नारीवाद आणि पुरुषप्रधान समाज-2

[Atul Kaviraje]

नारीवाद आणि पुरुषप्रधान समाज-

नारीवाद आणि पुरुषप्रधान समाज - उदाहरणांसह विस्तृत विवेचन-

नारीवादाच्या मुख्य उद्दिष्टे:
समानता आणि समान संधी: महिलांसाठी शिक्षण, काम, वागणूक, आणि सामाजिक संधीमध्ये समानता असावी, ही नारीवादाची मुख्य अपेक्षा आहे. महिलांना त्यांच्या व्यक्तिमत्वाचा अभिव्यक्ती आणि अधिकार मिळावा, असा उद्देश आहे.

जाती, धर्म, आणि लिंग यावर आधारित भेदभाव समाप्त करणे: नारीवादाच्या माध्यमातून जाती, धर्म, आणि लिंग यावर आधारित भेदभावांवर पाडण्यासाठी काम केले जाते. यामध्ये प्रत्येक महिला तिच्या जीवनशैलीनुसार स्वातंत्र्य आणि समानता अनुभवू शकते.

घरगुती हिंसा आणि लैंगिक हिंसाचार विरुद्ध लढा: घरगुती हिंसा, बलात्कार, छेडछाड आणि इतर प्रकारच्या लैंगिक हिंसाचाराविरुद्ध नारीवाद संघर्ष करतो. महिलांच्या सुरक्षिततेसाठी नारीवाद मोठा आवाज उठवतो.

कुलीन वर्चस्व आणि ताणतणावांचे विरोध: पारंपरिक नायक म्हणून महिलांचा आदर्श दर्शवणारे आणि अधिक ताकदवान बनवणारे कार्य नारीवादाचे महत्त्वपूर्ण उद्देश्य आहे.

पुरुषप्रधान समाजात नारीवादाचा प्रभाव:
पुरुषप्रधान समाजात महिलांना संधी आणि अधिकारांची कमी मिळते, पण नारीवादाच्या विचारांनी यामध्ये सुधारणा केली आहे. महिलांना शाळेत शिकवण्यात, व्यवसायिक क्षेत्रात संधी मिळवण्यात, आणि पोलिस, कायदा, व इतर क्षेत्रात सहभागी होण्यात प्रगती झाली आहे. यामध्ये विविध उदाहरणे आहेत:

उदाहरण 1: इंदिरा गांधींचे नेतृत्व
भारताच्या पहिल्या महिला पंतप्रधान इंदिरा गांधी यांचे नेतृत्व हे नारीवादाच्या संघर्षाचे एक मोठे उदाहरण आहे. त्यांच्यामुळे महिलांना नेतृत्वाच्या भूमिकेत उभे राहण्यासाठी प्रेरणा मिळाली. इंदिरा गांधी यांनी राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय पातळीवर भारताचे प्रतिनिधित्व केले आणि महिलांच्या अधिकारांसाठी एक सकारात्मक संदेश दिला.

उदाहरण 2: भारतीय चित्रपट उद्योगात महिलांचे स्थान
भारतीय चित्रपट उद्योगातील नारीचे स्थान अधिक बलवान बनवण्याची प्रक्रिया नारीवादामुळे अधिक सशक्त झाली आहे. अभिनेत्री दीपिका पादुकोण, प्रियंका चोप्रा, अलिया भट यांसारख्या अभिनेत्रींनी महिलांसाठी समान हक्क मिळवण्यासाठी काम केले आहे. चित्रपट उद्योगातील या बदलाच्या माध्यमातून महिलांना आपली कला आणि अभिव्यक्ती दर्शवण्यासाठी अधिक संधी मिळाल्या आहेत.

उदाहरण 3: "Me Too" चळवळ
विविध देशांमध्ये महिलांविरुद्ध लैंगिक हिंसा आणि छेडछाडविरुद्ध आवाज उठवण्याची चळवळ "Me Too" म्हणून ओळखली जाते. हा चळवळ नारीवादाच्या विचारांना जागतिक पातळीवर पोहचवते आणि महिलांच्या हक्कांचे संरक्षण करण्याची गरज अधोरेखित करते. यामुळे महिलांना आपले अनुभव शेअर करण्यासाठी एक सुरक्षित मंच मिळाला आणि लैंगिक अत्याचारांविरुद्ध आवाज उठवला गेला.

निष्कर्ष:
नारीवाद आणि पुरुषप्रधान समाज ह्या दोन्ही बाबी आपसात निगडीत आहेत. नारीवाद समाजात एक सकारात्मक बदल आणण्याचा प्रयत्न करतो आणि महिलांना समान अधिकार मिळवून देतो. पुरुषप्रधान समाजाने महिलांच्या परंपरागत भूमिका आणि स्थानावर कोंडले असले तरी नारीवादाने महिलांना स्वातंत्र्य आणि समान संधी मिळवण्यासाठी संघर्ष केला आहे. यामुळे समाजामध्ये महिलांचा सहभाग अधिक सशक्त झाला आहे, आणि ते त्यांच्या हक्कांसाठी आवाज उठवू शकतात.

आजही विविध स्तरांवर नारीवादाचे संघर्ष सुरू आहेत, पण याच संघर्षामुळे महिलांना आपला स्थान मिळवता येईल, असे विश्वास व्यक्त करणे योग्य आहे. एक समतामूलक समाज निर्माण करण्यासाठी नारीवादाला आपला स्थान मिळवावे लागेल.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-07.01.2025-मंगळवार.
===========================================