२४ जानेवारी २०२५ - राष्ट्रीय बालिका दिन:-

[Atul Kaviraje]

२४ जानेवारी २०२५ - राष्ट्रीय बालिका दिन:-

परिचय:

भारतात दरवर्षी २४ जानेवारी हा दिवस राष्ट्रीय बालिका दिन म्हणून साजरा केला जातो. या दिवसाचा उद्देश देशातील मुलींची स्थिती सुधारणे, त्यांच्या शिक्षण आणि आरोग्याबद्दल जागरूकता पसरवणे आणि मुलींच्या हक्कांचे रक्षण करणे आहे. याची घोषणा भारत सरकारने २००८ मध्ये पहिल्यांदा केली होती. मुलींच्या सामाजिक, आर्थिक आणि राजकीय स्थितीला सक्षम करण्यासाठी हा दिवस साजरा केला जातो. या दिवसाच्या माध्यमातून आपण समाजातील मुलींवरील भेदभाव, असमानता आणि अन्याय संपवण्याची प्रतिज्ञा करतो.

राष्ट्रीय बालिका दिनाचे महत्त्व:

बालिका दिनाचे महत्त्व असे आहे कारण ते आपल्याला आठवण करून देते की समाजात मुलींची भूमिका योग्यरित्या समजून घेतली पाहिजे आणि त्यांना समान संधी मिळाल्या पाहिजेत. आजही आपल्या समाजात मुलींना शिक्षण, आरोग्य आणि सामाजिक सुरक्षेच्या बाबतीत समान अधिकार मिळत नाहीत. त्यांना भेदभाव, शोषण आणि हिंसाचाराच्या घटनांना तोंड द्यावे लागते. हा दिवस साजरा करून, आपण समाजात मुलींबद्दल जागरूकता पसरवण्याचा आणि त्यांच्या हक्कांचे रक्षण करण्याचा प्रयत्न करतो.

हा दिवस आपल्याला हे समजून घेण्याची संधी देतो की आपण आपल्या मुलांना, विशेषतः मुलींना, मजबूत आणि स्वावलंबी बनवले पाहिजे, जेणेकरून ते त्यांच्या हक्कांचा पूर्णपणे वापर करू शकतील आणि समाजात सक्रिय भूमिका बजावू शकतील.

उदाहरण:

मलाला युसुफझाई: शिक्षणाच्या अधिकारासाठी लढणाऱ्या पाकिस्तानी शिक्षण कार्यकर्त्या मलाला युसुफझाई यांनी जगभरातील मुलींच्या हक्कांना एक नवीन दिशा दिली आहे. त्यांना केवळ शिक्षणाच्या अधिकारासाठीच नाही तर जगण्याच्या अधिकारासाठीही संघर्ष करावा लागला. मलालाने तिच्या संघर्षातून हे सिद्ध केले की जर मुलीला योग्य दिशा आणि संधी मिळाली तर ती कोणत्याही अडचणीवर मात करू शकते.

सावित्रीबाई फुले: भारतातील मुलींच्या शिक्षणासाठी काम करणाऱ्या महान महिला शिक्षिका सावित्रीबाई फुले यांनी समाजात मुलींसाठी एक नवीन मार्ग उघडला. त्यांनी मुलींना शिक्षण देण्याचे स्वप्न पाहिले आणि या दिशेने अनेक शाळा स्थापन केल्या. त्यांच्या कठोर परिश्रम आणि प्रयत्नांमुळे आज अनेक मुली त्यांची स्वप्ने साकार करू शकल्या आहेत.

राष्ट्रीय बालिका दिनाचे उद्दिष्ट:

मुलींच्या हक्कांचे संरक्षण: हा दिवस मुलींच्या हक्कांबद्दल जागरूकता पसरवण्याची संधी आहे. यामध्ये त्यांचे शिक्षण, सुरक्षा, आरोग्य आणि मानसिक विकासाचे अधिकार समाविष्ट आहेत.

समाजातील मुलींबद्दल जागरूकता: हा दिवस समाजातील मुलींबद्दल होणाऱ्या भेदभाव, शोषण आणि असमानतेविरुद्ध आवाज उठवण्यासाठी आहे. आपण हे समजून घेतले पाहिजे की मुलींनाही मुलांइतक्याच संधी मिळाल्या पाहिजेत.

मुलींची सुरक्षा आणि सक्षमीकरण: हा दिवस आपल्याला मुलींना शारीरिक, मानसिक आणि भावनिकदृष्ट्या सक्षम करण्यासाठी काम करण्याची प्रेरणा देतो जेणेकरून त्या कोणत्याही प्रकारची हिंसा, शोषण किंवा भेदभाव टाळू शकतील.

मुलींच्या शिक्षणावर लक्ष केंद्रित करा: बालिका दिनाचे एक उद्दिष्ट म्हणजे आपण मुलींच्या शिक्षणावर भर दिला पाहिजे. एक शिक्षित मुलगी केवळ तिच्या जीवनशैलीत बदल घडवून आणत नाही तर संपूर्ण समाजाला प्रगतीकडे घेऊन जाते.

छोटी कविता:-

बालिका दिनाच्या शुभेच्छा

मुलींना शिक्षणाचा अधिकार मिळाला पाहिजे,
सर्वांची स्वप्ने सत्यात उतरवा.
प्रत्येक मुलीला सन्माननीय जीवन मिळावे,
तरच एका मजबूत समाजाचा पाया रचला जाईल.

तो अभ्यास करत असो किंवा खेळत असो, त्याला पूर्ण अधिकार आहे,
प्रत्येक कामात मोकळेपणाने विचार करण्याची संधी मिळवा.
मुलगी असेल तर समाजाचा विकास होईल,
मुलींशिवाय विकासाचा प्रत्येक मार्ग अशक्य होईल.

मुलीला तिला मिळणाऱ्या प्रत्येक संधीची आवश्यकता असते,
जे त्याच्या आनंदाला एक नवीन सूर देते.
चला आपण सर्वजण आजपासून एक प्रतिज्ञा करूया,
मुलींना सर्वत्र, प्रत्येक आकाशात अधिकार असले पाहिजेत.

अर्थ: या कवितेतून संदेश देण्यात आला आहे की जोपर्यंत मुलींना समान हक्क मिळत नाहीत तोपर्यंत समाजात खरी प्रगती शक्य नाही. मुलींना त्यांची स्वप्ने साकार करण्यासाठी आणि समाजाला सकारात्मक दिशेने पुढे नेण्यासाठी सर्व प्रकारच्या संधी मिळाल्या पाहिजेत.

निष्कर्ष:

राष्ट्रीय बालिका दिन आपल्याला आठवण करून देतो की समाजात समानता आणि न्यायासाठीचा लढा केवळ शब्दांपुरता मर्यादित नाही तर वास्तविक जीवनात बदल घडवून आणणे आवश्यक आहे. आपण मुलांसाठी, विशेषतः मुलींसाठी, एक समान, सुरक्षित आणि प्रेरणादायी वातावरण निर्माण केले पाहिजे जेणेकरून ते त्यांची स्वप्ने पूर्ण करू शकतील आणि समाजात एक सक्षम भूमिका बजावू शकतील. मुलींना प्रत्येक क्षेत्रात समान अधिकार मिळाले पाहिजेत, जेणेकरून त्या जगात त्यांचे स्वप्न साकार करू शकतील.

मुलींचा आदर आणि सुरक्षितता सर्वोपरि असेल असा समाज निर्माण करणे ही आपल्या सर्वांची जबाबदारी आहे.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-24.01.2025-शुक्रवार.
===========================================