सोजाई जाखमाता प्रतिष्ठान दिन - पलळप, तालुका - म्हसळा - 07 जानेवारी 2025-

[Atul Kaviraje]

सोजाई जाखमाता प्रतिष्ठान दिन-पलळप, तालुका-म्हसळा-

सोजाई जाखमाता प्रतिष्ठान दिन - पलळप, तालुका - म्हसळा - 07 जानेवारी 2025-

सोजाई जाखमाता प्रतिष्ठान दिन: महत्त्व आणि भक्तिभावपूर्ण विवेचन-

भारतातील विविध क्षेत्रांमध्ये भक्तिपंथ, स्थानिक परंपरा आणि धार्मिक उत्सव यांच्या माध्यमातून समाजाची एकात्मता जपली जात आहे. त्यात एक प्रमुख धार्मिक समारंभ म्हणजे सोजाई जाखमाता प्रतिष्ठान दिन, जो पलळप, म्हसळा तालुका येथे दरवर्षी ७ जानेवारीला साजरा केला जातो. ही प्रतिष्ठान दिनाची कार्यवाही जाखमाता यांच्या पूजा आणि प्रतिष्ठान करण्यासाठी आयोजित केली जाते. या दिवशी स्थानिक समाज एकत्र येऊन देवीच्या आशीर्वादासाठी विविध धार्मिक विधी करतात.

सोजाई जाखमाता प्रतिष्ठान दिन हे एक महत्त्वपूर्ण धार्मिक आणि सांस्कृतिक कार्यक्रम आहे, ज्यामध्ये लोक आपल्या धार्मिक श्रद्धेची आणि भक्तिभावाची प्रकट करण्यासाठी एकत्र येतात. यामध्ये धार्मिक सोहळे, पूजेचे विधी, भजन-कीर्तन, आणि सामाजिक एकतेची भावना व्यक्त केली जाते.

सोजाई जाखमाता आणि त्यांचे महत्त्व-

जाखमाता हे मराठा साम्राज्याच्या काळातील एक अत्यंत महत्वाची आणि वंदनीय देवता आहेत. त्यांच्या पूजेची प्रथा महाराष्ट्रात विविध ठिकाणी आहे. जाखमाता देवीला स्थानिक देवते आणि मातराही मानले जाते. तिची पूजा नेहमी समाजातील लोकांच्या सुख-समृद्धीसाठी, संकटांपासून वाचण्यासाठी, आणि जीवनातील विविध अडचणींवर मात करण्यासाठी केली जाते.

सोजाई जाखमाता या देवीच्या रूपाने भक्तीला ओढवणारा एक अभ्यर्थनीय दृषटिकोन आहे. जेव्हा भक्त देवीच्या चरणी शरण येतात, तेव्हा त्यांना त्यांच्या मनाच्या कृत्यांपासून शांती, स्वास्थ्य, आणि समृद्धी प्राप्त होण्याची आशा असते. जाखमाता प्रतिष्ठान दिन त्या संदर्भात एक ठराविक आणि भक्तिमय स्थान आहे, जे लोकांच्या जीवनातील सकारात्मक बदल घडवते.

सोजाई जाखमाता प्रतिष्ठान दिन: स्थानिक महत्त्व
पलळप, म्हसळा तालुका ह्या ठिकाणाची धार्मिक, सांस्कृतिक आणि ऐतिहासिक महत्त्व आहे. येथे सोजाई जाखमाता प्रतिष्ठान दिन साजरा होतो, आणि यावेळी स्थानिक समाज एकत्र येऊन विविध धार्मिक विधी करतात. यामुळे केवळ स्थानिक पातळीवरच नाही, तर बाह्य क्षेत्रांतील लोकांमध्ये देखील या धार्मिक उत्सवाची एक ऐतिहासिक आणि सांस्कृतिक छाप पडते.

या दिनी, त्याच्या आधी आणि नंतर, भक्त विशेषत: जाखमाता मंदिरात येऊन तिच्या दर्शनासाठी आणि पूजेकरिता एकत्र येतात. यासाठी एक अत्यंत भक्तिपंथी वातावरण तयार होतं, ज्यात पूजा व विधी, भजन कीर्तन, आणि नवरात्रोत्सव यांचा भाग असतो.

सोजाई जाखमाता प्रतिष्ठान दिन: धार्मिक आणि भक्तिपंथाचे महत्त्व-

१. आध्यात्मिक आणि मानसिक शांती:
सोजाई जाखमाता प्रतिष्ठान दिन भक्तांना मानसिक शांती, शुद्धता आणि जीवनातील सकारात्मक बदलांसाठी प्रेरणा देतो. यावरून हे दर्शवले जातं की भक्त जेव्हा जाखमाता देवीच्या चरणी नतमस्तक होतात, तेव्हा त्यांचे दुःख आणि विकार दूर होतात. देवीची कृपा म्हणजे जीवनाच्या विविध भागांमध्ये समृद्धी आणणारी शक्ती.

२. धार्मिक एकात्मता:
या दिवशी विविध सामाजिक, धार्मिक, आणि सांस्कृतिक स्तरांतील लोक एकत्र येतात. हे एकात्मतेचे प्रतीक आहे. भक्त एकत्र होऊन भक्तिपंथाच्या महात्म्याचा आणि एकतेचा अनुभव घेतात. यामुळे समाजात एकमेकांशी संबंध निर्माण होतात आणि धार्मिक एकता प्रकट होते.

३. समाजातील सकारात्मक परिवर्तन:
देवीच्या व्रत आणि पूजेचा प्रमुख हेतू म्हणजे भक्तांच्या जीवनात सकारात्मक बदल घडवणे. लोक जाखमाता देवीच्या आशीर्वादाने आपली आयुष्यभराची कठिनाइं आणि अडचणी पार करतात. या प्रतिष्ठान दिनी, भक्त भावुकतेने देवीला नमन करून आपले जीवन समृद्ध करण्याची प्रार्थना करतात.

सोजाई जाखमाता प्रतिष्ठान दिनाचे विधी
सोजाई जाखमाता प्रतिष्ठान दिनी विविध धार्मिक विधी साजरे केले जातात. या विधींचा भक्तांच्या जीवनावर सकारात्मक प्रभाव पडतो.

पुजा आणि अर्चना:
मुख्य विधी म्हणजे जाखमाता देवीची विधीपूर्ण पूजा. भक्त तिच्या चरणी नमन करून अर्पण, नैवेद्य आणि पुष्प अर्पित करतात. या पूजा प्रक्रियेमध्ये मंत्रोच्चार, शांती आणि स्वास्थ्यप्रार्थना असते.

माळ घालणे:
माळ घालणे हे देवीच्या कृपेचा प्रतीक असते. भक्त मण्यांचा उपयोग करून देवीला माला अर्पित करतात, जो त्यांच्या आध्यात्मिक उन्नतीचे प्रतीक आहे.

भजन कीर्तन:
भजन आणि कीर्तन ह्या भक्तिपंथाच्या पारंपरिक भाग आहेत. भक्त एकत्र येऊन देवीचे नामस्मरण करतात, भजन गातात आणि कीर्तन करतात. यामध्ये भक्तांची एकजुटी आणि प्रेमाची भावना प्रकट होण्यास मदत होते.

प्रसाद वितरण:
यात्रेच्या समारंभाच्या शेवटी प्रसाद वितरित केला जातो. हा प्रसाद भक्तांच्या आशीर्वादाचा आणि आभाराचा प्रतीक असतो. यामुळे त्यांचा विश्वास दृढ होतो आणि ते अधिक समृद्ध व शांत जीवन जगण्याची प्रेरणा घेतात.

उदाहरण: भक्तिपूर्ण कविता-

लघु कविता:-

सोजाई जाखमाता, तुझा आशीर्वाद आमच्यावर ,
सर्व संकटांचं निवारण कर, हीच  प्रार्थना खरोखर,
तुझ्या चरणी जीवन सुखमय  होईल,
तूच देणार, शक्ती आणि सुखाचा ध्रुव !

निष्कर्ष:
सोजाई जाखमाता प्रतिष्ठान दिन ह्या धार्मिक समारंभाची महत्त्वपूर्ण भूमिका आहे. हे एक भक्तिपंथी उत्सव आहे, ज्यात भक्त एकत्र येऊन जाखमाता देवीची पूजा करतात. यामध्ये आंतरिक शांती, समृद्धी आणि एकात्मतेची भावना प्रकट होणारी असते. सोजाई जाखमाता प्रतिष्ठान दिन भक्तांना जीवनाच्या सर्व अडचणींवर विजय मिळवण्यासाठी प्रेरणा देतो आणि त्यांना एक सकारात्मक मार्ग दाखवतो.

या दिवशी देवतेच्या पूजेच्या माध्यमातून भक्त विविध प्रकारे त्यांची श्रद्धा आणि आभार व्यक्त करतात. यामुळे स्थानिक समाजात धार्मिक एकता आणि भक्तिपंथाचा महत्त्वपूर्ण संदेश पसरवला जातो.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-07.01.2025-मंगळवार.
===========================================