१० जानेवारी २०२५ – दासगणू महाराज जयंती – गोरटा, जिल्हा-नांदेड-

[Atul Kaviraje]

दासगणू महाराज जयंती-गोरटा-जिल्हा-नांदेड-

१० जानेवारी २०२५ – दासगणू महाराज जयंती – गोरटा, जिल्हा-नांदेड-

दासगणू महाराज यांची जयंती १० जानेवारी रोजी साजरी केली जाते. दासगणू महाराज हे संत ज्ञानेश्वरीचे शिष्य, भक्तिरसिक संत आणि विशेषत: श्रीविठोबाशी असलेले अत्यंत दृढ नाते असलेले एक महत्त्वाचे व्यक्तिमत्व होते. त्यांचा जन्म १८व्या शतकाच्या सुरुवातीस महाराष्ट्रातील नांदेड जिल्ह्यातील गोरटा गावात झाला. त्यांनी आपले जीवन भक्तिरसात न्हालले आणि श्रीविठोबाच्या परम भक्तीचे उदाहरण प्रस्तुत केले.

दासगणू महाराज यांचे जीवनकार्य:
दासगणू महाराज हे एका महान भक्त, संत आणि गायक होते. त्यांचे जीवन श्रीविठोबाशी असलेल्या गहरे प्रेमाने परिपूर्ण होते. ते नेहमी भजन, कीर्तन आणि अभंग रचनांमध्ये मन रमवून भजन विधी करत आणि भक्तांना आध्यात्मिक साधना कशी करावी यावर मार्गदर्शन करत. त्यांची भक्ति आणि साधना अत्यंत पवित्र होती. श्रीविठोबाच्या नामस्मरणावर त्यांचा विश्वास होता आणि त्यांनी नामस्मरणाची महिमा पसरवली.

दासगणू महाराज यांचे जीवन एक साधे, सात्त्विक आणि भक्तिपंथी होते. त्यांनी इतर संतांच्या विचारांशी संबंधित होऊन जीवनातील सत्य आणि आध्यात्मिकता मिळवली. त्यांची महत्ता आणि प्रभाव महाराष्ट्रातील ग्रामीण भागात विशेषत: विठोबाच्या भक्तांच्या मध्यें अत्यधिक होता. त्यांच्या अभंगांची गोडी व आजुबाजूच्या वातावरणात उमटलेली भक्तिपूर्ण गाणी आजही लोकांना प्रेरणा देतात.

दासगणू महाराजांची प्रमुख शिक्षाः
भक्तिरस आणि साधना – दासगणू महाराज यांनी भक्तिरसात न्हाललेले आणि साधनाची गोडीच त्यांना जीवनाची खरी शक्ति मानली. त्यांनी श्रीविठोबाची पूजा केली आणि तीच तत्त्वज्ञान भक्तांमध्ये पसरवली.

नामस्मरणाची महिमा – त्यांनी श्रीविठोबा किंवा आपल्या आराध्य दैवताचे नामस्मरण हे जीवनातील सर्वोत्तम साधन मानले. त्यांचा विश्वास होता की नामस्मरणामुळे आत्मशुद्धता आणि ज्ञानाची प्राप्ती शक्य आहे.

गोपाळकृष्ण आणि भक्तिमार्ग – दासगणू महाराज आपल्या काव्यांनी आणि अभंगांनी समाजात भक्तिमार्गाचे प्रचार केले. त्यांनी भक्तिरसाच्या महत्वावर जोर दिला.

मंत्रजप आणि कीर्तन – मंत्रजप आणि कीर्तनाला जीवनाचा अविभाज्य भाग म्हणून मानले. ते श्रीविठोबाच्या गजरात कीर्तन करत आणि भक्तांना उत्तम मार्ग दाखवत.

दासगणू महाराजांचे योगदान:
दासगणू महाराज यांचे योगदान मराठी संतपरंपरेतील अत्यंत महत्त्वाचे आहे. त्यांचे भजन, अभंग आणि कीर्तन अजूनही महाराष्ट्रातील व विविध भक्तपरंपरेतील महत्वाचे साधन आहेत. त्यांची कविता एक भक्तिमय गोडी घेऊन दिले जाते आणि ती आजही साधक व भक्त यांना एकात्मतेची भावना देते.

त्यांनी "विठोबा" या दैवताच्या भक्तिरसात रमले आणि इतरांना त्या मार्गावर चालण्यासाठी प्रेरित केले. दासगणू महाराज यांचा धार्मिक, सांस्कृतिक आणि आध्यात्मिक वारसा महाराष्ट्राला समृद्ध करून गेलाय. त्यांच्या जयंतीचे आयोजन आजही भक्तिमार्गी एक उत्सव म्हणून साजरा केला जातो.

दासगणू महाराजांची लघु कविता:-

नामाचा गजर, कंठातून आला ,
विठोबा भक्त तुझ्या जवळी  आला।
विठोबा तुझ्या चरणांचा  दास,
साद घालतो , तूच माझा आधार।

दासगणू महाराजांनी 'विठोबा' च्या पवित्र नावाने, त्याच्या चरणांची पूजा आणि त्या साधनांच्या मार्गाने जीवन यशस्वी करण्याचे निर्देश दिले. त्यांचे अभंग जीवनाच्या तणावांतून एक नवा मार्ग दाखवितात.

दासगणू महाराज आणि भक्तिपंथ:
दासगणू महाराज यांचे कार्य, भक्तिरस व साधना साधणारे अत्यंत प्रख्यात आहे. त्यांचे विचार, अभंग, आणि कीर्तन यांचे महत्त्व आजच्या काळातही तितकेच आहे. त्यांनी मराठा राज्याची आणि समृद्ध संस्कृतीची व संस्कारांची मुळे पेरली.

आजही दासगणू महाराज यांच्या विचारांचा प्रभाव महाराष्ट्रातील भक्तांवर, गायकांवर आणि साधकांवर दिसून येतो. त्यांच्या अभंगांतून जीवनाच्या खरी अर्थाची ओळख करुन दिली जाते. त्यांच्याच कार्यातून भक्तांना आत्मा, कर्म आणि धर्माची खरी भूमिका समजावली जाते.

निष्कर्ष:
दासगणू महाराज यांची जयंती हा एक भक्तिपंथी विचारांचा उत्सव आहे, जो आजही लाखो भक्तांना एकजुटीच्या आणि भक्तिरसाच्या मार्गावर चालण्याची प्रेरणा देतो. त्यांच्या कार्यामुळे भक्ति आणि साधनेचा एक नवा मार्ग उघडला आहे. त्यांचा प्रभाव आणि योगदान आजही समाजातील प्रत्येक क्षेत्रात लक्षात घेतला जातो. त्यांच्या जयंतीच्या निमित्ताने त्यांचे कार्य आणि विचार पुन्हा एकदा समाजाला समर्पित करणे अत्यंत आवश्यक आहे.

जय विठोबा, जय दासगणू महाराज!
🙏💫

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-10.01.2025-शुक्रवार.
===========================================