१० जानेवारी २०२५ – घोडेमुख जत्रा – मालेवाडी, तालुका – सावंतवाडी-

[Atul Kaviraje]

घोडेमुख जत्रा-मालेवाडी-तालुका-सावंतवाडी-

१० जानेवारी २०२५ – घोडेमुख जत्रा – मालेवाडी, तालुका – सावंतवाडी-

घोडेमुख जत्रा ही एक अत्यंत प्रसिद्ध आणि ऐतिहासिक धार्मिक व सांस्कृतिक परंपरा आहे, जी सावंतवाडी तालुक्यातील मालेवाडी येथील घोडेमुख येथे दरवर्षी १० जानेवारीला आयोजित केली जाते. हि जत्रा स्थानिक समाजामध्ये अत्यंत महत्त्वाची आहे आणि ती भक्तिरसात न्हालेल्या लोकांना एकत्र आणणारी आहे. ह्या जत्रेच्या दिवशी, भक्तगण घोडेमुख मंदिरात जाऊन पूजा, प्रार्थना, कीर्तन आणि भजन करून घोडेमुख देवतेची आराधना करतात. घोडेमुख जत्रेच्या माध्यमातून अनेक भक्त आपापल्या मनातील इच्छा आणि प्रार्थना भगवान घोडेमुखाकडे अर्पण करतात.

घोडेमुख जत्रेचे महत्त्व:

घोडेमुख जत्रा मालेवाडी परिसरातील एक धार्मिक आणि सांस्कृतिक परंपरा आहे. घोडेमुख देवतेच्या दर्शनाने स्थानिक लोकांना आध्यात्मिक शांती मिळते आणि त्यांचा विश्वास दृढ होतो. या जत्रेची महत्ता फक्त धार्मिक नाही, तर सामाजिक आणि सांस्कृतिक देखील आहे. ह्या दिवशी प्रत्येक भक्त एकत्र येऊन आपापले सुख-दुःख आणि समस्या देवतेकडे अर्पण करतात. प्रत्येक भक्ताच्या हृदयातील प्रगती आणि आशीर्वादाची आकांक्षा देवतेच्या चरणांवर ठरते. ह्या दिवशी आयोजित होणारी प्रार्थना, कीर्तन आणि भजन यामुळे भक्तगणांचे मन पवित्र होऊन ते त्यांच्या कुटुंबासाठी, समाजासाठी आणि देशासाठी शुभेच्छा प्रकट करतात.

घोडेमुख देवतेचे ऐतिहासिक व धार्मिक महत्त्व:

घोडेमुख देवतेची पूजा विशेषत: त्या स्थानिक समुदायासाठी अत्यंत महत्त्वाची आहे, जेथे ही जत्रा आयोजित केली जाते. घोडेमुख देवतेला प्रत्यक्षीत एक अत्यंत शक्तिशाली देवते म्हणून मानले जाते. त्याची पूजा शेतकऱ्यांसाठी विशेष असून, हे देवते त्या काळातील शेतकऱ्यांच्या जीवनाचा एक महत्त्वाचा आधार बनले आहेत. मालेवाडी येथील घोडेमुख देवतेच्या दर्शनाने स्थानिक लोकांच्या जीवनातील तणाव आणि संकटे दूर होतात.

इतिहासात असे उल्लेख आले आहेत की, घोडेमुख देवतेची पूजा शेतकऱ्यांच्या बळकटीसाठी आणि त्यांच्या शेतमालाचे संरक्षण करण्यासाठी केली जात होती. त्याचप्रमाणे, देवतेची कृपा आणि आशीर्वाद मिळवण्यासाठी हे जत्रा एक महत्त्वाचा साधन बनली आहे. प्रत्येक जत्रेच्या दिवशी येथे असलेल्या भक्तांच्या संख्येत वृद्धी होणं हे त्या देवतेच्या शक्तीचे आणि महत्त्वाचे प्रतीक आहे.

लघु कविता:-

घोडेमुखाच्या चरणी,
ध्यान लावू शांतीपूर्ण .
आशीर्वाद देवतेचे,
सुखाचा वसा मिळेल  आता.

एकतेचा संदेश,
भक्तांचा विश्वास कायम  होईल.
घोडेमुखाच्या कृपेने,
आपले जीवन यशस्वी होईल.

धार्मिक दृष्टिकोनातून विचार:

घोडेमुख जत्रा ही केवळ एक धार्मिक उत्सव नाही, तर ती समाजातील एकतेचा प्रतीक आहे. ह्या जत्रेचा उद्देश धार्मिक आनंद आणि आत्मिक शांती प्राप्त करणे आहे. त्याचप्रमाणे, देवतेची पूजा लोकांच्या जीवनातील दृषटिकोन, परिश्रम, आणि समर्पण या गोष्टीला महत्त्व देते. भक्तांचे एकत्र येणे आणि पूजा करणे हा एक सामूहिक अनुभव असतो, जो समाजाच्या एकतेला चालना देतो.

यात्रेच्या दिवशी प्रत्येक भक्त घोडेमुख देवतेस प्रतिसाद देऊन त्याच्या जीवनातील अडचणी दूर होवो अशी प्रार्थना करतो. श्रद्धेने, भक्तिमार्गाने, आणि समर्पण भावाने हे साधले जाते. जत्रेच्या दिवशी सर्व समाज एकत्र येतो आणि त्यांची एकता दर्शवली जाते. एकत्र प्रार्थना आणि कीर्तन करून त्यांना मानसिक शांती आणि आनंद मिळतो.

घोडेमुख जत्रेचा सामाजिक महत्त्व:

घोडेमुख जत्रा सामाजिकदृष्ट्या देखील अत्यंत महत्त्वाची आहे. या जत्रेच्या माध्यमातून स्थानिक समुदायामध्ये एकता वाढवली जाते. समाजातील सर्व वर्गातील लोक एकत्र येतात आणि आपल्या भावनांना, समस्या आणि अभिवादनांना देवतेच्या चरणी अर्पण करतात. ह्या उत्सवाने एकत्र येऊन एक दुसऱ्याला मदत करणे, परस्परांमध्ये प्रेम वाढवणे आणि सामाजिक बांधिलकीची भावना तयार होते.

त्याचप्रमाणे, घोडेमुख जत्रेने स्थानिक कलेला, संगीताला आणि नृत्याला पंख दिले आहेत. यामुळे स्थानिक कला, संस्कृती आणि परंपरा जतन होण्यास मदत होते.

निष्कर्ष:

घोडेमुख जत्रा ही एक अत्यंत महत्त्वपूर्ण धार्मिक, सांस्कृतिक आणि सामाजिक उत्सव आहे. ती भक्तिमार्गी एकतेचा प्रतीक आहे आणि त्या ठिकाणच्या लोकांच्या जीवनात एक नवा आनंद आणि सकारात्मकता आणते. प्रत्येक वर्षी आयोजित केली जाणारी घोडेमुख जत्रा, भक्तगणांमध्ये श्रद्धा, विश्वास, आणि भक्ति भावना वाढवते. समाजातील सर्व लोकांनी एकत्र येऊन देवतेच्या आशीर्वादाने जीवनातील अडचणींवर मात केली आहे. जत्रेच्या दिवशी सर्वांनी एकत्र येऊन प्रेम, समर्पण आणि विश्वास यांचे पालन केले पाहिजे, ज्यामुळे समाजात शांती आणि समृद्धीचे वातावरण निर्माण होईल.

जय श्री घोडेमुख देवता!
🙏🌸🎉

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-10.01.2025-शुक्रवार.
===========================================