संकष्टी चतुर्थी – 17 जानेवारी, 2025-

[Atul Kaviraje]

संकष्टी चतुर्थी-

संकष्टी चतुर्थी – 17 जानेवारी, 2025-

संकष्टी चतुर्थी ही हिंदू धर्मातील एक महत्त्वपूर्ण व्रत आहे, जी प्रत्येक महिन्याच्या कृष्ण पक्षातील चतुर्थीला साजरी केली जाते. या दिवशी विशेषत: भगवान गणेशाची पूजा केली जाते आणि आपल्या जीवनातील सर्व दुख: आणि अडचणी दूर होऊन आनंद व समृद्धी प्राप्त होवो अशी प्रार्थना केली जाते. गणेश भगवानांचा आशीर्वाद मिळवण्यासाठी भक्त मोठ्या श्रद्धेने या दिवशी व्रत ठेवतात.

संकष्टी चतुर्थीचे महत्त्व:
संकष्टी चतुर्थीचे महत्त्व अत्यंत प्राचीन आहे. हा दिवस विशेषतः गणेश भक्तांसाठी उपास्य आहे. "संकष्टी" म्हणजेच "संकटाचा नाश करणारा" आणि चतुर्थी म्हणजे चौथा दिवस. यामुळे संकष्टी चतुर्थी म्हणजेच संकटांना दूर करणारा गणेशाचा व्रत दिन. या दिवशी उपास्य देवता गणेशजींची पूजा केल्याने आयुष्यातील सर्व समस्या आणि संकटे नष्ट होतात. ह्या व्रताचा उद्देश म्हणजे व्रतधारकाने आपले सर्व पाप नष्ट करून मानसिक शांती आणि समृद्धी मिळवणे.

संकष्टी चतुर्थीला महत्त्व:
संकष्टी चतुर्थीला विशेषत: भक्त गणेश पूजन करतात. यानंतर विविध व्रत, उपवासी तसेच आरतीचे आयोजन केले जाते. विशेषतः महिलांसाठी हा व्रत अत्यंत महत्वाचा मानला जातो. महिलांनी संकष्टी चतुर्थीला व्रत केल्यास घरातील सर्व समस्यांचा निवारण होतो आणि घरात सुख-शांती राहते. घरातील सुख-संपत्ती वाढवण्यासाठी आणि आरोग्याच्या दृष्टीनेही ह्या दिवशी व्रताची महती खूप आहे.

संकष्टी चतुर्थीची पूजा विधी:
संकष्टी चतुर्थीच्या दिवशी पहाटे उठून, स्नान व शुद्धीकरण करून, गणेश भगवानाची पूजा केली जाते. या दिवशी विशेषत: मोदक, लाडू किंवा इतर प्रिय पदार्थ गणेशजींना अर्पण केले जातात. व्रत करणाऱ्याने उपवासी राहून एकाग्रतेने ध्यान केले पाहिजे आणि गणेशजीचे मंत्र जपले पाहिजे.

संकष्टी चतुर्थीवरील एक लघु कविता:

संकष्टी चतुर्थी आली, गणेशाची महिमा मोठी,
संकटांचा नाश करायला, भक्तांना मिळाली शक्ती ।
मोदकांचा गोड वास , सुग्रास भोजनाचा थाट,
घरात सुख, समृद्धीच्या पावलांची सुंदर वाट ।
व्रत करा आणि ध्यान साधा, जीवनातील संकटं दूर करा,
गणेशाच्या आशीर्वादाने जीवन सजतं। 🌸🙏

संकष्टी चतुर्थीचे सांस्कृतिक आणि धार्मिक दृष्टिकोन:

संकष्टी चतुर्थी केवळ धार्मिक व्रतच नाही, तर ती एक सांस्कृतिक परंपरा देखील आहे. ही परंपरा नवा उत्साह, नवीन ऊर्जा आणि नवा विश्वास जीवनात घेऊन येते. या दिवशी लोक पारंपरिक गीतं गातात, भक्तिमय माहौल निर्माण करतात आणि एकमेकांना शुभेच्छा देतात. हा दिवस जीवनातील सर्व अडचणींवर मात करण्यासाठी एक बळकटी देणारा ठरतो.

गणेश व्रत आणि पूजा याच्या माध्यमातून आपल्या जीवनात निराशा, दुःख आणि संकटांची स्थिती बदलून आशेचा आणि सकारात्मकतेचा संदेश मिळवता येतो. संकष्टी चतुर्थी विशेषतः मानसिक शांती, ताजगी, सकारात्मक उर्जा आणि आंतरिक संतुलन साधण्याचा एक महत्त्वपूर्ण दिवस मानला जातो.

उपसंहार:
संकष्टी चतुर्थीला श्रद्धा आणि विश्वासाने व्रत केल्याने आपल्या जीवनातील सर्व संकटांचा नाश होतो, आणि यामुळे आपल्या घरात आनंद, सुख, समृद्धी आणि शांतीचे वातावरण निर्माण होते. गणेश भगवान हे सुख-समृद्धीचे दाता आहेत आणि त्यांच्या पूजेने व्रतधारकाला पापक्षय, शांती व समृद्धी मिळते.

शुभ संकष्टी चतुर्थी! 🙏✨

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-17.01.2025-शुक्रवार.
===========================================