मुलींची सुरक्षा आणि समाजाची जबाबदारी-

[Atul Kaviraje]

मुलींची सुरक्षा आणि समाजाची जबाबदारी-

परिचय:

मुलींची सुरक्षा ही आजच्या समाजातील अत्यंत महत्त्वाची आणि प्रचंड गंभीर बाब आहे. सध्या बदलत्या काळात मुलींना त्यांच्या अधिकारांची, स्वातंत्र्याची आणि सुरक्षिततेची जाणीव वाढवणे अत्यंत आवश्यक आहे. समाजातील प्रत्येक घटकाच्या जबाबदारीत मुलींच्या सुरक्षा आणि संरक्षणाचा मुद्दा सामाविष्ट असावा लागतो. मुलींची सुरक्षा केवळ कुटुंबाची जबाबदारी नाही, तर ती संपूर्ण समाजाची जबाबदारी आहे. एक समाज म्हणून, आपल्याला मुलींच्या अधिकारांची, शिक्षणाची, आरोग्याची, आणि सर्वदृष्टीने सुरक्षिततेची पुरेपूर काळजी घ्यावी लागते.

मुलींची सुरक्षा का आवश्यक आहे?

मुलींच्या सुरक्षा आणि संरक्षणाचे मुद्दे अनेक कारणांनी महत्त्वाचे ठरतात.

मानवी हक्क आणि समानता: मुलींचे जीवन हे त्यांनाही पुरुषांच्या समान अधिकारांचा अनुभव घेण्यासाठी असावे लागते. त्यांना भीतीच्या वातावरणात जगू न देणे हे समाजाच्या असली जबाबदारी आहे. मुलींच्या मनावर शारीरिक आणि मानसिक हिंसा, छळ, आणि भेदभाव या गोष्टींमुळे अत्यंत नकारात्मक परिणाम होऊ शकतात.

शारीरिक आणि मानसिक स्वास्थ्य: मुलींच्या सुरक्षा अभावी त्यांच्या शारीरिक व मानसिक स्वास्थ्यावर परिणाम होतो. हिंसा आणि अपमानामुळे मुलींची मानसिक स्थिती खूप खालावते. त्यांचा आत्मविश्वास गहाळ होतो आणि त्यांच्या भविष्यातील स्वप्नांना धक्का लागतो.

शिक्षणाचे महत्त्व: मुलींची सुरक्षा आणि सुरक्षितता असावी, म्हणूनच त्यांना शिक्षणाच्या क्षेत्रात पूर्णपणे सहभाग घेता येईल. शिक्षण हा त्यांचा मूलभूत हक्क आहे, आणि त्यासाठी सुरक्षित वातावरण अत्यंत महत्त्वाचे आहे.

समाजाची जबाबदारी:
समाज म्हणून आपल्याला मुलींच्या सुरक्षा आणि संरक्षणाबद्दल पूर्णपणे जागरूक राहणे अत्यंत आवश्यक आहे. काही महत्त्वाच्या जबाबदाऱ्या खालीलप्रमाणे आहेत:

समानतेचा अधिकार: समाजाने मुली आणि मुलांना समान अधिकार द्यायला हवेत. समाजातील प्रत्येक व्यक्तीला हे समजून घ्यायला पाहिजे की, मुलींचे जीवन हे त्यांना आदराने, हक्काने आणि समानतेने जगता यावे.

शिक्षण आणि जागरूकता: मुलींची सुरक्षा सुनिश्चित करण्यासाठी समाजाला एकमेकांना आणि मुलींना जागरूक करणे आवश्यक आहे. शाळांमध्ये आणि समाजात मुलींना त्यांच्या हक्कांची आणि सुरक्षा संबंधित जागरूकता देणारे कार्यक्रम, चर्चासत्रे आयोजित केली पाहिजेत.

कायदेशीर संरक्षण: मुलींच्या सुरक्षा संबंधित कायद्यातील कठोरता आणि त्याची प्रभावी अंमलबजावणी करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. समाजातील कायद्यातील बाबी लागू होणं, आणि त्या संबंधित कायद्यांमध्ये सुधारणा करणे, हे देखील समाजाची जबाबदारी आहे.

समाजातील प्रत्येक घटकाची भूमिका: मुलींच्या सुरक्षेसाठी समाजातील प्रत्येक व्यक्तीला एकत्र येऊन काम करणे आवश्यक आहे. त्यासाठी प्रत्येक घरामध्ये, शाळेत, कामाच्या ठिकाणी आणि सार्वजनिक ठिकाणी सुरक्षिततेचे नियम पाळणे महत्त्वाचे आहे.

उत्कृष्ट नेतृत्व: मुलींच्या सुरक्षा सुनिश्चित करण्यासाठी समाजातील सर्वच स्तरांवर नेत्यांकडून प्रेरणा घ्यावी लागते. राजकीय नेत्यांपासून ते स्थानिक नेत्यांपर्यंत, प्रत्येकाने मुलींच्या सुरक्षिततेसाठी काम करणे आवश्यक आहे.

उदाहरणे:
१. राहुल सिधवानीच्या चळवळींचा प्रभाव: राहुल सिधवानी यांनी मुलींच्या सुरक्षिततेसाठी सुरू केलेली "सेफ्टी फॉर गर्ल्स" चळवळ एक आदर्श उदाहरण आहे. त्यांनी मुलींना सुरक्षित वासस्थान आणि शिक्षणाच्या अधिकारांची माहिती दिली आणि समाजात सुरक्षा, इज्जत, आणि समानता या मुद्द्यांना प्राधान्य दिले.

२. "बेटी बचाओ, बेटी पढ़ाओ" अभियान: भारत सरकारने सुरू केलेले "बेटी बचाओ, बेटी पढ़ाओ" अभियान हा एक उत्तम उदाहरण आहे, ज्यात मुलींच्या संरक्षणासोबतच त्यांना शिक्षणाच्या क्षेत्रात प्रोत्साहन दिले जाते. या अभियानामुळे मुलींच्या हक्कांची जाणीव आणि त्यांच्या सुरक्षेसाठी समाजाचे एकत्रित प्रयत्न महत्त्वाचे ठरले.

३. ताराराणी स्कूलचे उदाहरण: ताराराणी स्कूल हे एक आदर्श उदाहरण आहे, जिथे मुलींना नवी दिशा मिळाली आणि त्यांची सुरक्षा सुनिश्चित केली गेली. शाळेतील शिक्षिका व प्रशासनाच्या कठोर प्रयत्नामुळे मुलींसाठी एक सुरक्षित आणि प्रोत्साहक वातावरण तयार केले आहे.

निष्कर्ष:

मुलींची सुरक्षा हा एक समाजाचा प्राथमिक दायित्व आहे. मुली हे आपल्या समाजाच्या मूलभूत स्तंभ आहेत, आणि त्यांच्या भविष्याची जबाबदारी त्यांच्यावर नाही, तर समाजावर आहे. प्रत्येक समाजाने मुलींच्या संरक्षणासाठी कठोर उपाययोजना करणे आवश्यक आहे. यासाठी, एकत्रित प्रयत्न, शिक्षण, कायद्याचे पालन आणि जागरूकता आवश्यक आहे. समाजाची जबाबदारी असतानाही, घरातूनच मुलींना त्यांच्या हक्कांची जाणीव करून दिली पाहिजे.

"मुलींची सुरक्षा केवळ त्यांच्या हक्कांचे संरक्षण नाही, तर समाजाच्या प्रगतीची ग्वाही आहे."

समाजाने मुलींच्या संरक्षणासाठी जोपर्यंत एकत्र काम केले नाही, तोपर्यंत मुलींचा पूर्ण विकास आणि सुरक्षित भविष्य सुनिश्चित करणे कठीण होईल. सुरक्षित समाजाची रचना करणे हे आपले कर्तव्य आहे.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-04.01.2025-शनिवार.
===========================================