12 जानेवारी, 2025 - राजमाता जिजाबाई भोसले जयंती-

[Atul Kaviraje]

राजमाता जिजाबाई भोसले जयंती-(तारखेप्रमाणे)-

12 जानेवारी, 2025 - राजमाता जिजाबाई भोसले जयंती-

राजमाता जिजाबाई भोसले यांचे जीवन भारतीय इतिहासातील एक महत्वपूर्ण आणि प्रेरणादायी पर्व आहे. त्यांचा जन्म 12 जानेवारी 1598 रोजी झाला आणि त्यांचा जीवनप्रवास समाज, संस्कृती आणि कर्तव्यपालनाच्या उत्तुंग आदर्शाचा प्रतीक बनला. जिजाबाईंच्या महान कार्यामुळे त्यांचा उल्लेख फक्त छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या मातेसोबतच, संपूर्ण भारतीय इतिहासात एक अत्यंत आदरणीय व्यक्तिमत्व म्हणून केला जातो. त्यांची जयंती 12 जानेवारी रोजी साजरी केली जाते, ज्यामुळे त्यांच्या योगदानाचा आणि त्यांच्यावरील समाजाच्या व मातृभूमीच्या प्रेमाचा गौरव केला जातो.

राजमाता जिजाबाई यांचे जीवन कार्य:
राजमाता जिजाबाई भोसले यांच्या जीवनावर एक नजर टाकल्यास, त्यांचे कर्तृत्व केवळ एक आई म्हणूनच नव्हे, तर एक नेत्याच्या रूपात देखील विलक्षण होता. जिजाबाईंच्या जीवनातील एक अत्यंत महत्वाचा टप्पा म्हणजे त्यांची नंतरच्या छत्रपती शिवाजी महाराज यांची निर्मिती. जिजाबाईंच्या उच्च विचारधारेला आणि त्यांच्या शिक्षेला शिवाजी महाराजांनी जीवनभर पालन केले, ज्यामुळे ते एक महान शासक आणि योध्दा बनले.

राजमाता जिजाबाई नेहमीच कर्तव्याची महती सांगत असत. त्यांचा आदर्श असा होता की, एक माणूस जेव्हा आपले कर्तव्य पार करत असतो, तेव्हा त्याला कोणतीही कठीण परिस्थिती थांबवू शकत नाही. त्यांच्या जीवनाचा मुख्य संदेश हा होता की त्याग, समर्पण आणि आपले कर्तव्य पार करत असताना, आपल्यात असलेली शक्ती जागृत केली पाहिजे.

जिजाबाईंनी शिवाजीला फक्त युद्धाचीच कला शिकवली नाही, तर त्यांना समाजसेवेचे महत्व देखील शिकवले. त्यांना नेहमी हे सांगितले की, "लोकांचे भले करण्यासाठी कार्य करा, समाजाच्या हितासाठी युद्ध करा." जिजाबाईंच्या या विचारधारेने शिवाजी महाराजांना एक महान शासक बनवले, ज्यांनी प्रजेसाठी न्याय व सुरक्षेला सर्वोच्च स्थान दिले.

राजमाता जिजाबाई यांचे योगदान:
राजमाता जिजाबाईंनी आपले कर्तव्य फक्त एक माता म्हणूनच नाही, तर एक नेतृत्व करणाऱ्या व्यक्ती म्हणून देखील निभावले. त्यांनी भारतीय समाजाच्या धर्म, परंपरा, संस्कृती आणि मूल्यांची महती कायम राखली. राजमाता जिजाबाईंना शिक्षणाची महती खूप होती आणि त्यांनी त्यावेळच्या सामाजिक परंपरेला विरोध करत आपल्या मुलाच्या शिक्षणावर प्रचंड लक्ष केंद्रित केले.

त्यांच्या योगदानामुळे मराठा साम्राज्याला एक सक्षम, न्यायप्रिय, आणि जनतेच्या भल्यासाठी कार्य करणारी शासकवर्ग मिळाला. राजमाता जिजाबाईंच्या पराक्रमाची आणि शौर्याची गाथा आजही प्रचलित आहे आणि त्यांचा आदर्श आजच्या समाजातील महिलांसाठी प्रेरणादायी आहे.

राजमाता जिजाबाई जयंतीचे महत्त्व:
राजमाता जिजाबाई जयंती ही एक अशी संधी आहे, ज्याद्वारे आपण त्यांच्या कार्याचा, त्यागाचा, आणि समाजाच्या प्रति त्यांच्या प्रेमाचा गौरव करू शकतो. त्यांचा जीवनप्रवास प्रत्येक मराठी माणसाच्या हृदयात गाभलेला आहे. या दिवशी त्यांच्या कार्याची दखल घेत, त्यांचे जीवन आमच्या कर्तव्यातून आणि कार्यातून पुढे आणण्याची प्रेरणा मिळते.

आजच्या दृष्टीने जिजाबाई यांचा आदर्श केवळ मातृत्वाच्या पलीकडे जातो. त्या एक सशक्त नेत्याच्या रूपात देखील जतन केल्या जातात. एक महिला असताना, त्यांनी आपल्या सामर्थ्याचा उपयोग समाजाच्या व राष्ट्राच्या हितासाठी केला. त्यांचा प्रेरणादायी कार्य आम्हाला शिकवते की महिलाही कधीही दुर्बल नाही, त्यांच्याकडे प्रचंड सामर्थ्य असतो, जो समाजाच्या बदलासाठी लागतो.

कविता:

राजमाता जिजाबाईंनी शिकवले,
कर्तव्य निभावणे जीवनाचा मार्ग ठरवले।
स्वाभिमान व प्रेमाने उंचावला माथा ,
शिवाजीला दिले शिक्षण, दिला धैर्याचा विचार।

आईचं प्रेम, मातृत्वाची शुद्धता,
सर्वत्र पसरली जिजाबाईंची महिमा-ध्वजा।
शिवाजीसाठी दिले अनमोल धडे,
शौर्याचा, न्यायाचा अनमोल पाठ ।

जिजाबाईंच्या जीवनात उंचीचा आकार,
आधीचा संघर्ष, आता तो शौर्याचा तारक।
सतत कर्तव्याच्या वळणावर,
जिजाबाईंचा ठसा उमटतो साऱ्यांवर ।

उदाहरण:
राजमाता जिजाबाई यांचे जीवन हे केवळ कर्तव्य आणि समर्पणाचे एक उत्तम उदाहरण आहे. त्यांनी आपले कर्तव्य म्हणून शिवाजीला योग्य मार्गदर्शन केले आणि त्याला संघर्षाच्या आणि विजयाच्या योग्य धर्तीवर ठेवले. जिजाबाईंच्या शौर्याची एक प्रसिद्ध कथा म्हणजे त्यांनी शिवाजीला महाल किल्ल्याचा किल्ला घेण्याची शिकवण दिली आणि त्याच्या मनोबलाला प्रचंड शक्ती दिली.

त्यांच्या जीवनाचा मार्गदर्शन आणि त्यांचे कार्य समाजाच्या सर्व क्षेत्रात आदर्श म्हणून राहीले आहेत. जिजाबाईंचा प्रत्येक कार्यशक्तीचा प्रेरणा आजही सर्वत्र आहे.

राजमाता जिजाबाई भोसले यांचा जीवनप्रवास त्याग, समर्पण, नेतृत्व आणि स्त्री शक्तीचा अनमोल संगम आहे. त्यांच्या कार्यामुळे मराठा साम्राज्याची रचना आणि त्याच्या शौर्याने भारताच्या इतिहासात एक अमिट छाप सोडली आहे. जिजाबाईंच्या जयंतीला साजरे करताना, त्यांच्या कार्याची आणि त्यागाची आठवण ठेवून आपल्याला त्यांच्या आदर्शांचा पालन करण्याची प्रेरणा मिळते.

राजमाता जिजाबाई जयंतीच्या निमित्ताने आपण त्यांच्या कर्तव्यानुसार आपले जीवन घडवू शकतो, तसेच त्यांच्या शिकवणीचा आपल्या कार्यात उपयोग करून एक सशक्त समाजाची निर्मिती करू शकतो.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-12.01.2025-रविवार.
===========================================