५ जानेवारी २०२५ - म्हसोबादेव यात्रा प्रारंभ - जावला, तालुका सांगोला-

[Atul Kaviraje]

म्हसोबादेव यात्रा प्रारंभ -जावला-तालुका-सांगोला-

५ जानेवारी २०२५ - म्हसोबादेव यात्रा प्रारंभ - जावला, तालुका सांगोला-

महत्त्व:
५ जानेवारी हा दिवस महाराष्ट्रातील भक्तिसंप्रदायासाठी अत्यंत महत्त्वाचा आहे, कारण याच दिवशी म्हसोबादेव यात्रा प्रारंभ होतो. जावला, सांगोला तालुक्यातील म्हसोबादेव मंदिराकडे भक्तगणांचा मोठा व भव्यातीत वास असतो. या दिवशी सुरू होणारी यात्रा भक्तांच्या श्रद्धेचा आणि समर्पणाचा एक अत्यंत खास दिवस आहे. म्हसोबादेव हा एक महत्त्वाचा आणि लोकप्रिय स्थानिक दैवत आहे, ज्याची पूजा प्रमुखतः सांगोला आणि त्याच्या आसपासच्या भागांमध्ये केली जाते.
म्हसोबादेव यांचे दर्शन घेण्यासाठी दरवर्षी लाखो भक्त जावला येथे एकत्र होतात. हे व्रत आणि यात्रा एक प्रकारे भक्तिरसाने ओतप्रोत असलेले धार्मिक उत्सव मानले जातात. यंदा देखील ५ जानेवारी रोजी म्हसोबादेव यात्रा प्रारंभ होणार आहे.

उदाहरण:
म्हसोबादेव हे स्थानिक देवते असून, त्यांचा एक दीक्षा आणि भक्तिपंथ असावा असा विश्वास आहे. येरझार आणि आदीवासी जनतेत त्यांचा विशिष्ट स्थान आहे. संप्रदायाच्या पद्धतीनुसार, ह्या यात्रा दरम्यान भक्त पूजा, भजन, कीर्तन, जलाभिषेक, आशीर्वाद घेणे आणि विविध धार्मिक कर्मकांड केले जातात.

तसेच, या यात्रा काळात विविध धार्मिक कार्यक्रम, मिरवणुका, भजन संध्या आणि मंदिरात विशेष पूजा अनुष्ठान आयोजित केले जातात. म्हसोबादेव यात्रा धार्मिक वातावरणाच्या जोडीला सामाजिक एकतेचा संदेश देत असते, कारण ह्या यात्रेला पंढरपूरच्या वारीप्रमाणे एक भक्तिसंप्रदाय म्हणून मोठ्या प्रमाणावर लोक एकत्र येतात.

म्हसोबादेव यांची उपास्य देवता म्हणून महाराष्ट्रातील विशेषतः सांगोला व जावला परिसरात अत्यंत लोकप्रियता आहे. भक्तांची श्रद्धा आणि त्यांचा विश्वास त्यांच्यावर इतका मजबूत आहे की, यात्रा काळात लागणाऱ्या सर्व शारीरिक, मानसिक, आणि आर्थिक अडचणींवर मात करत, सर्व भक्त एकत्र येतात आणि आपली भक्तिभावना प्रदर्शित करतात.

पद्धती आणि कार्य: म्हसोबादेव यात्रा हा एक परंपरागत उत्सव आहे, ज्यात भक्तगण प्रत्येक व्रत आणि धार्मिक क्रियावलीत सहभागी होतात. या यात्रेला विशेष महत्त्व दिले जाते, कारण भक्तगण त्यांच्या समर्पणातून म्हसोबादेवच्या दैवी आशिर्वादाची प्राप्ती मानतात.

यात्रेच्या प्रारंभासाठी विविध पद्धतींचे पालन केले जाते:

धार्मिक पूजा: यात्रा प्रारंभासाठी सर्वप्रथम धार्मिक पूजा केली जाते, ज्यात म्हसोबादेवची व्रतपूजा केली जाते. या वेळी विशेष मंत्रोच्चारण आणि भक्तगणांचा सहभाग असतो.
कीर्तन आणि भजन: भक्तगण विविध धार्मिक गाणी गात असतात, यामध्ये कीर्तन व भजनांचे आयोजन केला जातो. हे भक्तिरसाने ओतप्रोत असते.
अर्थदान व जलाभिषेक: भक्तगण जलाभिषेक करतात आणि देवतेच्या चरणांवर अर्पण करतात. त्यांना विश्वास असतो की, यामुळे त्यांचे जीवन सुखमय होईल.
मिरवणुका: भक्तगण मिरवणुका काढतात. ह्या मिरवणुका मंदिरापर्यंत पोहोचण्यासाठी एक खास परंपरा असते. यामध्ये गजर, ढोल-ताशा, ढोलकी आणि इतर वाद्यांचा उपयोग केला जातो.

विवेचन:

म्हसोबादेव यात्रा ही केवळ धार्मिक अनुष्ठानांच्या बाबतीत नाही तर ती सामाजिक आणि सांस्कृतिक एकतेचा महत्त्वाचा भाग देखील आहे. यात सहभागी होणारे सर्व भक्त एकत्र येऊन एकमेकांमध्ये सहकार्य आणि आदर दाखवतात. या यथे भक्तगण आपापल्या श्रद्धेचा अनुभव घेत असतात आणि एक दुसऱ्याला मदतीचा हात देऊन यात्रा संपन्न करतात. यामुळे समुदायाची एकता आणि समर्पण वाढते.

यात्रेच्या माध्यमातून भक्त विविध प्रकारच्या अडचणींवर मात करण्यासाठी देवतेच्या चरणी श्रद्धापूर्वक प्रार्थना करतात. धर्माच्या आस्था व संप्रदायाच्या सामाजिक एकतेची ती एक अद्भुत उदाहरण ठरते. विविध वयोमानांच्या, जातिवादांच्या, आणि आर्थिक स्तरांच्या भक्तांची एकजूट हे ह्या यात्रा काळातील प्रमुख आकर्षण आहे.

म्हसोबादेव यांचे महत्त्व हे सर्वदूर पसरलेले आहे. ही यात्रा भक्तीसंप्रदायाचा पर्वकळा आहे आणि ती सगळ्यांना प्रेरित करते की, प्रत्येक भक्त आपल्या जीवनात धर्माच्या पद्धती आणि आस्थेचे पालन करावे. ह्या यात्रेने सर्वांना जीवनातील सर्व कष्टांवर मात करण्यासाठी एक सकारात्मक दृषटिकोन दिला आहे.

निष्कर्ष:

५ जानेवारीला जावला येथून सुरू होणारी म्हसोबादेव यात्रा ही एक धार्मिक, सांस्कृतिक आणि सामाजिक उत्सव आहे. या यात्रेचा महत्त्व केवळ धार्मिक दृष्टिकोनातून नाही, तर ती संप्रदायाच्या एकतेला प्रोत्साहन देणारी आहे. भक्तगण या दिवशी आपल्या आस्थेचा आणि विश्वासाचा प्रत्यय देतात. या यात्रेमुळे संप्रदायात एकता, प्रेम आणि साहाय्याची भावना वाढते. अशा प्रकारे, म्हसोबादेव यात्रा फक्त एक धार्मिक यात्रा नसून, ती एक सामाजिक व सांस्कृतिक चळवळ ठरली आहे, ज्यामुळे अनेक लोकांना एकत्र आणून त्यांच्या जीवनात सकारात्मक बदल घडवता येतात.

"धर्म आणि भक्तिभाव हेच सर्व संकटांवर मात करण्याचे सामर्थ्य देतात." 🌸🙏

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-05.01.2025-रविवार.
===========================================