दिन-विशेष-लेख-२० जानेवारी, १८०१ – अमेरिकेतील पहिली राष्ट्रपती निवडणूक हाऊस ऑफ

[Atul Kaviraje]

1801 – The United States' first presidential election by the House of Representatives.-

The election of Thomas Jefferson as president was decided by the House of Representatives after a tie in the electoral vote with Aaron Burr.

२० जानेवारी, १८०१ – अमेरिकेतील पहिली राष्ट्रपती निवडणूक हाऊस ऑफ रिप्रेझेंटेटिव्हद्वारे-

महत्त्वपूर्ण ऐतिहासिक घटना: २० जानेवारी १८०१ रोजी अमेरिकेतील पहिली राष्ट्रपती निवडणूक हाऊस ऑफ रिप्रेझेंटेटिव्हद्वारे घेण्यात आली. या निवडणुकीमध्ये थॉमस जेफरसन यांचा विजय झाला, परंतु या निवडणुकीमध्ये इलेक्टोरल व्होटमध्ये समभूत असलेल्या आरोन बूर यांच्याशी बरोबरी झाल्यानंतर हाऊस ऑफ रिप्रेझेंटेटिव्हने राष्ट्रपतीची निवड केली.

परिचय (Introduction):
अमेरिकेतील पहिली राष्ट्रपती निवडणूक १८०० मध्ये झाली होती. या निवडणुकीचा परिणाम अत्यंत महत्त्वाचा होता कारण त्यात अत्यंत गडबड निर्माण झाली. दोन्ही प्रमुख उमेदवार – थॉमस जेफरसन आणि आरोन बूर यांना समान इलेक्टोरल मत प्राप्त झाले, परिणामी निवडणूक निर्णयार्थ हाऊस ऑफ रिप्रेझेंटेटिव्हकडे नेली गेली. हाऊस ऑफ रिप्रेझेंटेटिव्हने थॉमस जेफरसन यांना राष्ट्रपती म्हणून निवडले, जे अमेरिकेच्या इतिहासातील राजकीय उलथापालथ दाखवणारे ठरले.

मुख्य मुद्दे (Main Points):

थॉमस जेफरसन आणि आरोन बूर:

थॉमस जेफरसन, जे लोकशाही पक्षाचे एक महत्त्वाचे सदस्य होते, हे अमेरिकेचे तिसरे राष्ट्रपती ठरले.
त्यांचे प्रमुख प्रतिस्पर्धी आरोन बूर, जे अलायड पार्टीचे सदस्य होते, त्यांच्याशी एक मतांची बरोबरी झाल्यामुळे निवडणुकीची परिस्थिती अत्यंत गडबड झाली.

इलेक्टोरल मतांतील बरोबरी:

दोन्ही उमेदवारांना इलेक्टोरल मतांमध्ये ७३-७३ मत मिळाले, जे मतांची बरोबरी दर्शवते. या स्थितीत निर्णय घेण्यासाठी हाऊस ऑफ रिप्रेझेंटेटिव्हने त्वरित हस्तक्षेप केला.

हाऊस ऑफ रिप्रेझेंटेटिव्हचा निर्णय:

या बरोबरीनंतर हाऊस ऑफ रिप्रेझेंटेटिव्हच्या सदस्यांनी १०४ वेगवेगळ्या मतदानां नंतर थॉमस जेफरसन यांना निवडले.
या प्रक्रियेमध्ये अमेरिकेच्या संविधानाच्या तत्त्वांनुसार निवडणूक प्रक्रिया स्पष्ट करण्यात आली आणि हाऊस ऑफ रिप्रेझेंटेटिव्हने त्यांची भूमिका स्पष्ट केली.

इतिहासातील महत्त्वाचा क्षण:

या घटनामुळे अमेरिकेच्या निवडणूक प्रक्रियेतील काही बदल झाले. हाऊस ऑफ रिप्रेझेंटेटिव्हने विरोधात्मक पक्षाच्या युक्तिवाद आणि मतांमध्ये बरोबरी घालवून एक शुद्ध व पारदर्शक निवडणूक प्रक्रिया सुरू केली.

निवडणुकीच्या परिणामाचे प्रभाव:

या निवडणुकीचे परिणाम राजकीय स्थैर्य वाढवले आणि लोकशाहीसाठी एक मोठा टप्पा ठरला.
या घडामोडीने अमेरिकेच्या निवडणूक व्यवस्थेत महत्वाची सुधारणा केली आणि राजकीय प्रक्रियेच्या पारदर्शकतेला वाव दिला.

संदर्भ (References):
The Electoral College and the 1800 Election - National Archives
Thomas Jefferson: The Art of Power – Jon Meacham
The Founding Fathers and the Constitutional Crisis of 1800 – Kenneth R. Bowling

चित्र आणि प्रतीक (Pictures and Symbols):
🇺🇸 अमेरिकेचे ध्वज
🏛� हाऊस ऑफ रिप्रेझेंटेटिव्ह
🤝 थॉमस जेफरसन आणि आरोन बूर
🗳� इलेक्टोरल मतांचा प्रतीक
📜 अमेरिकेचे संविधान

निष्कर्ष (Conclusion):
२० जानेवारी १८०१ हा दिवस अमेरिकेच्या निवडणूक प्रक्रियेतील एक अत्यंत महत्त्वाचा टप्पा ठरला. थॉमस जेफरसन यांचा विजय, जो हाऊस ऑफ रिप्रेझेंटेटिव्हच्या हस्तक्षेपामुळे झाला, अमेरिकेच्या लोकशाहीची आणि संविधानाच्या शाश्वततेची गोडी वाढवणारा ठरला. यामुळे राजकीय पारदर्शकतेला वाव मिळाला आणि लोकशाही संस्थेच्या विकासाचे एक महत्त्वपूर्ण उदाहरण म्हणून ही घटना इतिहासात मांडली गेली.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-20.01.2025-सोमवार. 
===========================================