दिन-विशेष-लेख-१९ जानेवारी, १८३९ – पहिला अफू युद्ध सुरू झाल-ब्रिटन आणि चीन यामधील

[Atul Kaviraje]

1839 – The first Opium War begins between Britain and China.-

The war started as a conflict over the opium trade and its impact on China, eventually leading to the Treaty of Nanking in 1842.

१९ जानेवारी, १८३९ – पहिला अफू युद्ध सुरू झाला (The First Opium War Begins) – ब्रिटन आणि चीन यामधील संघर्ष-

महत्त्वपूर्ण ऐतिहासिक घटना: १९ जानेवारी १८३९ रोजी ब्रिटन आणि चीन यामधील पहिला अफू युद्ध सुरू झाला. हा युद्ध मुख्यत: अफू व्यापारावरून झाला, ज्यामुळे चीनमध्ये सामाजिक आणि आर्थिक समस्यांचा सामना करावा लागला. या युद्धाचा शेवट नँकिंग करार (Treaty of Nanking) द्वारे झाला, जो १८४२ मध्ये झाला.

परिचय (Introduction):
पहिला अफू युद्ध हा ऐतिहासिक महत्त्वाचा संघर्ष होता, जो ब्रिटन आणि चीन यामधील अफूच्या व्यापारावर आधारित होता. ब्रिटनने अफू चीनमध्ये विकण्यास सुरूवात केली, ज्यामुळे चीनमधील सामाजिक आणि आर्थिक आरोग्यावर परिणाम झाला. चीनने यावर प्रतिबंध घातला, तर ब्रिटनने त्यास विरोध केला आणि परिणामी १८३९ मध्ये हे युद्ध सुरू झाले. या युद्धाने चायना आणि ब्रिटन यांच्यातील संबंधात एक महत्त्वपूर्ण वळण घेतले.

मुख्य मुद्दे (Main Points):

युद्धाची कारणे:

अफू व्यापार: ब्रिटनने चीनमध्ये अफू विक्री सुरू केली होती. हा अफू चीनमध्ये मोठ्या प्रमाणावर विकला जात होता, जो चीनच्या समाजात वाईट परिणाम करीत होता. चीनमधील लोक अफूच्या आहारी जाऊन समाजात असंतोष निर्माण झाला.
चीन सरकारचा विरोध: चीनने अफू व्यापारावर बंदी घालण्याचा निर्णय घेतला, जो ब्रिटनला मान्य नव्हता. यामुळे ब्रिटनने चीनच्या सरकारविरुद्ध युद्धाची घोषणा केली.

युद्धाची सुरुवात:

युद्धाने १९ जानेवारी १८३९ रोजी चीनमधील कुआंगझोउ (Guangzhou) शहरात सुरुवात केली. ब्रिटिश सैन्याने चीनच्या सैन्याविरुद्ध हल्ला केला, आणि लवकरच युद्ध युद्धक्षेत्रात फैलावले.

युद्धातील घटनाक्रम:

युद्धाने दीर्घकाळ चालू ठेवला, आणि ब्रिटनने आधुनिक युद्धशास्त्र, नौदलाची प्रगती आणि युद्ध तंत्रज्ञानाचा वापर केला.
ब्रिटनने चीनवरील अधिक दबाव निर्माण केला आणि चायनीज सैन्य खूप कमकुवत होते, त्यामुळे युद्धात ब्रिटनला यश मिळाले.

नँकिंग करार (Treaty of Nanking):

युद्धाच्या शेवटी, १८४२ मध्ये नँकिंग करार झाला. हा करार ब्रिटनच्या बाजूने पूर्ण झाला आणि यामध्ये चीनला ब्रिटनच्या अटी मान्य कराव्या लागल्या.
या करारात चीनने हांगकाँग ब्रिटनला द्यायला सहमती दर्शवली, तसेच अफू व्यापाराला चीनमध्ये कायदेशीर करावं लागले.

महत्वपूर्ण परिणाम:

चीनवरील ब्रिटनचा प्रभाव: नँकिंग करारानंतर ब्रिटनला चीनमध्ये व्यापाराची अधिक सुलभता मिळाली.
चीनमधील संघर्ष: अफू युद्धामुळे चीनमध्ये असंतोष वाढला आणि यामुळे पुढे टायपिंग बंड व बॉक्सर्स बंड सारख्या संघर्षांना सुरुवात झाली.

संदर्भ (References):
"The Opium Wars: The Addiction of One Empire and the Corruption of Another" - W. Travis Hanes III and Frank Sanello
"The Opium War: Drugs, Dreams, and the Making of Modern China" - Julia Lovell
"China: A History" - John Keay

चित्र आणि प्रतीक (Pictures and Symbols):
⚔️ अफू युद्धातील चित्र
🇨🇳 चीनचे झार आणि ब्रिटनचे ध्वज
🚢 ब्रिटिश युद्धनौका
🏯 चायना आणि ब्रिटनमधील व्यापाराचे चित्र
📜 नँकिंग करारावर सह्या करणे
💰 अफू व्यापाराच्या पैशाचे प्रतीक

निष्कर्ष (Conclusion):
पहिला अफू युद्ध १८३९ मध्ये सुरू झाला आणि ब्रिटन आणि चीन यांमध्ये एक ऐतिहासिक संघर्ष निर्माण झाला. हा युद्ध अफू व्यापाराच्या कारणांमुळे होता, ज्यामुळे चीनमधील समाजिक आणि आर्थिक समस्या वाढल्या. नँकिंग करार झाल्यानंतर चीन आणि ब्रिटन यांमध्ये असंतोष आणि बदलाच्या काळाची सुरुवात झाली. ब्रिटनने युद्धाच्या माध्यमातून चीनच्या अंतर्गत प्रशासनावर प्रभाव निर्माण केला, ज्यामुळे चीनमधील पुढील संघर्षाचे दरवाजे खुले झाले.


--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-19.01.2025-रविवार.
===========================================