१६ जानेवारी २०२५ - धर्मवीर छत्रपती संभाजी महाराज राज्याभिषेक दिन-

[Atul Kaviraje]

धर्मवीर छत्रपती संभाजी महाराज राज्याभिषेक दिन-

१६ जानेवारी २०२५ - धर्मवीर छत्रपती संभाजी महाराज राज्याभिषेक दिन-

धर्मवीर छत्रपती संभाजी महाराज हे मराठा साम्राज्याचे दुसरे छत्रपती होते, ज्यांनी आपल्या शौर्य, धैर्य आणि निस्सीम समर्पणाने भारताच्या इतिहासात एक अमिट ठसा सोडला. त्यांचा राज्याभिषेक १६ जानेवारी १६७४ रोजी झाला होता, आणि त्यानंतर त्यांनी मराठा साम्राज्याच्या विस्तारासाठी अनमोल योगदान दिले. त्यांची पुण्यतिथी आणि राज्याभिषेक दिन हे एक अभिमानास्पद व ऐतिहासिक दिवस आहे, ज्याचा महत्त्व सर्व भारतीय इतिहासप्रेमींनी मानला आहे.

धर्मवीर छत्रपती संभाजी महाराज यांचे जीवनकार्य-

धर्मवीर छत्रपती संभाजी महाराज यांचा जन्म १४५४ मध्ये झाला. ते छत्रपती शिवाजी महाराज आणि राणी सईबाई यांचे ज्येष्ठ पुत्र होते. त्यांचे जीवन बहुआयामी आणि संघर्षमय होते. संभाजी महाराज यांची कार्यशक्ती, नेतृत्व क्षमता आणि कर्तव्यपालन यामुळेच ते 'धर्मवीर' म्हणून प्रसिद्ध झाले.

संभाजी महाराजांचे शिक्षण त्यांच्याच पिताकडून झाले होते. तसेच, शिवाजी महाराजांनी त्यांना युद्धकला, प्रशासन आणि तंत्रज्ञानाची गोडी लावली होती. संभाजी महाराजांच्या राज्याभिषेकानंतर त्यांनी आपल्या प्रजेसाठी उत्कृष्ट शासक म्हणून कार्य केले आणि मराठा साम्राज्याचे संरक्षण व विस्तार केले.

त्यांच्या राज्याभिषेकाच्या १६ जानेवारी १६७४ रोजी, संभाजी महाराजांनी महाराष्ट्राच्या प्रगतीसाठी तसेच सम्राज्याच्या स्वातंत्र्याला कायम ठेवण्यासाठी आपले कर्तव्य निष्ठेने पार केले. त्यांनी साम्राज्याच्या सैन्याला जिंकण्यासाठी वेगवेगळ्या धोरणांचा अवलंब केला आणि विविध युद्धांत शौर्याची गाथा घडवली.

संभाजी महाराज हे अत्यंत साहसी, बुद्धिमान, आणि शक्तिशाली शासक होते. त्यांच्या शासन काळात, त्यांना अनेक आव्हानांचा सामना करावा लागला. पण त्याच्या कठोर शौर्यामुळे त्यांना "धर्मवीर" म्हणून ओळखले गेले. संभाजी महाराजांच्या राज्यात कायदेकानूनांची कडक अंमलबजावणी, धर्माच्या नामावर अत्याचारांचा विरोध, आणि विविध युद्धांमध्ये अडचणींसोबत सामना करण्याचे धैर्य दिसून आले.

या दिवसाचे महत्त्व-

१६ जानेवारी १६७४ चा दिवस मराठा साम्राज्याच्या इतिहासात सुवर्णाक्षरांनी लिहिला गेलेला दिवस आहे. धर्मवीर छत्रपती संभाजी महाराजांचा राज्याभिषेक त्याकाळी मराठा साम्राज्याच्या भविष्याच्या दृष्टीने अत्यंत महत्त्वपूर्ण ठरला. या दिवशी संभाजी महाराजांनी राज्यव्यवस्थेचे तंत्र, धर्मनिरपेक्षता, आणि स्वातंत्र्यप्रेम यांचे प्रतीक म्हणून आपली शपथ घेतली.

संभाजी महाराजांचे राज्याभिषेक हे त्यांची महानता आणि त्यांचा कर्तव्यपालनाचा दृषटिकोन दर्शवते. हे एक पिढीनंतर पिढीचे शौर्य आणि समर्पणाची गाथा आहे. आज या दिवशी, प्रत्येक मराठा आणि भारतीय नागरिकांना छत्रपती संभाजी महाराज यांच्या कार्याचे महत्त्व लक्षात ठेवण्याची आवश्यकता आहे.

उदाहरण आणि विचार-

धर्मवीर छत्रपती संभाजी महाराज यांची जीवनगाथा केवळ शौर्याची नाही, तर त्यात नेतृत्वाची आणि रणनीतीचीही उत्कृष्टता आहे. त्यांनी आपल्या देशाच्या स्वातंत्र्याचे रक्षण करण्यासाठी अनेक लढाया लढल्या. त्यांच्या काळात अफगाण, मुघल, आणि इंग्रज यांच्याशी युद्धे होती, पण ते आपल्या सम्राज्याचे संरक्षण करण्यासाठी डटे राहिले.

संभाजी महाराज यांचा शासन कालावधी हा अवघड परिस्थितींमध्येही मराठा साम्राज्याच्या शौर्य आणि स्वातंत्र्याचे प्रतीक बनला. त्यांचा संघर्ष आणि पराक्रम आजच्या पिढीला एक आदर्श देतो. स्वातंत्र्यप्रेम आणि धैर्य यांची गाथा प्रत्येकाने शिकायला हवी.

लघु कविता-

धर्मवीर छत्रपती संभाजी महाराज,
तुमचं  शौर्य, बलिदान अपार,
प्रजेसाठी दिला नवा मार्ग,
तुम्ही होतात, समाजाचे प्रकाश.

धैर्य, साहस आणि कर्तव्याची गाथा,
तुम्ही लढलात , प्राण तळहाती घेऊन ,
राज्याभिषेकाचा दिवस आला आज ,
तुमचे नाव महान झाले आज .

अर्थ:
संभाजी महाराजांचे जीवनकार्य एक प्रेरणादायक गाथा आहे. त्यांच्या शौर्याने, त्यागाने, आणि स्वातंत्र्यप्रेमाने त्यांनी केवळ मराठा साम्राज्याला नवसंजीवनी दिली नाही, तर त्यांचा आदर्श आजही समृद्ध आहे. त्यांच्या राज्याभिषेक दिवसाचे महत्त्व हे त्याच्या कार्याच्या शौर्य व शिस्तीवर आधारित आहे.

निष्कर्ष:
धर्मवीर छत्रपती संभाजी महाराज यांच्या राज्याभिषेक दिनी आपण त्यांच्या योगदानाचे स्मरण करतो आणि त्यांच्या कार्याची महानता स्वीकारतो. त्यांचे जीवन हे शौर्य, नेतृत्व, आणि समर्पणाचा प्रतीक आहे. या दिवशी, प्रत्येक मराठ्याला त्याच्या पराक्रमाने आणि नेतृत्वाने प्रेरित होण्याची आवश्यकता आहे, कारण त्याचे कार्य आणि त्याच्यामुळे मिळवलेले साम्राज्य आजही भारताच्या इतिहासात एक अनमोल ठसा आहे.

धर्मवीर छत्रपती संभाजी महाराज यांना शतशः नमन !

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-16.01.2025-गुरुवार.
===========================================