12 जानेवारी, 2025 - स्वामी विवेकानंद जयंती-1

[Atul Kaviraje]

स्वामी विवेकानंद जयंती-

12 जानेवारी, 2025 - स्वामी विवेकानंद जयंती-

स्वामी विवेकानंद यांची जयंती 12 जानेवारी रोजी साजरी केली जाते. स्वामी विवेकानंद हे भारतीय तत्त्वज्ञान, योग आणि आत्मशक्तीच्या महान गुरूंमध्ये एक अग्रगण्य नाव आहे. त्यांचा जीवनप्रवास आणि त्यांचे विचार भारतीय समाजासाठी एक अमूल्य धरोहर आहेत. स्वामी विवेकानंद यांचे विचार आणि कार्य केवळ भारतातच नाही, तर संपूर्ण जगात प्रेरणा देणारे ठरले आहेत.

स्वामी विवेकानंद यांचा जन्म १२ जानेवारी १८६३ रोजी कोलकाता येथे झाला. त्यांच्या जीवनातील सर्वात महत्त्वाचे अंग म्हणजे त्यांनी भारतीय समाजात शिक्षण, आत्मविश्वास, समाज सुधारणा आणि आध्यात्मिक उन्नतीसाठी केलेले कार्य. त्यांनी "उठो, जागो आणि जब तक लक्ष्य प्राप्त न हो, तब तक न रुको" हे प्रसिद्ध वचन दिले, जे आजही लाखो लोकांच्या जीवनात मार्गदर्शक ठरते.

स्वामी विवेकानंद यांचे कार्य:
स्वामी विवेकानंद यांचे जीवन कार्य भारतीय समाजाच्या सर्वांगीण विकासासाठी समर्पित होते. त्यांनी भारतीय संस्कृतीला जगाच्या पातळीवर प्रतिष्ठित केले आणि प्रत्येक भारतीयाला आत्मविश्वास, बळ आणि उत्कृष्टतेची शिकवण दिली. त्यांचे जीवन तत्त्वज्ञान, मानवतावाद, योग आणि आध्यात्मिक जागृती यांचे आदर्श मिश्रण होते. स्वामी विवेकानंद यांच्या शिकवणींनी आजच्या पिढीसाठी महत्त्वपूर्ण मार्गदर्शन दिले.

स्वामी विवेकानंद यांनी शिकवले की आत्मविश्वास आणि त्याग हा जीवनाचा सर्वोत्तम मार्ग आहे. त्यांच्या विचारांमुळे भारतीय समाजाला प्रगतीच्या दिशेने वाटचाल करण्याची प्रेरणा मिळाली. त्यांच्या 'आर्य समाज' आणि 'रामकृष्ण मिशन' या संस्था देखील आजही समाजातील गरिबी, अंधश्रद्धा आणि अशिक्षा दूर करण्यासाठी कार्यरत आहेत.

स्वामी विवेकानंद यांनी १८९३ मध्ये शिकागोच्या विश्व धर्म महासभेत भारताचे व जगाचे प्रतिनिधित्व केले आणि 'आपका भारत' हा विचार जागतिक स्तरावर प्रसारित केला. त्यांच्या ऐतिहासिक भाषणाने पश्चिमी जगतात भारतीय तत्त्वज्ञान आणि धर्माचे महत्त्व उजागर केले.

या दिवसाचे महत्त्व:
स्वामी विवेकानंद जयंती केवळ त्यांचा जन्मोत्सव नाही, तर हा दिवस भारतीय समाजाला त्यांचे आदर्श आणि विचार आत्मसात करण्याची संधी आहे. 12 जानेवारी हा दिवस युवांच्या प्रेरणास्त्रोत म्हणून साजरा केला जातो. स्वामी विवेकानंद यांच्या शिकवणींमुळे अनेक तरुणांनी आत्मविश्वास, कर्तव्य, आणि त्यागाच्या मार्गावर चालायला सुरुवात केली.

स्वामी विवेकानंद यांच्या जयंतीला "युवक दिवस" म्हणून साजरा केला जातो, कारण त्यांनी आपल्या जीवनातील महत्त्वपूर्ण कार्य युवांसाठीच केले. त्यांनी युवा शक्तीला जागृत करून त्यांना समाजाच्या प्रगतीसाठी कार्य करण्याचे प्रेरित केले.

उदाहरण:
स्वामी विवेकानंद यांचे एक वचन अत्यंत प्रसिद्ध आहे: "उठो, जागो आणि जब तक लक्ष्य प्राप्त न हो, तब तक न रुको". या वचनात त्यांनी आपल्याला कधीही थांबू नका, मेहनत करा, आणि तुमचं ध्येय साध्य करा असा संदेश दिला. त्यांचे हे वचन आजही युवकांना प्रेरित करते.

स्वामी विवेकानंद यांनी दिलेल्या "स्वतंत्रता" आणि "आत्मविश्वास" या विचारांनी प्रत्येक भारतीयाला आत्मनिर्भर बनवण्याची प्रेरणा दिली. "तुम्ही एक ठरवा आणि त्याच दिशेने काम करा" असं त्यांचं मार्गदर्शन प्रत्येकाच्या हृदयात ठळकपणे उमठले आहे.

कविता:

स्वामी विवेकानंदांचा मार्ग आहे आत्मविश्वासाचा,
त्यांच्या विचारांनी दिला जीवनाला प्रगतीचा रस्ता।
"उठो, जागो, जब तक लक्ष्य न हो ठीक ,"
या शब्दांनी प्रत्येकाला दिला नवा आकाशाचा ध्यास।

चिंता नाही, फक्त श्रद्धा ठेवा,
स्वपम  तुमचे असो, त्यासाठी प्रयत्न करा।
स्वामी विवेकानंदांनी दिले सत्याचं तत्त्व,
त्यांच्या मार्गाने चालू, जीवनात येईल यश आणि समाधान।

त्यांच्या  शिकवणीने दिली समाजाला दिशा,
शक्तीचा स्रोत आहे त्यांची  प्रेरणा झळ!
त्यांच्या आशीर्वादाने जिंकली प्रत्येक अडचण,
स्वामी विवेकानंदाच्या कृपेने आपल्या जीवनाला मिळाले  वळण!

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-12.01.2025-रविवार.
===========================================