पौष पौर्णिमा १३ जानेवारी २०२५-

[Atul Kaviraje]

पौष पौर्णिमा-

पौष पौर्णिमा १३ जानेवारी २०२५-

पौष पौर्णिमेचे महत्त्व

पौष पौर्णिमा हा हिंदू धर्मातील एक अत्यंत महत्त्वाचा दिवस आहे. विशेषत: महाराष्ट्रात आणि दक्षिण भारतात याला मोठ्या श्रद्धेने साजरा करण्यात येतो. पौष महिन्याच्या पौर्णिमेला चंद्राची तेजस्विता अधिक असते, आणि याच दिवशी विशेष धार्मिक कृत्ये, व्रत आणि उपवास ठेवले जातात. धार्मिक दृष्टिकोनातून, या दिवशी स्नान आणि दानाचा अत्यधिक महत्त्व आहे.

पौष पौर्णिमेचे धार्मिक महत्त्व

पौष पौर्णिमा ही पर्वत, नदी व झाडे यांच्या पवित्रतेला मान्यता देणारी तिथी आहे. विशेषत: गंगा स्नानासाठी या दिवशी लाखो भक्त गंगाजलाने स्नान करतात. काही ठिकाणी, गोवर्धन पर्वताच्या पूजनाची परंपरा आहे, तर काही भागात सूर्य देवतेची पूजा केली जाते. या दिवशी साधक, भक्त आणि संत आपल्या आध्यात्मिक उन्नतीसाठी साधना करतात.

भक्तिभाव पूर्ण लघु कविता-

पौष पौर्णिमेच्या पवित्र दिवशी,
पुजेला उभा प्रत्येक, साक्षात या दिवशी।
चंद्राच्या तेजात, शांती साकारते,
आध्यात्मिक उंचीवर, देवता  रात्रभर असते।
ध्यान धारणा, एकाग्रतेत आम्ही जप करू,
पौष पौर्णिमेच्या दिवशी, दान धर्म करू।
पौष पौर्णिमेचे धार्मिक महत्व आणि उदा.

पौष पौर्णिमा या दिवशी स्नान व दानाचे महत्त्व विशद करण्यासाठी एक उदाहरण पाहू. भारताच्या विविध भागात ह्या दिवशी गंगास्नानाची परंपरा आहे. विशेषतः हरिद्वार, काशी, प्रयागराज इत्यादी पवित्र स्थळी भक्तगण गंगा नदीत स्नान करून देवतेच्या कृपेला प्राप्त होण्याची प्रार्थना करतात. याच दिवशी गंगा नदीला कावड चढविण्याची परंपरा आहे, ज्याला महत्त्वपूर्ण धार्मिक कृत्य मानले जाते.

त्याचप्रमाणे, संत तुकाराम आणि संत ज्ञानेश्वर यांचे वचन शंभरो भक्त पाळतात आणि या दिवशी सत्याचा आणि प्रेमाचा मार्ग स्वीकारतात. प्रत्येक भक्ताची श्रद्धा आणि भक्ति याच्या माध्यमातून, या दिवशी जीवनाच्या सर्व क्षेत्रांत शांती आणि आनंद येतो.

निष्कर्ष

पौष पौर्णिमा हे एक अत्यंत महत्त्वपूर्ण व धार्मिक दृषटिकोनातून पवित्र दिवस आहे. याच्या माध्यमातून भक्तात्म्याच्या विकासाची प्रक्रिया सुरू होते, आणि त्या दिवशी निःस्वार्थ दान व साधना करण्याची परंपरा आहे. त्यामुळे हा दिवस केवळ धार्मिक पद्धतीनेच नाही, तर मानसिक आणि आत्मिक उन्नतीसाठी देखील महत्त्वाचा आहे.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-13.01.2025-सोमवार.
===========================================