स्वामी स्वानंदगिरी पुण्यतिथी - ६ जानेवारी २०२५-

[Atul Kaviraje]

स्वामी स्वानंदगिरी पुण्यतिथी-मुक्काम-खेर्डी, तालुका-चिपळूण-

स्वामी स्वानंदगिरी पुण्यतिथी - ६ जानेवारी २०२५-

६ जानेवारी हा दिवस स्वामी स्वानंदगिरी पुण्यतिथी म्हणून साजरा केला जातो. स्वामी स्वानंदगिरी हे एक महान संत, गुरु आणि समाज सुधारक होते. त्यांचा जन्म महाराष्ट्राच्या चिपळूण तालुक्यातील खेर्डी येथील एक ब्राह्मण कुटुंबात झाला. त्यांचे जीवन आणि कार्य भक्तिरस, योग, तत्त्वज्ञान आणि समाजप्रेरणेसाठी सदैव महत्त्वपूर्ण राहिले आहेत. स्वामी स्वानंदगिरी यांनी आपल्या आयुष्यात साधना, योग आणि भक्ति या मार्गावर एकनिष्ठ राहून अनेक लोकांना मार्गदर्शन केले.

स्वामी स्वानंदगिरी यांचे जीवनकार्य:
स्वामी स्वानंदगिरी हे एक अत्यंत साधे आणि त्याचवेळी अत्यंत प्रगल्भ तत्त्वज्ञानी व्यक्तिमत्व होते. त्यांचा जीवनप्रवास म्हणजे एक साधना, ध्यान आणि भक्ति यांचा सुंदर संगम होता. त्यांनी आपल्या जीवनाचा प्रत्येक क्षण ईश्वराच्या ध्यानात घालवला आणि मानवतेच्या कल्याणासाठी विविध कार्ये केली. त्यांचा दृषटिकोन आणि जीवनशैली ही आजही अनेक लोकांसाठी प्रेरणास्त्रोत आहे.

१. प्रारंभिक जीवन आणि साधना:
स्वामी स्वानंदगिरी यांचा जन्म एका ब्राह्मण कुटुंबात झाला. लहानपणीच त्यांना वेद, शास्त्र, आणि संस्कृत भाषेची गोडी लागली. मात्र, त्यांची खरी जीवनगाथा प्रारंभ झाली ती त्यांना ध्यान आणि योगाच्या साधनेत रुची लागल्यावर. ते अनेक महिने जंगलात वयोवृद्ध गुरुंच्या मार्गदर्शनाखाली साधना करत होते. त्यांचे आयुष्य व्रत, तपस्या आणि ध्यान यांतच व्यतीत झाले.

२. ईश्वराच्या शोधात प्रवास:
स्वामी स्वानंदगिरींचा शोध केवळ आस्थेच्या बाबतीत नव्हता, तर ते एक उच्च आत्मज्ञानाच्या साधक होते. त्यांनी विविध तपस्वी गुरूंनी शिकवलेल्या तत्त्वज्ञानावर विश्वास ठेवून अनेक वर्षे ध्यानधारणा केली. यामुळे त्यांना एक अद्भुत आत्मिक अनुभव प्राप्त झाला, ज्याने त्यांच्या जीवनाला एक शांती, समाधी आणि दिव्यतेच्या मार्गावर नेले.

३. भक्तिरस आणि योग:
स्वामी स्वानंदगिरी हे एक भक्तिरसाने पूर्ण संत होते. त्यांचा प्रत्येक उपदेश भक्तिपंथ, प्रेम आणि ईश्वराच्या स्मरणावर आधारित होता. त्यांच्या जीवनाचा उद्देश भक्तिरस आणि साधना याच्या माध्यमातून आत्मज्ञान प्राप्त करणे हे होते. ते असं मानत होते की प्रत्येक व्यक्तीला आत्मा आणि परमात्म्याच्या एकतेचा अनुभव घेणे आवश्यक आहे. यासाठी त्यांनी अनेक ध्यान सत्र, योगशिविर आणि भक्तिरंग कार्यक्रम आयोजित केले, ज्यामुळे अनेक लोकांचा उद्धार झाला.

४. समाजसुधारणा आणि सेवा कार्य:
स्वामी स्वानंदगिरी यांचे कार्य समाजप्रेरणासंबंधी देखील अत्यंत महत्त्वाचे होते. ते लोकांच्या भल्यासाठी, समाजातील असमानतेविरुद्ध लढत होते. स्वामी स्वानंदगिरींच्या तत्त्वज्ञानानुसार, एकमेकांच्या भल्यासाठी काम करणे आणि प्रत्येकाला समान दर्जा देणे हे महत्त्वाचे होते. त्यांनी स्थानिक लोकांच्या सेवा कार्यासाठी आपले जीवन समर्पित केले. त्यांची सेवा भावना, शासक वर्गाच्या अन्यायाविरुद्ध आवाज उठवण्याची क्षमता आणि भव्य दृष्टिकोन हेच त्यांचे प्रमुख कार्य होते.

५. खेर्डी (चिपळूण) येथील आश्रम:
स्वामी स्वानंदगिरींचे प्रमुख आश्रम चिपळूण तालुक्यातील खेर्डी येथे होते. येथे त्यांनी भक्तांना धार्मिक शिक्षण, योग, ध्यान व साधनांच्या माध्यमातून एकाग्रतेचा अभ्यास करवला. याठिकाणी अनेक भक्तांना मानसिक आणि आध्यात्मिक शांती मिळाली. खेर्डी आश्रम स्वामी स्वानंदगिरींच्या जीवन कार्याचे एक केंद्र बनले होते.

६. साहित्यिक योगदान:
स्वामी स्वानंदगिरींनी त्यांच्या जीवनाचा अनुभव आणि तत्त्वज्ञान विविध साहित्य रूपात प्रस्तुत केले. त्यांच्या लेखणीला आध्यात्मिक आणि तत्त्वज्ञानिक विचारांची गोडी लागली होती. त्यांनी अनेक संतांच्या जीवनकार्याचा विचार करून एक नवीन दृषटिकोन जनतेपर्यंत पोहोचवला. त्यांचे साहित्य आणि लेखन हे आजही त्यांच्या भक्तांतून आणि वाचकांतून गुणगुणले जाते.

स्वामी स्वानंदगिरी पुण्यतिथीचे महत्त्व:
स्वामी स्वानंदगिरींच्या पुण्यतिथीचे महत्त्व फक्त त्यांच्या भक्तांसाठीच नाही, तर सर्व समाजासाठी आहे. या दिवशी, त्यांच्या शिष्यवर्ग आणि भक्त मंडळी त्यांच्या कार्याची आठवण करून त्यांना श्रद्धांजली अर्पण करतात. त्यांच्या जीवनकार्याची महती आणि उपदेश यांची माहिती देण्याचे कार्य केले जाते. त्यांच्यामुळे खूप लोक आध्यात्मिक उन्नती आणि साधना मार्गदर्शन प्राप्त करतात.

उदाहरण:
ध्यान आणि साधनाही जीवनाचे एक भाग: स्वामी स्वानंदगिरींच्या उपदेशामुळे भक्तांनी ध्यान आणि साधनाची महत्ता ओळखली. "ध्यान करा, आणि आत्म्याशी एकरूप व्हा," असे ते नेहमी सांगत.
भक्तिरस आणि ईश्वरप्रेम: स्वामी स्वानंदगिरींनी भक्तिरसाने जीवन जगण्याचे महत्त्व सांगितले. ते म्हणायचे, "प्रेम आणि भक्ति ही सर्व सुखांचा उगम आहे." त्यांच्या उपदेशामुळे अनेक लोक ईश्वरप्रेम आणि भक्ति मार्गावर चालले.

निष्कर्ष:
स्वामी स्वानंदगिरी यांचे जीवन म्हणजे आत्मज्ञान, साधना, भक्ति आणि समाजकल्याणाचे सुंदर मिश्रण. त्यांचे कार्य आजही लोकांमध्ये जागृत आहे आणि त्यांचे उपदेश, तत्त्वज्ञान व भक्तिरसाच्या शिकवणीतून अनेक लोकांना आध्यात्मिक शांती आणि जीवनातील योग्य मार्ग मिळत आहेत. त्यांच्या पुण्यतिथीच्या दिवशी त्यांच्या जीवनकार्याला समर्पित श्रद्धांजली अर्पण करण्याचा दिन विशेष महत्त्वाचा आहे.

🙏 "स्वामी स्वानंदगिरी यांच्या पुण्यतिथीला आपल्या जीवनात भक्तिरस, साधना आणि शांतीचे आशीर्वाद प्राप्त होवो." 🙏

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-06.01.2025-सोमवार. 
===========================================