१३ जानेवारी २०२५ - थापलिंग यात्रा - नामापूर, तालुका आंबेगाव, जिल्हा पुणे-

[Atul Kaviraje]

थापलिंग यात्रा-नामापूर-तालुका-आंबेगाव-जिल्हा-पुणे-

१३ जानेवारी २०२५ - थापलिंग यात्रा - नामापूर, तालुका आंबेगाव, जिल्हा पुणे-

थापलिंग यात्रा – महत्त्व आणि धार्मिक दृष्टिकोन

थापलिंग यात्रा पुणे जिल्ह्यातील आंबेगाव तालुक्यातील नामापूर गावात मोठ्या श्रद्धा आणि भक्तिभावाने साजरी केली जाते. हि यात्रा एक अत्यंत पवित्र धार्मिक परंपरा आहे, जी वर्षांनुवर्षे स्थानिक समाजाला एकत्र आणणारी आहे. थापलिंग देवीच्या पूजेचा आणि तिच्या आशीर्वादाचा भक्तांच्या जीवनावर मोठा प्रभाव पडतो. विशेषतः या यात्रा दरम्यान देवीच्या दर्शनासाठी असलेली भक्तांची गर्दी, त्यांचे प्रार्थनेतील उत्कटता, आणि मनाच्या शांतीच्या प्राप्तीसाठी होणारे व्रत ठेवणे यामुळे ही यात्रा अत्यंत महत्त्वपूर्ण बनते.

थापलिंग देवी हे एक शक्तिशाली रूप मानले जाते, जे दुष्ट शक्तींचा नाश करणारे, भक्तांच्या समस्यांचे निराकरण करणारे आणि आशीर्वाद देणारे मानले जाते. देवीच्या दर्शनासाठी आणि आशीर्वाद मिळवण्यासाठी भक्त एकत्र येतात. यामध्ये भक्तांच्या जीवनातील अडचणींवर मात करण्याचा, सुख-शांती प्राप्त करण्याचा, आणि नैतिक उन्नती साधण्याचा उद्देश असतो.

थापलिंग यात्रा आणि तिचे धार्मिक महत्त्व

थापलिंग यात्रा ही भक्तांच्या श्रद्धेची, समर्पणाची आणि आध्यात्मिकतेची खरी परिभाषा आहे. दरवर्षी १३ जानेवारी रोजी हि यात्रा साजरी केली जाते. यामध्ये भक्त पूजा अर्चना करतात, हवन, कीर्तन आणि विविध धार्मिक कृत्ये पार करतात. या दिवशी त्यांचे जीवन अधिक समृद्ध आणि शांतीपूर्ण होईल अशी भक्तांची प्रार्थना असते. थापलिंग देवीच्या चरणी व्रत ठेवणे म्हणजे आपल्या जीवनातील सर्व वाईट गोष्टी आणि अडचणींना दूर करून चांगले आणि सकारात्मक जीवन जगणे.

देवीच्या दर्शनासाठी आणि आशीर्वादासाठी भक्त एकत्र येतात, जो एक प्रकारे भक्तीभावाने भरलेल्या समूहाच्या रूपात बदलतो. या यात्रेचा मुख्य उद्देश हा आहे की भक्तांची मनोबल वाढवून त्यांना मानसिक शांती, सुख, समृद्धी आणि आशीर्वाद मिळवून देणे. शंकराच्या शक्तीच्या रूपातील थापलिंग देवी सर्व भक्तांना जीवनाच्या प्रत्येक क्षेत्रात आशीर्वाद देतात.

थापलिंग यात्रा आणि सांस्कृतिक महत्त्व

थापलिंग यात्रा केवळ धार्मिक परंपरेचे पालन करत नाही, तर ती एक सांस्कृतिक उत्सव म्हणूनही महत्त्वाची आहे. शिंगवे किंवा नामापूर गावातील स्थानिक कलाकार विविध धार्मिक आणि सांस्कृतिक कार्यक्रम आयोजित करतात. या दिवसाच्या वेळी, भक्त गजरात एकत्र येतात, आणि त्यांचे दिलेले गाणी, भजन, कीर्तन, आणि पारंपरिक नृत्य यांमधून त्यांचे भक्तिभाव दर्शवतात. या सांस्कृतिक कार्यक्रमांनी भक्तांच्या मनात एक नवीन उर्जा भरलेली असते आणि त्यांच्या विश्वासाच्या साक्षात्कारासाठी ही एक अत्यंत महत्त्वाची घटना ठरते.

यात्रेदरम्यान पारंपरिक गाणी, नृत्य, भजन आणि संगीत यामुळे भक्तांच्या धार्मिकतेला एक नवीन आयाम मिळतो. हे केवळ धार्मिक नाही तर सामाजिक परंपरेचे एक महत्त्वपूर्ण अंग बनते. यामध्ये स्थानिक कवी, संगीतकार आणि नर्तक एकत्र येऊन विविध भक्तिरसाने भरलेली सादरीकरणे करतात, ज्यामुळे भक्त एकात्मतेचा अनुभव घेतात.

भक्तिभावपूर्ण लघु कविता-

थापलिंग देवीचे चरण, एक आशेचे ठिकाण,
तिच्या आशीर्वादाने जीवनात मिळते  समाधान।
अडचणी ओसरतात, सर्व दुःख विसरतात
देवीच्या कृपेने सुखाची नांदी सुरू होते ।
व्रत ठेवून भक्त होतो शुद्ध,
थापलिंग मातेच्या आशीर्वादाने, सर्व कामना होईल पूर्ण !

थापलिंग यात्रा आणि समाजातील एकता

थापलिंग यात्रा एक अत्यंत पवित्र धार्मिक आणि सांस्कृतिक उत्सव आहे, ज्यामुळे स्थानिक आणि बाह्य भक्त एकत्र येतात आणि एकमेकांसोबत आपली श्रद्धा व्यक्त करतात. यातून समाजाच्या विविध गटांच्या एकतेची भावना निर्माण होते. प्रत्येक व्रतीचा, प्रत्येक भक्ताचा उद्देश एकच असतो – तो म्हणजे थापलिंग देवीच्या आशीर्वादाची प्राप्ती.

यात्रेच्या दिवशी, स्थानिक समाजातील विविध लोक एकत्र येऊन सामूहिक पूजा अर्चना करतात, भजन, कीर्तन, व्रत ठेवतात आणि सामाजिक उपक्रमांमध्ये सहभागी होतात. यामुळे एकजुटीचा, प्रेमाचा आणि सहकार्याचा भाव अधिक दृढ होतो. स्थानिक आणि बाह्य भक्त एकत्र येऊन कुटुंबाच्या भावना प्रकट करतात, आणि प्रत्येक भक्ताचा विश्वास आणि श्रद्धा देवतेत वाढवतो.

यात्रेदरम्यान, अन्नदान, वस्त्रदान, आणि सार्वजनिक कार्ये यामुळे स्थानिक समाजाची सेवा केली जाते, आणि यामुळे समाजात एकत्रित मदतीची भावना निर्माण होते. हे सर्व एक प्रकारे या यात्रा आणि तिच्या धार्मिक, सांस्कृतिक महत्त्वाचा भाग असतो.

निष्कर्ष

थापलिंग यात्रा ही धार्मिक तसेच सांस्कृतिक महत्त्वाची घटना आहे. या यात्रेच्या माध्यमातून भक्त मानसिक शांती आणि आध्यात्मिक प्रगती साधतात. देवीच्या आशीर्वादाने त्यांचे जीवन समृद्ध होईल अशी त्यांची श्रद्धा असते. या यात्रा दरम्यान, स्थानिक लोक एकत्र येऊन भव्य धार्मिक कार्यक्रमांची साजरी करतात, आणि एकतेची भावना प्रस्थापित करतात. यामध्ये पारंपरिक गाणी, भजन, नृत्य, व्रत आणि सांस्कृतिक कार्यक्रम सामील होतात, ज्यामुळे स्थानिक समाजात प्रेम, सहकार्य आणि समृद्धीची भावना वाढते. थापलिंग यात्रा एक आदर्श धार्मिक आणि सांस्कृतिक उत्सव म्हणून शिंगवे गावाच्या इतिहासात आणि समाजात प्रकट होतो.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-13.01.2025-सोमवार.
===========================================