दिन-विशेष-लेख-२२ जानेवारी १७९३ – फ्रान्सच्या राजा लुई सोळाव्याला फ्रेंच क्रांती

[Atul Kaviraje]

1793 – King Louis XVI of France was executed by guillotine during the French Revolution.-

२२ जानेवारी १७९३ – फ्रान्सच्या राजा लुई सोळाव्याला फ्रेंच क्रांती दरम्यान गिलोटिनने फाशी देण्यात आली.-

संदर्भ:
२२ जानेवारी १७९३ रोजी फ्रान्सच्या राजा लुई सोळाव्याला गिलोटिनने फाशी देण्यात आली. फ्रेंच क्रांतीच्या वेळी लुई XVI यांच्या सरकारची विरोधी शक्ती वाढली होती आणि तेथे मोठे सामाजिक आणि आर्थिक असंतोष होते. राजा आणि त्याच्या कुटुंबाला राजवटीतून काढून टाकले गेले आणि त्यांना न्यायालयीन प्रक्रियेने फाशी देण्यात आली.

लुई XVI च्या फाशीमुळे फ्रान्समधील राजवटीची एक नवी दिशा सुरू झाली आणि तेव्हा फ्रांसला लोकशाही राज्य स्थापन करण्याच्या प्रक्रियेला सुरुवात झाली. राजा लुई XVI च्या मृत्यूने केवळ फ्रेंच राजशाहीची समाप्ती केली, तर त्याचे आंतरराष्ट्रीय पातळीवर देखील महत्त्व होते. क्रांतीचे परिणाम केवळ फ्रान्समध्येच नव्हे, तर यूरोपच्या इतर भागांमध्येही दिसले.

परिचय:
लुई सोळावा (लुई XVI) फ्रान्सचा राजा होता आणि तो फ्रेंच क्रांतीपूर्वीच्या अत्यंत संकटग्रस्त आणि आर्थिकदृष्ट्या असंतुष्ट शाही सरकारचा प्रमुख होता. त्याच्या कार्यकाळात फ्रान्सने अनेक आंतरराष्ट्रीय संघर्ष आणि राजकीय अस्थिरतेचा सामना केला. त्याच्या अंतर्गत धोरणांमुळे समाजातील तणाव अधिक वाढले, आणि अखेरीस १७८९ मध्ये सुरू झालेल्या फ्रेंच क्रांतीच्या दरम्यान त्याची गिलोटिनने फाशी देण्यात आली.

मुख्य मुद्दे:

फ्रेंच क्रांती आणि राजवटीचे संकट:

लुई XVI च्या कालखंडात फ्रान्सला गंभीर आर्थिक संकटांचा सामना करावा लागला. शाही खर्च, युद्ध खर्च, कर वाढ आणि भुखमरीने जनतेला त्रास दिला. शाही दरबारातील उंचीवरील ऐश्वर्य आणि सामान्य जनतेची गरीबी यामुळे मोठे तणाव निर्माण झाले.

क्रांतीचा उदय आणि राजाच्या विरोधातील भावना:

क्रांतिकारक आणि प्रजातींमध्ये असंतोष वाढला. १७८९ मध्ये फ्रेंच क्रांती सुरू झाली, ज्यामुळे राज्याच्या केंद्रीकरणास विरोध होऊ लागला. या क्रांतीच्या प्रमुख मुद्द्यात राजशाही समाप्ती, समानता आणि प्रजासत्ताक राज्य स्थापन करणे होते.

राजाच्या कैद आणि न्यायालयीन प्रक्रिया:

लुई XVI च्या कारकिर्दीच्या शेवटी, तो आणि त्याच्या कुटुंबास पॅरिसमध्ये पकडले गेले. त्याच्या विरुद्ध विविध आरोप लावले गेले. त्याला राष्ट्रीय कन्व्हेशनने राजद्रोहाच्या आरोपाखाली दोषी ठरवले आणि १७९३ मध्ये गिलोटिनने फाशी देण्यात आली.

राजकीय आणि सामाजिक बदल:

लुई XVI च्या मृत्यूने फ्रान्समध्ये मोठे बदल घडवले. त्याच्या मृत्यूने राजशाहीची समाप्ती आणि फ्रान्समधील लोकशाहीकरण प्रक्रियेची सुरुवात झाली. यानंतर, रिबेसपिअरच्या नेतृत्वाखाली जुलमी आणि क्रांतिकारक तत्त्वज्ञानाने मोठा प्रभाव घातला.

विश्लेषण:
लुई XVI च्या मृत्यूच्या घटनेने फ्रेंच क्रांतीच्या इतिहासात एक निर्णायक टप्पा ठरला. यामुळे राजशाहीचे संपवले आणि लोकशाही तत्त्वज्ञान, समानता, आणि स्वतंत्रतेच्या नवीन विचारधारेला स्थान मिळाले. यामुळे प्रजासत्ताक फ्रान्सच्या स्थापनेला चालना मिळाली. त्याचबरोबर, यामुळे यूरोपातील इतर राजशाही शासकांमध्ये भीती आणि असुरक्षतेची भावना पसरली. तथापि, लुई XVI च्या मृत्यूच्या कारवाईने क्रांतिकारकांची आपली सत्ता कायम ठेवण्याची क्षमता आणि क्रांतिकारक राजकीय धोरणे तपासली.

निष्कर्ष:
लुई XVI च्या मृत्यूचा इतिहासातील महत्त्वपूर्ण प्रसंग असा आहे की त्याच्या मृत्यूने फ्रांसीसी समाजातील उच्च वर्गातील असंतोषाला समाविष्ट केलं आणि प्रजासत्ताक राज्य स्थापनेसाठी एक मोठा पाऊल टाकला. त्याच्या मृत्यूने राजशाहीची समाप्ती केली आणि फ्रान्सच्या राजकीय व सामाजिक जीवनात एक नवीन परिवर्तन घडवले.

त्यानंतर युरोपीय आणि जागतिक पातळीवर देखील अनेक क्रांतिकारक घटनांची लाट आली, जी पुढे जाऊन समाजवाद, लोकशाही आणि समानतेसाठीचे विचार निर्माण करणारी ठरली.

चित्रे आणि इमोजी:
👑⚔️ (राजशाहीच्या समाप्तीचे संकेत)
🗡�💀 (गिलोटिनने फाशी)
🌍✊ (लोकशाही आणि क्रांतिकारी विचार)
📜🕊� (लोकशाही आणि क्रांती)

संदर्भ:

फ्रेंच क्रांतीच्या इतिहासावर आधारित घटनाक्रम.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-22.01.2025-बुधवार.
===========================================