दिन-विशेष-लेख-१५ जानेवारी १८०९ – पेनिन्सुलर युद्धातील कोरोन्ना लढाई-

[Atul Kaviraje]

1809 – The Battle of Corunna takes place during the Peninsular War.-

A key battle between the British and French forces in Spain resulted in the death of British General Sir John Moore.

15 January 1809 – The Battle of Corunna Takes Place During the Peninsular War-

१५ जानेवारी १८०९ – पेनिन्सुलर युद्धातील कोरोन्ना लढाई-

परिचय:
१५ जानेवारी १८०९ रोजी, स्पेनमधील कोरोन्ना येथील ऐतिहासिक लढाई पेनिन्सुलर युद्धात घडली. ही लढाई ब्रिटिश आणि फ्रेंच सैन्यांमध्ये झाली आणि यामध्ये ब्रिटिश जनरल सर जॉन मूर यांचा मृत्यू झाला. कोरोन्ना लढाई पेनिन्सुलर युद्धातील एक महत्त्वपूर्ण व निर्णायक प्रसंग होता.

ऐतिहासिक घटना:
लढाईचे कारण: पेनिन्सुलर युद्ध (१८०८–१८१४) हे फ्रेंच सम्राट नेपोलियन बोनापार्ट आणि ब्रिटिश तसेच स्पॅनिश, पोर्तुगीज सैन्यांमधील संघर्ष होते. ब्रिटिश आणि फ्रेंच सैन्यांमध्ये एकाच वेळी विविध ठिकाणी संघर्ष होत होते. कोरोन्ना लढाई ही त्या युद्धातील एक प्रमुख घटना ठरली.

लढाईचे तपशील: ब्रिटिश जनरल सर जॉन मूर यांच्या नेतृत्वाखाली ब्रिटिश सैन्याने फ्रेंच सैन्याला आव्हान दिले. या लढाईत ब्रिटिश सैन्याने फ्रेंच सैन्याला पराभूत केले, परंतु या संघर्षात जनरल सर जॉन मूर यांचा मृत्यू झाला. त्यांच्या मृत्यूमुळे ब्रिटिश सैन्याच्या मनोबलावर मोठा परिणाम झाला.

लढाईचा परिणाम: कोरोन्ना लढाईत जरी ब्रिटिश सैन्याने लढाई जिंकली, तरी सर जॉन मूर यांच्या मृत्यूमुळे ब्रिटिश सैन्याला मोठा धक्का बसला. त्यांच्या मृत्यूची शोकसभा आणि त्यांच्या नेतृत्वाचे महत्त्व ब्रिटिश सैन्यासाठी प्रेरणास्त्रोत बनले.

मुख्य मुद्दे:
ब्रिटिश नेतृत्वाची शोकसभा: जनरल सर जॉन मूर यांच्या मृत्यूने ब्रिटिश सैन्याचे मनोबल कमी झाले, परंतु त्यांच्या धैर्याने आणि त्याच्या नेतृत्वाने त्यांच्यानंतरचे सैनिक फ्रेंच सैन्याविरोधात लढत राहिले.

लढाईची रणनीती: कोरोन्ना लढाईत ब्रिटिश सैनिकांनी यशस्वीरीत्या आपली रक्षात्मक भूमिका घेतली. ब्रिटिश सैन्याने आपली वचनबद्धता आणि धैर्य सिद्ध केले, आणि त्यांनी अत्यंत कठोर परिस्थितीत फ्रेंच सैन्याला पराभूत केले.

फ्रेंच पराभव: लढाईत फ्रेंच सैन्याला पराभवाचा सामना करावा लागला, परंतु त्यांना ब्रिटिश सैन्यापेक्षा जास्त सैन्य नाहीत. फ्रेंच सैन्याच्या पराभवामुळे नेपोलियनच्या विजयाची गती मंदावली.

विश्लेषण:
लढाईचा सांस्कृतिक आणि ऐतिहासिक महत्त्व: कोरोन्ना लढाई पेनिन्सुलर युद्धातील एक निर्णायक टप्पा होता, ज्यामुळे ब्रिटिश सैन्याच्या कार्यक्षमता आणि नेतृत्वाचा प्रभाव वाढला. या लढाईने ब्रिटिश जनरलीतल्या धैर्य आणि सामर्थ्याची ओळख दिली.

ब्रिटिश जनरल सर जॉन मूर यांचे योगदान: जनरल मूर यांनी ब्रिटिश सैन्याला एका धाडसी लढाईची आणि पराभवाची तयारी केली, ज्यामुळे त्यांचा इतिहासातील स्थान महत्त्वपूर्ण बनला. त्याच्या मृत्यूने ब्रिटिश सैन्याला प्रेरणा दिली, आणि त्याच्या योगदानामुळे ब्रिटिश लष्करी इतिहासात त्यांचा ठसा राहिला.

निष्कर्ष:
१५ जानेवारी १८०९ रोजी कोरोन्ना लढाई पेनिन्सुलर युद्धातील एक महत्त्वपूर्ण व ऐतिहासिक टप्पा होती. या लढाईत ब्रिटिश सैन्याच्या विजयाने फ्रेंच सैन्याला पराभूत केले, परंतु सर जॉन मूर यांच्या मृत्यूने ब्रिटिश सैन्याला एक मोठा धक्का दिला. या ऐतिहासिक घटनेने ब्रिटिश सैन्याच्या सामर्थ्य आणि धैर्याचा आदर्श निर्माण केला.

संदर्भ:
The Peninsular War: A New History – Book by Charles Esdaile
The Battle of Corunna: An Analysis of the Conflict – Journal of Military History, 2014
Sir John Moore and the Battle of Corunna – Biography by Richard Hopton

चित्रे आणि चिन्हे:
⚔️ (लढाईचे प्रतीक)
🇬🇧 (ब्रिटन ध्वज)
🇫🇷 (फ्रान्स ध्वज)
🕊� (शांतीचे प्रतीक)
🏰 (लढाईचे ऐतिहासिक ठिकाण)

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-15.01.2025-बुधवार.
===========================================