14 जानेवारी, 2025 - मार्लेश्वर यात्रा - मारळ, जिल्हा रत्नागिरी-

[Atul Kaviraje]

मार्लेश्वर यात्रा-मारळ-जिल्हा-रत्नागिरी-

14 जानेवारी, 2025 - मार्लेश्वर यात्रा - मारळ, जिल्हा रत्नागिरी-

महाराष्ट्रातील भक्तिपंथी महत्त्वपूर्ण स्थळ:

मार्लेश्वर यात्रा ही एक भक्तिपंथी महत्त्वाची यात्रा आहे जी प्रत्येक वर्षी 14 जानेवारीला मोठ्या श्रद्धा आणि भक्तिभावाने साजरी केली जाते. या दिवशी भक्तगण मार्लेश्वर मंदिरात पवित्र स्नान करतात आणि भगवान शिवाची पूजा अर्चना करतात. मार्लेश्वर मंदिर रत्नागिरी जिल्ह्यातील मारळ गावात स्थित आहे आणि या स्थळाला धार्मिक महत्त्व मोठं आहे.

मार्लेश्वर मंदिर हे एक प्राचीन शिवमंदिर आहे आणि अनेक भक्तांसाठी ते एक प्रमुख तीर्थक्षेत्र आहे. मकर संक्रांतीच्या दिवसाला विशेषतः या मंदिरात पूजा व विशेष अनुष्ठान केले जातात. याच दिवशी भक्तगण एकत्र येऊन या पवित्र स्थळाची व्रत करत आपल्या इच्छापूर्तीसाठी प्रार्थना करतात.

मार्लेश्वर मंदिराचे महत्त्व: मार्लेश्वर मंदिर भगवान शिवाचा एक पवित्र मंदिर आहे. या मंदिराच्या परिसरात शांती आणि भक्तिपंथी वातावरण आहे. या मंदिरात दर्शन घेणारे भक्त भगवान शिवाशी संबंधित असलेल्या अनेक किव्हा कथांना ऐकतात. शिवाची पूजा आणि त्याचे भव्य दर्शन भक्तांच्या आध्यात्मिक उन्नतीसाठी अत्यंत महत्त्वपूर्ण मानले जाते. विशेषतः मकर संक्रांतीला या मंदिरात असलेल्या विशेष पूजा आणि अनुष्ठानांचे महत्त्व आहे.

उदाहरण - भक्तिपंथी महत्त्व: मार्लेश्वर यात्रा आणि तीर्थक्षेत्र श्रद्धेय आणि पुण्यकारी असले तरी त्याचप्रमाणे ते आत्मसुधारणेचे एक साधन देखील ठरते. भगवान शिवाच्या पूजा आणि प्रार्थनेमुळे जीवनात शांती, समृद्धी आणि सकारात्मकता येते, हे भक्तांना अनुभवता येते. तिथे असलेल्या शांतीपूर्ण वातावरणात साधक किंवा भक्त केवळ पाप नष्ट करून दिव्य शक्तीच्या आशीर्वादाने पुढे वाढतो.

लघु कविता - मार्लेश्वर यात्रेवर आधारित:-

मार्लेश्वराच्या मंदीरात उभा प्रत्येक भक्त,
शिवाच्या चरणी प्रेम आणि भक्तिभाव व्यक्त।
सूर्याची किरणे पिंडीवर पडतात ,
शिवदर्शनाने हृदयाच्या  तारा उजळतात ।

दर्शन घेताच आत्मा होतो पवित्र,
भगवान शिवाच्या चरणी भक्तीचा गंध ।
मकर संक्रांतीच्या दिवशी, मनापासून प्रार्थना,
मार्लेश्वराच्या आशीर्वादाने होईल जीवन सोप्पं।

अर्थ: मार्लेश्वर यात्रा म्हणजे भगवान शिवाचे पवित्र दर्शन आणि भक्तिभावाने केलेली पूजा. या दिवशी मंदिराच्या परिसरात उपस्थित भक्तगण एका असामान्य आध्यात्मिक अनुभवातून जातात, आणि त्यांच्या जीवनातील अडचणी नष्ट होऊन शांती व समृद्धी प्राप्त होण्याची तीव्र इच्छा व्यक्त करतात. शिवाची पूजा, त्याच्या चरणांची वंदना आणि भक्तिभाव हे सर्व गोष्टी एकत्र करून, मनुष्य आपल्या आत्म्याला शुद्ध करण्यासाठी एक उत्तम मार्ग पावतो.

मार्लेश्वर यात्रा व तिचा भक्तिपंथी संदेश: मार्लेश्वर यात्रा केवळ धार्मिक कार्य नाही, तर ती एक आध्यात्मिक अनुभव आहे जी आत्मा आणि इंद्रियांना शांतता आणि समाधान देते. या यात्रेद्वारे, प्रत्येक भक्त शिवाची शरण घेऊन त्याच्याकडून आशीर्वाद घेतो आणि त्याच्या जीवनातील अवघड प्रसंगांवर मात करण्यासाठी त्याच्यावर विश्वास ठेवतो.

या दिवशी मंदिरातील पवित्र वातावरण आणि पूजा प्रथांमध्ये भक्त गोडी गोड शांती आणि आध्यात्मिक उन्नतीची प्राप्ती करतात. याशिवाय, मकर संक्रांतीच्या दिवशी केलेली प्रार्थना जणू एक नवीन आरंभ म्हणून मानली जाते, ज्यामुळे भक्त आपल्या जीवनात नवीन दिशा मिळवतो.

विवेचन: मार्लेश्वर यात्रा आणि त्याचे धार्मिक महत्त्व एकमेकांशी निगडित आहेत. प्रत्येक वर्षी या दिवशी लाखो भक्त मार्लेश्वर मंदिरात एकत्र येतात आणि या पवित्र स्थळी शिवाची पूजा करतात. याशिवाय, यामध्ये विविध आध्यात्मिक, भक्तिपंथी आणि सामाजिक दृषटिकोन आहेत. मकर संक्रांतीच्या दिवशी सर्वांचे मन एकत्र करून जीवनातील पाप, दु:ख आणि अंधकार दूर होण्याची कल्पना व्यक्त केली जाते.

यात्रा केल्यामुळे शरीर आणि मनाच्या शुद्धतेसाठी मदतीचा एक महत्त्वपूर्ण साधन मिळतो. शिवाच्या चरणांची शरण घेतल्याने जीवनात आनंद, शांती आणि सुख मिळवता येतो, हे या यात्रेचे मुख्य उद्दिष्ट आहे.

मार्लेश्वर यात्रा हा एक पर्व आहे, जो भक्तिभाव आणि शांतीचा संदेश देतो.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-14.01.2025-मंगळवार.
===========================================