवा विचार निर्माण केला.

सांस्कृतिक आणि धार्मिक प्रभाव:
गॅलिलियोच्या कामामुळे त्याच्या काळातील धार्मिक परंपरांसोबत मोठा संघर्ष झाला. त्याला चर्चने त्याच्या कामामुळे वाईट समजले आणि धर्मविरोधी मानले. तथापि, त्याच्या कार्याचा ऐतिहासिक आणि वैज्ञानिक महत्त्वेचा आदर आता व्यापकपणे केला जातो.

निष्कर्ष:
गॅलिलियो गॅलिली यांचे कार्य आजच्या आधुनिक विज्ञानाचा पाया म्हणून ओळखले जाते. त्याच्या योगदानामुळे खगोलशास्त्र आणि भौतिकशास्त्रात मोठे परिवर्तन आले. त्याच्या संशोधनांनी मानवी ज्ञानाच्या सीमा वाढविल्या आणि विज्ञानाला एक नवीन दिशा दिली. गॅलिलियोच्या कार्याच्या प्रभावामुळे आजच्या काळातील विज्ञान आणखी समृद्ध झाले.

संदर्भ:
गॅलिलियो गॅलिलीच्या कामाची सखोल माहिती आणि त्याच्या वैज्ञानिक कार्याचा उलगडा.
गॅलिलियो गॅलिली आणि त्याच्या दृषटिकोनाचा इतिहासातला प्रभाव.

चित्र/प्रतिमा:
गॅलिलियो गॅलिलीचा पोट्रेट
गॅलिलियोने तयार केलेला टेलिस्कोप
चंद्रावरील गॅलिलियोचे निरीक्षण
🔭🌑💡

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-02.01.2025-गुरुवार.
===========================================