गणेश पूजेचे महत्त्व-

[Atul Kaviraje]

गणेश पूजेचे महत्त्व-
(The Importance of Ganesha Worship)

गणेश पूजेचे महत्त्व-

गणेश पूजन भारतीय धार्मिक परंपरेतील एक अत्यंत महत्त्वाचा कृत्य आहे. श्री गणेश, जी श्रींची आणि विघ्नांचा नाश करणारे देवता मानले जातात, त्यांचा पूजन केल्याने जीवनातील सर्व अडचणी, विघ्ने, आणि संकटे दूर होतात. गणेश जीचा पूजन खासकरून गणेश चतुर्थीला अत्यधिक लोकप्रिय असतो, परंतु त्याचे पूजन दररोजही केले जाते. या लेखात गणेश पूजनाचे महत्त्व, त्याचे धार्मिक आणि मानसिक फायदे, तसेच गणेश पूजनाच्या तत्त्वज्ञानाचा विवेचन करण्यात आले आहे.

गणेश पूजनाचे धार्मिक महत्त्व
गणेश पूजनाचा धार्मिक दृष्टिकोन हा अत्यंत महत्वाचा आहे. हिंदू धर्मात गणेश जीला 'विघ्नहर्ता' म्हणून मान्यता प्राप्त आहे. प्रत्येक कार्याची सुरुवात श्री गणेशच्या पूजनाने केली जाते, कारण त्याला भगवान शिव आणि देवी पार्वतीच्या पुत्र म्हणून पूजित केले जाते. भगवान गणेशाच्या पूजनाने जीवनात येणारी सर्व अडचणी, वाद-विवाद आणि विघ्ने दूर होतात. त्याचबरोबर, गणेश पूजनामुळे आशीर्वाद, सुख-समृद्धी, बंधनमुक्ती, आणि शांतीचा अनुभव होतो.

गणेश पूजनाचे मानसिक फायदे
गणेश पूजनाचा केवळ धार्मिक प्रभाव नाही, तर त्याचे मानसिक फायदे देखील आहेत. गणेश पूजा करत असताना व्यक्तीच्या मनाची शांती आणि स्थिरता प्राप्त होते. गणेश जी सर्व समस्यांचा निवारण करणारा असतो. जो व्यक्ती मनाशी गोड बोलतो, त्याच्या सर्व इच्छांची पूर्ती श्री गणेश करतात. यामुळे व्यक्तीला मानसिक शांती आणि आत्मविश्वास मिळतो.

गणेश पूजनामुळे आंतरिक आनंद प्राप्त होतो. भक्ताचे चित्त गणेशाच्या ध्यानात रमते आणि त्यामुळे त्या व्यक्तीला जीवनातील ताणतणाव, चिंता आणि अवसादापासून मुक्ती मिळते.

गणेश पूजनाचे तत्त्वज्ञान
गणेश पूजनाचे तत्त्वज्ञान इतर देवता पूजनापेक्षा वेगळे आहे. गणेश पूजन म्हणजे जीवनातल्या अडचणी आणि विघ्नांचा नाश करण्याचे वचन आहे. गणेशाचे रूप, त्याची गजानन अवतार, आणि त्याचे चार हात आणि अतिशय बुद्धिमान रूप प्रत्येक भक्तासाठी प्रेरणा आहे. गणेशाची मूर्ती जितकी साधी आणि वज्रनळी असलेली असते, तितकेच त्यात जीवनाची गूढता आहे. गणेश पूजनाच्या माध्यमातून भक्त संकल्प करतो की तो आपल्या जीवनातील अडचणी दूर करण्यासाठी आणि कार्य पूर्ण करण्यासाठी श्री गणेशाच्या कृपेची आवश्यकता आहे.

गणेश पूजनाचे महत्व:

विघ्ननाशक आणि समृद्धीचे स्रोत:
गणेश पूजनामुळे जीवनात येणारे सर्व विघ्न दूर होतात. व्यवसाय, विवाह, शिक्षण, आरोग्य आणि इतर सर्व कार्यांची सुरुवात श्री गणेशाच्या आशीर्वादाने केली जाते. त्यामुळे जीवनात समृद्धी येते.

उदाहरण:
एक विद्यार्थी गणेश पूजन करतो आणि त्याच्या परीक्षेतील सर्व अडचणी दूर होतात. गणेशाच्या आशीर्वादाने त्याला चांगले गुण मिळतात.

धन, ऐश्वर्य आणि सुख-समृद्धीचे दाय:
गणेश पूजनामुळे भक्तांना अन्नधनाची, ऐश्वर्याची आणि सुखाची प्राप्ती होऊ शकते. गणेश जी दरवर्षी एका विशेष दिवसात भक्तांच्या इच्छांची पूर्तता करतात.

उदाहरण:
एक व्यापारी गणेश पूजन करत आहे, त्याला अनेक अडचणी येत आहेत. पूजन केल्यावर, त्याच्या व्यवसायात प्रगती होऊन त्याला वडीलधाऱ्यांचा आशीर्वाद मिळतो.

संकटांना मात देणे:
गणेश पूजनामुळे जीवनातील सर्व संकटांना मात मिळते. ज्या व्यक्तीला जीवातील अडचणींना पार करण्यासाठी कृपेची आवश्यकता असते, त्याच्यासाठी गणेश पूजन अतिशय फलदायी ठरते.

उदाहरण:
एक गृहिणी तिच्या कुटुंबासोबत गणेश पूजन करते, तिला घरातील आर्थिक अडचणी सोडवता येतात आणि तिच्या घरात सुखशांती टिकून राहते.

बुद्धीचा आणि ज्ञानाचा विकास:
गणेश पूजा बुद्धीचे प्रतीक आहे. गणेशाची उपासना केल्याने आपल्याला बुद्धीला धार येते, शंका दूर होतात आणि कार्यांमध्ये स्पष्टता येते. त्याचबरोबर ज्ञानाचा विकास होतो.

उदाहरण:
एक विद्यार्थी गणेश पूजन करतो आणि त्याच्या शालेय अभ्यासात त्याला चांगले परिणाम मिळतात.

गणेश पूजनाच्या विधीचे महत्त्व:

गणेश पूजनाचे विधी अत्यंत महत्वपूर्ण असतात. विधीचे योग्य पालन केल्याने पूजन अधिक प्रभावी ठरते. एक आदर्श गणेश पूजन विधी म्हणजे:

प्रथम: घरातील स्वच्छता आणि गणेश मूर्तीची स्वच्छता करणे.
दुसरे: एकादशवर्णीय व्रत किंवा संकल्प ठेवणे.
तिसरे: गणेश मंत्रांचा जप करणे - 'ॐ गं गणपतये नमः'.
चौथे: फूल, दुर्वा, अक्षता आणि लाडू यांचे अर्पण करणे.
पाचवे: प्रदक्षिणा, भिक्षाटन आणि प्रार्थना करणे.

निष्कर्ष:

गणेश पूजनाचा महत्व केवळ धार्मिक किंवा मानसिकच नाही, तर जीवनातील प्रत्येक क्षेत्रावर त्याचा सकारात्मक प्रभाव पडतो. गणेशाच्या पूजनाद्वारे व्यक्ती आपले सर्व विघ्न, अडचणी, आणि कष्ट दूर करून समृद्धी, सुख-शांती आणि आंतरिक विकास साधतो. गणेश पूजन एक साधा परंतु प्रभावी साधन आहे, ज्याच्या सहाय्याने जीवनातील प्रत्येक समस्या सोडवता येते. गणेश पूजन जीवनातील हर अडचण दूर करत, सुख-समृद्धी आणि शांतीच्या मार्गावर नेते.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-07.01.2025-मंगळवार.
===========================================